▐◄► ▐خطر بدعت در جامعه اسلامي▐◄► ▐

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

3. حاجت و نیازمندی

گاهی عامل بدعتها نیازمندی است. علی علیه السلام می فرماید:
«أَوْ یسْتَنْجِحَ حَاجَةً إِلَی النَّاسِ بِإِظْهَارِ بِدْعَةٍ فِی دِینِهِ؛ (33)
[یكی از صفات زشت این است كه] به خاطر حاجتی كه به مردم دارد، بدعتی در دین خدا بگذارد.»
و قرآن برای تقویت انسانها می فرماید:
«یا أَیهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَی اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِی الْحَمیدُ»؛ (34)
«ای مردم! شما همگی نیازمند به خدایید و تنها خداوند است كه بی نیاز و شایسته هر گونه ستایش است.»

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

وظیفه آگاهان در برابر بدعتها

بر تمام مسلمانان به ویژه عالمان و آگاهان جامعه لازم است كه در برابر هر گونه انحراف فكری و كج اندیشیها مقاومت و مبارزه كنند و یكی از مصداقهای مهم «امر به معروف و نهی از منكر» مبارزه با بدعتهاست. درباره مقاومت در مقابل بدعتها علی علیه السلام می فرماید:
«لَوْ قَدِ اسْتَوَتْ قَدَمَای مِنْ هَذِهِ الْمَدَاحِضِ لَغَیرْتُ أَشْیاءَ؛ (35)
اگر از این فتنه ها و لغزشگاه با قدرت بگذرم، دگرگونیهای بسیار پدید می آورم.»

درباره وظیفه آگاهان، پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله فرمود:
«إِذَا ظَهَرَتِ الْبِدَعُ فِی أُمَّتِی فَلْیظْهِرِ الْعَالِمُ عِلْمَهُ فَمَنْ لَمْ یفْعَلْ فَعَلَیهِ لَعْنَةُ اللَّهِ؛ (36)
هر گاه در امّت من بدعتها ظاهر شد، باید عالم [برای مقابله با آنها] علم خود را نشر دهد [و جواب بدعت گذاران را بدهد] و هر كس چنین نكند، لعنت خدا بر او باد!»
در روایت دیگر فرمود:
«سكوت در مقابل بدعت گذاران باعث می شود كه خداوند افسار آتشین بر دهان آنان [كه در مقابل بدعت گذاران سكوت نموده اند] بزند.»
و در ادامه فرمود:
«مَنْ كَتَمَ عِلْماً اُلْجِمَ بِلِجَامٍ مِنَ النَّارِ؛ (37)
كسی كه [در برابر بدعت گذاران] علمی را كتمان كند، لجامی از آتش بر او زده می شود.»

بنