نمایش نتایج: از شماره 1 تا 7 , از مجموع 7

موضوع: کتاب زندگی و آثار استاد امیرخانی

  1. Top | #1

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,867
    تشکر
    3,970
    مورد تشکر
    5,847 در 2,374
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض کتاب زندگی و آثار استاد امیرخانی

    کتاب زندگی و آثار استاد امیرخانی بالاخره با کش و قوس فراوان چاپ شد و در غرفه انتشارات علمی فرهنگی در نمایشگاه کتاب عرضه می شود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خوشنویسی ایران این کتاب که توسط کاوه تیموری تالیف شده ، قرار بود در نمایشگاه کتاب پارسال رونمایی شود که به دلیل پاره ای مشکلات به تاخیر افتاد.



    کاوه تیموری ، مولف کتاب بررسی آثار و زندگی استاد غلام حسین امیرخانی ، متنی مبسوط با عنوان شناخت نامه خوشنویس معاصر ایران ، استاد غلام حسین امیرخانی نگاشته که به تعبیر خود وی روایتی است از تألیف این کتاب. متن کامل این شناخت نامه در پی می آید.



    فهرست مطالب

    1- مقدمه
    2- کیفیت زیباشناختی آثار استاد
    3- دیباچه کتاب
    4- امیرخانی در گذر تاریخ
    5- فصول کتاب
    6- جرأت و جسوری در آفرینش های تازه
    7- امیرخانی، از تأثیر شیوه تا تغییر شیوه
    8- انتخاب به عنوان اولین چهره ماندگار در هنر خوشنویسی
    9- سخن پایانی
    10- پی نوشتها
    11- فهرست منابع
    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




  2. تشكرها 2

    مدير اجرايي (20-02-2012), عهد آسمانى (06-02-2012)

  3.  

  4. Top | #2

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,867
    تشکر
    3,970
    مورد تشکر
    5,847 در 2,374
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    1- مقدمه
    خوشنویسی معاصر ایران علی رغم شرایط اجتماعی و فرهنگی و دور شدن خط به مفهوم کاربُردی آن از متن زندگی اجتماعی در یکی از دوره های غنی و سرشار از ابعاد زیباشناختی خود بسر می بَرد.
    این هنر شریف حتی در این روزگار که هنر خطاطی عرصة انگیزه آفرین و دلچسبی برای عرضه کردن ندارد. در دستان جمع کثیری از عاشقان و دلدادگان همچنان امانت داری و آینه داری می شود. دلیل این نکته بی تردید این است که خوشنویسی فی نفسه یکی از ارکان و استوانه های فرهنگ ایران است و حفظ و بقای آن به همین دلیل ذاتاً تضمین شده است. بی تردید به لحاظ کمیت و کیفیت و ارزش های بصری و هنری خط، دورة فعلی یکی از عالیترین ادوار هنر خوشنویسی در طول تاریخ است. به طوری که این ویژگی با توجه به ناسازگاری شرایط و رَخت بربستن کاربُردی هنر خط دارای ارزش مضاعفی می شود زیرا بُعد هنری این خط فلسفه ماندگاری آن را تضمین کرده و همین نکته است که ظهور چهره های سرآمد هنر خوشنویسی را میسّر ساخته و لذا شناخت منزلت و جایگاه و قدر آنها را بر اهل هنر امری واجب و ضروری نموده است.
    یکی از این چهره های نادر هنر خوشنویسی در شیوه نستعلیق استاد غلام حسین امیرخانی است که در توسعه و ترویج این هنر در چهل سال گذشته یکی از ارکان اصلی است و پاسخگویی ایشان به نیازهای هنری علاقمندان خط با توجه به تسلط و توانایی و ابعاد فنی کار وی امری است که از وی چهره ای کم نظیر ساخته است. شناخت هنری و همه جانبه این استاد گرانمایه و نقد و نظر منصفانه آْثار و کارنامه وی نکته ای بود که ضرورت به انجام رساندن آن بر دوش محقق این عرصه سنگینی می کرد و با این ضرورت نگارنده دست اندرکار تألیفی در این حوزه گردید. رگه های اولیه این تفکر به سالهای 1360 تا 1364 باز می گردد که با افتخار شاگردی در کلاس خط استاد امیرخانی همراه بود از آن سال حتی الامکان منابع موجود بتدریج جمع آوری می شد و بعدها با نگارش نقدها و معرفی کتابهای استاد شناخت نسبی و بیشتری فراهم آمد. همصحبتی با اصحاب خوشنویسی و آگاهی از دیدگاههای این بزرگواران به غنا و مایه ور شدن مطالب جمع آوری شده افزود تا اینکه زمینه برای بدست دادن یک مجموعه جامع فراهم گردید.
    بی تردید فرایند آغاز تا انجام کار با همپایی و هم رکابی استاد تقریباً یک دورة بیست و پنج ساله را در بر می گیرد و در طول این مدت اکثر اظهار نظرات استاد، مصاحبه ها، گفتارها، مقالات و نوشتارهای ایشان جمع آوری و بهره های لازم از آن ها اخذ گردید و به همین موازات آثار ایشان در نمایشگاهها و کتابهای منتشره مورد نقد و بررسی قرار گرفت. در این نوشتار سعی می شود حاصل این مطالعه که تحت عنوان «بررسی زندگی و آثار غلام حسین امیرخانی» مدوّن و توسط انتشارات علمی فرهنگی طی فرایندی دوساله به زیور طبع آراسته شده معرفی شود. در عین حال نکات دیگری نیز در معرفی استاد ذکر می شود که حاصل تتبعات بعدی بوده و در متن اصلی کتاب نیامده است. اما برای مدخل بحث مروری به کیفیت زیباشناختی آثار استاد ضروری است.
    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




  5. تشكرها 2

    مدير اجرايي (20-02-2012), عهد آسمانى (06-02-2012)

  6. Top | #3

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,867
    تشکر
    3,970
    مورد تشکر
    5,847 در 2,374
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    2- کیفیت زیباشناختی آثار استاد
    مطالعه دقیق و واکاوی آثار استاد امیرخانی نشان می دهد آن دسته از آثاری که به شکل طبیعی و برای تعلیم هنرجویان وعلاقمندان تحریر و تنظیم شده اند آثاری موفق و ممتازند. در این آثار تمام اقلام خوشنویسی از کتابت، تا کتیبه حضور دارند و به همین سان در یک قطعه، شماری از قالب های سطر، دو سطری، ترکیب بندی و نستعلیق دفتری حضور دارد و مخاطب خود را با، یک مجموعه روبرو می بیند که هر چیز در جای خود به پردازش نهایی صفحه کمک کرده است. نسبت بین اندازه های هر قلم با سایر قلم ها نیز به چشم نوازی آن کمک شایانی نموده و تمام این موارد که می توان به بسط بیشتر آن پرداخت، نشان می دهد که در اجرای حروف و کلمات و ترکیب بندی و چیدمان آنها، در اندازه های مختلف و قالبهای متفاوت آثار خلق شده، نقصان هندسی محسوس، قابل ردّیابی نیست و این آثار بویژه آثار دورة دهة شصت همچنان با یک گیرایی خیره کننده، مخاطب را به مشق و تمرین از آنها دعوت می کند.
    ارزش کار استاد امیرخانی و جامعیت منحصر بفرد ایشان از آن جهت قابلیت اعتنای بیشتری دارد که تاریخ خوشنویسی سه دهة گذشته تأثیر گذاری ایشان را در آینده بهتر نمایان خواهد ساخت. وقتی به مرور کارنامه خوشنویسان صاحب نام امروز و شاگردان دیروز استاد امیرخانی می پردازیم در می یابیم که با وجود این همه رهرو صادق و خوشنویس عاشق، تجربة، شیوه و توانایی ایشان تا این لحظه تکرار ناشدنی بوده است. هر کدام از شاگردان زبده با وجود این که الگوی هنری منحصر بفرد استاد، کریمانه پیش روی آنها بوده تنها وجهی از مکعب هنری ایشان را در آثار خود منعکس کرده اند و حتی خلاقیت و دمیدن روح فردی و فردیت هنرمندانه آنها در کالبد خط در مرحله ای پایین تر از آثار طراز اول امیرخانی قرار می گیرد و این نکته ای قابل تبیین است و با ارائه آثار و مقایسه های منطقی می توان آن را از یک فرضیه اولیه به یک رهیافت اثبات شده تبدیل کرد.
    هدف از طرح این موضوع فقط درصدر نشاندن شیوه و قطعات منحصر بفرد استاد امیرخانی نمی باشد. بلکه دریافت ارزش و اهمیت شیوه ای است که مشحون از ویژگیهای زیباشناختی است و هرگز کم توجهی به ارزش کار سایر خوشنویسان و دود چراغ خورده های این عرصه نیست. اما اگر یکی از معیارهای اساسی در ارزیابی جایگاه یک خوشنویس، جامعیت آن باشد باید به این نکته اذعان داشت که سبک امیرخانی از جامعیتی برخوردار است که این جامعیت و معدل نهایی در آثار شاگردان و پیروان وی هنوز شکل نگرفته است. استاد سبزه کار، استاد بختیاری،‌ استاد فلسفی و استاد شیرازی و ... در مرحله اول، استاد رسول مرادی، استاد ستارپور، استاد محمدعلی قربانی،‌ استاد غلامی و ... در مرحله دوم و در مرحله سوم مجتبی سبزه، حسین صالحی و ... شماری دیگر از خوشنویسان در نزدیکی و در توسعه دادن شیوه و شِگرد استاد اهتمام ویژه ای داشته اند. خوشنویسان مطرحی چون بختیاری و شیرازی با توسعه جلی نویسی و مُقَطّع نگاری این قالب را به عنوان یک شیوه نمایشگاهی تثبیت و ترویج کردند و حتی استاد شیرازی به عنوان یک قلم تخصصی آن را برگزید. در عین حال از قالب مهمی چون چلیپا نگاری و کتابت به عنوان زیربنای خط نستعلیق به علت دل مشغولی های دیگر و شرایط خاص اجتماعی و فرهنگی فاصله گرفتند.
    استاد فلسفی نیز آن قدر که در کتابت توفیق یافت در جلی نویسی فقط به تجربه کردن پرداخت و آثاری درجه دو از خود به یادگار نهاد. سایرخوشنویسان هم شیوه نیز در نظیره نویسی در چلیپا یا سیاه مشق همت خود را مصروف داشتند اما در آنها نیز برغم خلق آثار زیبا و فاخر جای آن جامعیتی را که بویژه در دهه شصت، در قلم امیرخانی شاهد بودیم خالی ماند و این همان ویژگی بارزی است که جامعیت و قابلیت و توان شیوه امیرخانی را برملا می سازد. شاید جامعیت امیرخانی از این جهت با جامعیت میرزاغلامرضا اصفهانی (1304-1345 )قابل مقایسه باشد که برای آن باید ملاحظات و استدلالهای لازم را به بحث نهاد.
    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




  7. تشكرها 2

    مدير اجرايي (20-02-2012), عهد آسمانى (06-02-2012)

  8. Top | #4

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,867
    تشکر
    3,970
    مورد تشکر
    5,847 در 2,374
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    3- دیباچه کتاب
    زینت بخش مقدمه کتاب بررسی زندگی و آثار استاد امیرخانی، اثر خوشنویس گرانقدر روزگار ما و یکی از شاگردان ارشد استاد امیرخانی است که امروزه در جایگاه استادی یکی از مروّجان واقعی هنر خط است.
    استاد علی شیرازی جلی نویس و کتیبه نگار ممتاز در مقدمه کتاب در مورد جایگاه امیرخانی آورده است:
    «استاد امیرخانی همچون آثارش پاک، صادق و محکم است و شخصیتی صمیمی، عمیق و عارفانه دارد. او در طول سال های پر برکت عمر هنری خود ازهیچ گونه مشقت های زمانه نهراسیده و زندگی خود را وقف بالندگی هنر و فرهنگ سه نسل از فرزندان این مرز و بوم کرده است.
    استاد از پشتوانة افول ناپذیر سنت خوشنویسی فراوان آموخته است اما درحلقة آن آموخته ها محدود نشده و با اندیشه ای پویا و نوین، خط نستعلیق را از اقلام خفی تا جلی به جایی رسانده که سرآمد روزگار خود گشته و نام و آوازة خود را نه فقط در ایران، بلکه در سطح جهان اسلام و سایر ملل به یک هنرمند بین المللی تبدیل کرده است. ارائه زندگی و تحلیل آثار بزرگان فرهنگ و هنر بهترین الگو و از خواندنی ترین کتابهایی است که هر هنرمند و هنروری می تواند از مطالعة آن لذت برده و با گرفتن ره توشته های ارزشمند، راه مناسب خود را در سلوک هنری پیدا کند.
    در عرصة هنر خوشنویسی زندگی نامة تحلیلی معتبر و متقنی که در زمان حیات هنرمند نوشته شده باشد و خواننده نسبت به صحت نوشته های آن آسوده خاطر باشد نادر و دیریاب است و به ویژه در عرصه هنر خوشنویسی، معرفی خوشنویسان محدود به تذکره نویسی است که آمیخته با توصیف صِرف و افسانه و انشاپردازی است و همین امر خوانندة علاقه مند را دچار سردرگمی کرده و نهایتاً به مقصود نمی رساند.
    در سالیان اخیر این جانب شاهد تلاش های افراد علاقمند بوده ام که قصد داشتند زندگی و آثار استاد امیرخانی را به صورت مکتوب یا در غالب فیلم و تصویر منتشر کنند، اما در این راه توفیقی به دست نیاوردند و همگی در میانة راه کار را رها و به زمان دیگری موکول کردند.
    جای بسی خوشوقتی است که پژوهشگر و خط پژوه روزگار ما، آقای کاوه تیموری، گوی توفیق را از دیگران ربوده و بدین کار بزرگ همت گماشته است و این کتاب را، که جای خالی آن به خوبی احساس می شد، به زیور طبع آراسته و تقدیم تاریخ و فرهنگ این سرزمین هنرخیز کرده است.
    کتاب زندگی و آثار استاد امیرخانی اثری ارزشمند است که در آن مراحل مختلف زندگی استاد، همراه با سلوک هنری ایشان، با در نظر داشتن نکات کلیدی با قلمی شیرین و ادیبانه و عاشقانه چنان نگاشته شده که خواننده را با زندگی هنرمند کم نظیری چون استاد امیرخانی همراه می کند تا همپای او این مسیر معنوی و هنری را طی کند.»(1)
    اوقاتی را که نیز در خدمت استاد بودم ایشان با بزرگواری چند سطری را در خصوص مسائل کلی هنر با اشاره ای به حاصل این مطالعه نگاشتند که دستخط ایشان به همان شکل آورده می شود.
    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




  9. تشكرها 2

    مدير اجرايي (20-02-2012), عهد آسمانى (06-02-2012)

  10. Top | #5

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,867
    تشکر
    3,970
    مورد تشکر
    5,847 در 2,374
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    4- امیرخانی در گذر تاریخ
    ظهور و بروز شیوة خوشنویسی استاد غلامحسین امیرخانی در خط نستعلیق را می توان در یک نگاه تاریخی در زمرة چندین قلة مرتفع این هنر اصیل به شمار آورد. در واقع، از زمان تکوین هنر خوشنویسی به همت میرعلی تبریزی (ف : 850 هـق) در نیمة دوم قرن هشتم قمری، و کوشش تکمیلی صدسالة سلطانعلی مشهدی (841- 926 هـق)، در قرن دهم، نوبت به مرتفع ترین قلة هنری این خط یعنی میرعمادالحسنی (961-1024 هـق)
    می رسد که از او به نام «ویراستار اصلی» خط نستعلیق نام برده می شود و از این مقطع زمانی، هر خوشنویس مطرحی در سایه سار هنر او قرار گرفته است.
    مطالعة تأثیرات پدیده های اجتماعی در یک مقطع تاریخی، همچون چاپ سنگی، ما را به یکی دیگر از قله های این هنر هدایت می کند که میرزا محمد رضا کلهر (1245-1310 هـق) در رأس آن قرار دارد.
    مرحوم کلهر در تحول ساختاری خط نستعلیق منطبق با نیاز زمان کوشش کرد و نظم هنری نوینی را با در نظر داشتن روح و شاکلة اصلی خط نستعلیق بنیان گذاشت. از آن تاریخ ظهور سرآمدانی دیگر چون میرزاغلامرضا اصفهانی (1246- 1304هـق) با آن جامعیت مثال زدنی و محمد حسین خان عمادالسیفی ملقب به عمادالکتاب (1240- 1315 هـش) در واقع آخرین فصل تاریخ خوشنویسان بزرگ و متقدم ایران را شکل می دهند. با سپری شدن این دوره میراث هنری آن بزرگان طی یک رشتة تاریخی- که هرگز گسستی در آن به وجود نیامده- به خوشنویسان معاصر منتقل شد و در این بین باید از قله های معاصر مانند استاد سیدحسین میرخانی (1286-1361 هـش)، و استاد سید حسین میرخانی (1291-1369 هـش) نام ببریم که همت و سختکوشی آنان، به ویژه در عرصة تعلیم خط، به تربیت نسلی از شاگردان مبرّز در دهه های سی تاپنجاه منجر شد که بار امانت میراث خوشنویسی را به خوبی به نسل بعدی منتقل کردند.
    در این مقطع، تحول چشمگیر اجتماعی و فرهنگی و سیاسی انقلاب اسلامی موجب شد که در دهة شصت، هنر خوشنویسی یکی از دوره های پرطرفدار خود را سپری کند. در این مرحله یکی از سرآمدانی که تبلور خیره
    کننده ای در هنر خوشنویسی یافت استاد غلامحسین امیرخانی است که شش دهه با خوشنویسی اُنس مداوم داشته و عیار، کیفیت و اجزا، ویژگی های فنی و اجرای تازة کلمات، مهندسی حروف و از همه مهم تر حُسن ترکیب و نظام هندسی در ساختار هنری خط نستعلیق ایشان، مجموعه ای است که می توان ردّ پای تاریخ خوشنویسی معاصر و گذشته را در آن یافت و به تحلیل و بررسی آناتومی و راز و رمز درونی آن پرداخت.
    از همه مهم تر تکرار تجربة تاریخی شاگردپروری استاد حسین میرخانی، توسط استاد امیرخانی به تربیت نسلی جدید از شاگردان در عرصة خط منجر شد که مروجّ شیوة امیرخانی بوده و هستند و در واقع دیگر نمی توان در یک بررسی مستند فقط سخن از خط استاد امیرخانی به میان آورد، بلکه این شیوه در حقیقت بخشی ماندگار و تأثیرگذار از تاریخ هنر خوشنویسی کشور ماست که تحلیل صحیح آن در خصوص زمینه های اجتماعی و فرهنگی و دامنة نفوذ آن در سطح جامعه و گسترة وسیع آثار آن ضرورتی انکارناپذیر است.
    از آن جا که آثار خوشنویسی با قلم استادی طراز اول، مانند استاد امیرخانی، یک بار آفریده می شوند و امکان تکرار آنها وجود ندارد، باید نتیجه گرفته که دستاورد هنر وی امری بی همتاست. و از آنجا که او در گذر نیم قرن فعالیت هنری به کشف دیدگاه تازه ای در خوشنویسی معاصر نایل شده است، ضرورت داشت که بررسی جامعی در حد توان، به سلوک هنری و تلاش وی اختصاص یابد، زیرا بی تردید، همراه با استاد امیرخانی، رهروان دیگری نیز بوده اند که از لحاظ حجم زیاد کار و صرف وقت، در حوزة کتابت و هنر خوشنویسی از خود تلاشی درخور نشان داده اند. اما در عین حال ما حصل تلاش استاد امیرخانی،‌ علاوه بر زیاد کارکردن، با خلاقیت نیز قرین شده بود، به طوری که با مطالعة روش کار ایشان، در چهل سال گذشته، به راحتی می توان دریافت که هر شب با را آموختن نکته ای تازه در هنر پررمز و راز خوشنویسی به پایان برده اند و هر روز را با سؤال تازه ای در خصوص گره های خط آغاز کرده اند. در نهایت، نتیجة سالهایی که ایشان مانند عاشقی بی قرار با مونس خود، خوشنویسی، به سربرده اند این بوده که به تدریج و تأنی پاره ها و پرتوهایی از حقیقت و حکمت خوشنویسی را دریابند که حداقل در پنجاه سال گذشته سابقه ای برای آن نمی توان یافت.
    باید اذعان داشت که مطالعات در حوزة خوشنویسی، از سطح سرگذشت نگاری وتذکره نویسی خوشنویسان فراتر نرفته، و به همین دلیل در عرصة توصیف و تحلیل هنوز راههای طی نشده ای پیش روی محققان قرار دارد. لذا در این کتاب سعی شده که از سبک و سیاق پیشین فاصله گرفته شود و تا حد ممکن با نگرشی جامعه شناسی زندگی هنری و آثار استاد امیرخانی ارزیابی و تحلیل شود، تا شاید از این طریق در بُعد نظری و دانش خوشنویسی حرکتی صورت گیرد.
    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




  11. تشكرها 2

    مدير اجرايي (20-02-2012), عهد آسمانى (06-02-2012)

  12. Top | #6

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,867
    تشکر
    3,970
    مورد تشکر
    5,847 در 2,374
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    5- فصول کتاب
    با این نگاه کتاب در چند فصل تنظیم شده است:
    در فصل اول محیط خانوادگی، زمینه فرهنگی، پایگاه اجتماعی و اندیشة استاد امیرخانی بررسی شده و ارتباط بسترهای اجتماعی، فرهنگی و فکری به عنوان عوامل مهم و تأثیرگذار با هنر خوشنویسی وی، مورد توجه واقع شده است.
    فصل دوم به سیر و سلوک امیرخانی در وادی هنر خوشنویسی اختصاص دارد؛ امری که بیش از هر چیزی می تواند به عنوان الگو و راهنمای عمل نزد نوجوانان و جوانان کشورمان مورد توجه قرار گیرد.
    فصل سوم به توصیف و تحلیل آثار استاد امیرخانی در آیینة کتاب ها و مرقعات وی اختصاص دارد و با توجه به اهمیت هر اثر و میزان تأثیرگذاری آن، مختصات آن اثر بررسی و بیان شده است.
    فصل چهارم هفده سال فعالیت خوشنویسی استاد امیرخانی از آذرماه 1341 تا آبان ماه 1357 در آیینه عناوین مقالات و قطعات چاپ شده در مجلة هنر ومردم بررسی شده و سیر و سلوک و مراحل رشد تدریجی قلم استاد را به نمایش می گذارد.
    فرم کلی عناوین و چینش حروف و کلمات در آنها به گونه ای است که بالاترین حدّ استقلال را در شکل دهی نهایی بدست می دهد به طوری که هر «عنوان» در حکم یک کتیبه و یا یک تابلوی مستقل چشم نوازی می کند.
    فصل پنجم نگاهی توصیفی به کتابتهای موردی، مقدمه ها، مقاله ها، نثر نوشته ها، قطعات، پوسترهای خط و آثار متفرقة خوشنویسی داشته، که در واقع ابعادی از خوشنویسی استاد امیرخانی را به نمایش می گذارند.
    تعدادی از مقدمه ها، نقدها و تحلیل های استاد امیرخانی در مورد خوشنویسان متقدّم و معاصر در کتاب ذکر شده که شامل اظهار نظرات فنی و هنری ایشان در مورد شیوة خوشنویسی آنهاست در واقع از این منظر اطلاعات سودمندی از دیدگاه یکی از استادان طراز اول در اختیار علاقمندان قرار می گیرد یعنی مطالب افزون بر ارزش هنری و به نمایش گذاشتن نمونه هایی از کتابت استاد، در بردارنده نکات تحلیلی قابل توجهی است که به ارتقاء سواد بصری خوشنویسان و علاقمندان خط کمک شایانی می کند. اظهار نظرهای استاد دربارة متقدمانی چون میرعماد،‌ وصال شیرازی، کلهر و معاصرانی چون استاد حسین میرخانی،‌ استاد علی اکبرکاوه و نسل پسین آنها مثل استاد واشقانی، استاد کابلی، و حتی نسل سپسین آنها مثل استاد شیرازی به تدوین چهارچوبی از موازین نقد در خوشنویسی معاصر مددرسان است. همچنین این مطالب در حقیقت به درک و فهم فعالیت انجمن خوشنویسان و نقش و کارنامه استاد امیرخانی در سالهای تصدی بر این نهاد تعلیمی و فرهنگی کمک می کند.
    اظهار نظرهای فنی استاد دربارة خط و شیوه نگارش خوشنویسان قدیم و جدید محور عمده ای برای ترویج دانش و اطلاعات کیفی هنر خط می باشد . در واقع در ورای خط و نگارش هنرمندانه آنها، خوانندة مستعد با محتوایی ارزنده جهت ارتقاء دانش خوشنویسی خود روبرو می شود و از این حیث خود را بهره مند و خرسند می یابد که از منظری عمیق و نگاهی کارشناسانه به مطالب موثر و مفید دست یافته است..
    همین ویژگی به نوعی دیگر در مضامین قطعات خوشنویسی امیرخانی خود نمایی می کند به گونه ای که سطح بالای مضامین و در بند نبودن خوشنویس برای یافتن اشعاری که فقط در نگارش زیبا جلوه کنند، باعث شده که علاوه بر زیبایی در فرم و اجرا، نگرنده با مضامین والا روبرو شود و همین قطعات گواه می دهد که امیرخانی خوشنویسی معناگراست و از این منظر، خط برای او وسیله‌ای برای انتقال اندیشه و تغییر نگرش در خواننده است. کاری که فقط از خوشنویسانی بر می‌آید که توانمندی تکنیک را در کنار فهم عمیق از دانش خط و ادبیات فارسی، در خود جمع کرده باشند.
    در فصل ششم با توجه به ارائه آثار در فصل چهارم و پنجم، سعی بر این بوده که شیوه و سبک خوشنویسی استاد امیرخانی در خط نستعلیق بر اساس مؤلفه های اصلی و مشخص، مورد تحلیل و بررسی فنی قرار گیرد تا از این طریق شمایی از شیوة مخصوص استاد عرضه شود.
    در کتاب به شناخت ساختمان هنری و بنیان خط استاد امیرخانی در آیینه تاریخ و زمان نگارش توجه ویژه ای شده است. اگر قائل باشیم که میوه ها و ثمره های یک نظام هندسی خوشنویسانه هنوز از ریشه های اولیه خود آبیاری و تغذیه می شود به اهمیت نگاه تاریخی در آفرینش هنری پی خواهیم بُرد.
    به کمال رسیدن خط استاد امیرخانی با عبوراز نگارش خطوطی معمولی و تکامل و تقویت تدریجی و در نهایت انسجام و یافتن کیفیت از مواردی است که در چند روند به شکل کامل ارائه شده است.
    به عنوان مثال عناوین و قطعات مندرج در مجلات هنر مردم، سیر تحول خطوط آغازین را تا کمال یافتگی آنها پیش روی بیننده تیزبین قرار می دهد. این نمونه ها در واقع فشرده شدن یک دورة زمانی از سلوک هنری 30 ساله استاد را که اوج هنر نستعلیق ایرانی را در قلم خود تجربه کرده است ارائه می دهد. به همین سان با هر مرور تاریخی مشخص می شود که عشق کاتب تا چه پایه در قوام و ماندگاری اثر او راهگشا بوده است.
    این ویژگی در سیر تاریخی «قطعات خط» و «عنوان نوشته های» استاد امیرخانی تکرار می شود و در حقیقت علاوه بر دست یابی بیننده اهل تأمل به راز و رمزهای آن ارزش و عیار و مرتبه کیفی خط استاد را نمایان
    می سازد.
    در عین حال آثار مندرج در کتاب در حالت نهایی خود یک نمودار است که در این نمودار یک منحنی به حرکت درآمده که نقطه آغازین آن رشد و نمّو ابتدایی هنرمند خوشنویسی است که آرام آرام اوج می گیرد، به بلوغ
    می رسد و از بلوغ راه کمال را می سپارد و سپس به اوج پَر می کشد و در نهایت با گذر از یک دورة پنجاه ساله به خطی پخته دست می یابد.
    در قطعات ارائه شده در کتاب یک تعمد هنرشناسانه بکارگرفته شده و آن قرار دادن قطعة های واحد با اجرا در زمانهای مختلف و چندباره است. این تکنیک ساده مقایسه تغییرات کمّی و کیفی خط را به وضوح عیان می سازد و به همین سان راه را برای درک تحولات کیفی هموار می کند.
    کتاب بررسی زندگی و آثار خوشنویسی امیرخانی آثار استاد را از سال 1341 تا سال 1388 یعنی تقریباً یک دورة 50 ساله در برگرفته و از این جهت با لحاظ کردن توصیف و تحلیل آثار این امکان را بدست داده که علاقمندان خوشنویسی بتوانند در یک مجموعه، تمام دوره های هنری استاد را در آیینه آثار ملاحظه کنند و قانون مندی هنری حاکم بر سلوک یک خوشنویس را از آن استخراج نمایند. هر چند این کتاب از تحلیل بی بهره نیست اما بواقع ماده اولیه ای از آثار کیفی استاد در آن فراهم آمده که دستمایه ای برای حرکت آغازین تحقیقات و ارائه تحلیلهای جدّی است. زیرا تجربه نگارنده بعد از نگارش کتاب این بوده که هر بار که این اثر را از آغاز تا پایان تورق کرده باب های تازه و نکات جدیدی را دریافته که نشان از این است که بررسی تکوینی و همه جانبه خط استاد که این امکان در کتاب فراهم آمده به مثابه چاهی است که با کمی حفاری به آب خواهد رسید و به طور حتم اهل هنرِ و خط پژوهان از این مجموعه افزون بر مطالب کتاب، نکته های تازه تحلیلی ارائه خواهند داد.
    در مورد جمع آوری قطعات پراکنده و تجمیع آنها در کتاب و بدست دادن یک مجموعه منظم تاریخی نگارندة اثر، زحمت قابل توجهی را متحمل شده است: در هر حال این آثار پراکنده در کوشش های هنری استاد بخش قابل توجهی را به خود اختصاص داده که تنها ویژگی آنها پراکندگیشان بود. این قطعات علاوه بر نشان دادن دایرة گسترده هنری استاد، فرصتی است برای ارزیابی کیفی آنها و این که استاد در زمانهای کوتاه و فرصت های محدود چگونه این نیاز را بخوبی پاسخ داده اند.
    وقتی برخی از آثار چاپ شده در کتاب را با استاد امیرخانی مرور می کردیم دیدن دوبارة آنها برای وی بسیار جالب بود و ایشان اذعان می نمود، از هیچکدام از این آثار- نه اصل و نه چاپی- نمونه ای ندارد و وقتی از ایشان جویا می شدم که چرا نسخه ای را در نزد خود نگه نداشته اید؟ پاسخشان نکته ای درس آموز بود و آن پاسخ این بود که « فقط به هدف متعالی و دستیابی به آن نقطه اوج فکر می‌کردم.! مانند کسی بودم که به عزم قلّه، دشتها،‌ چمن زارها و دامنه های پایین دست را نمی بیند، لذا هیچگاه درصدد نگهداری نمونه ای از کارها برنیامدم.»(1)
    و از این بُعد خوشبختانه این کتاب نمایی از آثار را برای دوستداران هنر خط نمایان ساخته است که به ویژه نسل جدید از لذت بصری آنها بهره مند می شود.
    فصل هفتم به مهمترین شِگردها و نکته های تعلیمی استاد امیرخانی اختصاص یافته؛ دو مبحث مهمی که عوامل ترویج و گسترش وسیع این شیوه را به خوبی تبیین می کند و تلاش شده که از راز و رمز دایره گستردة تأثیرگذاری شیوة استاد پرده برداری شود.
    این بخش برای نسل خوشنویسان بعد از انقلاب و شاگردان استاد بسیار خاطره انگیزه است و یاد آور سلوک معنوی آنها در وادی خوشنویسی خواهد بود.
    هنرجویان جسور دیروز در مکتب امیرخانی،‌ استادان سرشناس امروزند و از برکت توشه آموزی در آن کلاسها به بالندگی و استغنای لازم در هنر خط دست یافته اند.
    به همین سان مرور فصل شگردها و نکته های تعلیمی یادآور حافظه جمعی و خاطرات ناخودآگاه بسیاری از خوشنویسان کشور است که سلوک خط را با استاد امیرخانی آغاز کردند و مرور این خاطرات، ارزش لحظات زیبای آن زمان را در ذهنشان تداعی می کند، هنرجوی دیروزی که امروز یک کاتب تمام عیار شاهنامه یا مثنوی معنوی است براحتی شأن و منزلت معلم نخستین خود را در می یابد که چگونه در پرورش شاگرد توفیق داشته و تمام اینها از صالحات و باقیات فناناپذیر استادی است که در ارائه نکته ها و شِگردهای تعلیمی خط چون معلمی دلسوز از هیچ تلاشی فروگذار نکرده است.
    فصل هشتم، مجموعه ای از آثار ناشناختة استاد، یعنی روی جلدها و آرم نوشته های وی که در ظرف زمانی نزدیک به چهار دهه تحریر شده اند مورد توجه و تحلیل قرار گرفته و در واقع، این بخش از مطالعه از لحاظ پی گیری و جمع آوری آثار، حداقل در مطالعات خوشنویسی، سابقه نداشته است.
    فصل نهم، ضمن جمع بندی فصول گذشته، نتیجه و چکیدة کار و تحلیل نهایی به همراه بررسی مطابقت ها عرضه شده است.
    با این حال باید اذعان داشت که برغم تألیف این کتاب، امیرخانی و شیوه او را باید از نو شناخت که یکی از عوامل اصلی آن جرأت و جسوری در آفرینش های تازه است.
    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




  13. تشكر

    مدير اجرايي (20-02-2012)

  14. Top | #7

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,867
    تشکر
    3,970
    مورد تشکر
    5,847 در 2,374
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    6- جرأت و جسوری در آفرینش های تازه
    نکته مهمی که آثار استاد امیرخانی را از سایر آثار تفکیک می کند جرأت و جسوری استاد در ایجاد تغییرات و اجراهای هوشمندانه است. بیننده تیزبین در می یابد که در نهایت این ویژگی ها، در جهت قوی شدن ترکیب بندی یا قطعه مورد نظر صورت گرفته و صِرف جلب توجه یا عوامل دیگر در آن راهی ندارد. به عنوان نمونه در روی جلد همین کتاب با تکرار سه نقطه در کنار هم ملاحظه می شود که استاد سه نقطه اول را رشید و در کانون توجه و تقارن قرار می دهد و سه نقطه دیگر را با اندازه همان قلم اجرا می کند و به همین سان از گذاشتن حرکت « » بر روی حرف «ر» پروایی ندارد. در واقع جسارت هوشمندانه استاد همواره به ارتقاء زیبایی در کار انجامیده و به همین سان موجب شده دایرة و میدان هنری خط نستعلیق او وسیعتر گردد.
    کار امیرخانی تقلید نیست حُسن انتخاب است. او در خط که یک مجموعه از حروف و کلمات تکراری است با حُسن ترکیب و رقص موزون کلمات حالات خوشایند گوناگونی را فراهم می آورد. که به واقع حاصل آفرینش ترکیبات تازه است. حروف و کلمات در ترکیبات مانند بلوردرخشان و خوش تراش اند. میدان هنر نمایی ایشان علاوه بر مایه وری از فرهنگ و ادب فارسی، به قالب خاصی منحصر نیست و قالبهای کتابت، چلیپا، قطعة، ترکیب بندی یا مُقَطَّع نگاری در آثار ایشان با ویژگی جنبایی و حرکت دیده می شود.
    در یک کلام باید اشاره کرد که بازتاب ذهنی امیرخانی از مشق مداوم آثار قدما و معاصرین و در نهایت مشق خیالی او در صفحه بخوبی تجسم یافته و به اجرا در آمده است و چیزی در ذهن او برایش متصور نیست که نتواند آن را در صفحه کاغذ قلمبند کند. نگارنده با مطالعه کامل مجموعه خصوصی استاد امیرخانی که به سازمان اسناد ارائه شده دریافت که او از هر قطعه و از هر حرکت و اجرای کامل آثار قدما الهام گرفته و سیمای مفردات خود را به مرور اصلاح و کامل کرده است. به عنوان مثال بنظر می رسد صاف نوشته های استاد بویژه در دهة پنجاه بیشترین تأثیر را از صافی یکی از قطعات نادر میرحسین ترک (1236- 1297 هـق) اخذ کرده باشد. یا کرّسی خط امیرخانی بویژه در چلیپا متأثر از شیوه خوشنویسی قاجار با دور و کمانی آرام در سطر همراه است. که بیشترین تعادل بر مدار این سطر دایر می شود. وجود همین کرسی است که موجب می شود اجزای خط بهم پیوسته باشند و شکستگی در آنها راه نیابد.
    امیرخانی در سالیان مطالعه و ممارست با قطعات قدما مأنوس بوده و دست نوشته های مدادی زیادی از استاد در پشت قطعات شخصی وی دیده می شود که در توصیف یا مرتبه خوشنویس آن به نگارش درآمده است. در پشت قطعه ای آمده است: «درسال 1347 به قیمت 600 ریال خریداری شد.»

    7- امیرخانی،‌ از تأثیر شیوه تا تغییر شیوه
    در سال های 1341 و 1342 تأثیر پذیری شیوه استاد حسین میرخانی در سبک و نگارش استاد امیرخانی مشهود است و این تأثیر تا سال 1345 با استاد همراه است. به طوری که قوّت قلم استاد حسین بویژه در کشیده های تخت از امتیارات خط امیرخانی است. استاد حسین میرخانی در سطری که به عنوان سرمشق برای امیرخانی جوان نوشته بود با وسواس زیاد تمام اجزای آن را نقطه گذاری کرده و تمام ظرایف و نکات ریز و اندازه های لازم را برای وی مشخص کرده بود.
    از سال 1346 در آثار امیرخانی نشانه های تفاوت با شیوة استاد حسین آشکار می شود اما هنوز به ظهور و ثبوت نرسیده است. وی از خطوط نرم روان و پردور استاد حسن نیز تأثیر پذیرفته است. در عین حال از پایان همین سال شیوه نگارش استاد به مرحوم کلهر گرایش پیدا می کند و صعودهای قوی در مؤلفه ها و اقتباس از کرسی بندی های کلهر در آثار استاد قابل رویت است. بنابراین دوره های زیرا را می توان تقسیم بندی کرد:
    دوره آموزشی 1341- 1338
    دورة تجربه اندوزی 1352- 1342 پُرکاری در کتابت (کتاب ده جلدی طلعت حق)، انتهای دورة اخذ گواهینامه استادی
    دورة کمال یافتگی 1358- 1353، انتهای دورة کتابت اول ترجیع بند هاتف
    دوره خلق آثار 1388- 1358 انتهای دورة به بارنشستن شیوه تلفیقی

    8- انتخاب به عنوان اولین چهره ماندگار در هنر خوشنویسی
    در سال 1381 در دومین همایش چهره های ماندگار استاد امیرخانی در خط نستعلیق همراه با آیت ا... نجومی در رشته فقه و خوشنویسی (خط ثلث) برگزیده شدند. ایشان در عرصه خوشنویسی نستعلیق اولین کسی است که مرتبه هنری چهره ماندگار را کسب کرد. البته در سالیان بعد چهره های مبرّزی چون استاد جلیل رسولی (1382)، استاد عبدالصمد صمدی (1382)، استاد محمد احصایی (1383)، استادکیخسروخروش (1384)، استادیدا... کابلی (1385) و استاد نصرا... افجه ای (1387) نیز به این مرتبه نائل گردیدند.
    کسب نشان دانش (1388) از دیگر افتخارات ایشان می باشد و تمام این عوامل شهرت و آوازه، قابل توجهی را برای وی در جامعه هنری و عامه مردم بوجود آورده است. به همین سان بسیاری از پوسترها و آثار خوشنویسی استاد امیرخانی بویژه در سالهای پایانی دهه هفتادو دهة هشتاد قبل از آن که شاهکارهای هنری و آثار منحصر بفردی باشند در زیر سایه سنگین نام امیرخانی امتیاز یافته اند و به این معنی است که این آثار از آن جهت که کاتب آنها امیرخانی است مورد توجه قرار گرفته اند.
    9- سخن پایانی
    سرانجام این که کتاب بررسی زندگی و آثار غلامحسین امیرخانی مطالعه ای تحلیلی درباره یکی از خوشنویسان نامدار و صاحب سبک در خط نستعلیق است که تحولات زیباشناختی چشمگیری، در دورة فعلی خوشنویسی کشور به نام او رقم خورده و به همین سان رهروان و علاقمندان قابل توجهی را به اهتمام در پیروی از این سبک به خود معطوف داشته است. نگارنده شناخت نامه ای را با مطالعات و بضاعت خود فراهم ساخته که دست
    مایه های لازم را با ملاحظات روش تحقیق کیفی در اختیار اهل هنر قرار می دهد که با استفاده از آن بتوانند به مطالعات ثانویه بپردازند.
    بیش از 650 اثر مندرج در کتاب علاوه بر جامعیت لازم و ارائه توصیف و تحلیل، دارای سیرتاریخی بوده و تحولات و تغییرات شیوه استاد امیرخانی را در گذر زمان به نمایش گذاشته است. از این طریق خواننده گرامی این فرصت را می یابد که در یک مجموعه منسجم آغاز و انجام یک سلوک منحصر بفرد خوشنویسی را به نظاره بنشیند و با ظرفیت های زیباشناختی این هنر اصیل آشنایی بیشتری پیدا کند. درون مایه کتاب روایتی از مؤانست قلبی و معنوی شاگردی است که درصدد ادا کردن دِین آموزش و تعلیم در محضر استاد بوده و از این رهگذر به ارتقاء تحقیق و پژوهش اثر گذار در عرصه هنر خوشنویسی نیز نظر داشته، این که تا چه مرحله در این وادی توفیق یافته بی تردید نقد و نظر اهل هنر منصفانه ترین معیار برای ارزیابی است. نقد و نظری که بتواند هموارکننده تداوم این راه باشد تاحق واقعی استادان پیش کسوت و ارج گذاری به هنر خوشنویسی به معنی واقعی ادا شود.
    امیدوارم این کتاب- که از نظر نگارنده به عنوان مدخلی برای مطالعات تحلیلی درهنر خوشنویسی به شمار
    می آید- مورد توجه و نقد اهل خط و خوشنویسان محقق قرار گیرد و این بزرگواران راهنمایی های سودمند خود را در این باب ارائه کنند.


    پی نوشتها :
    1- شیرازی، علی، مقدمه کتاب بررسی زندگی و آثار غلامحسین امیرخانی
    2- گفتگوی نگارنده با استاد امیرخانی، 12/6/1387

    فهرست منابع:
    - تیموری، کاوه (1389) بررسی زندگی و آثار غلامحسین امیرخانی، نشر علمی و فرهنگی، چاپ اول، تهران
    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




  15. تشكر

    مدير اجرايي (20-02-2012)

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi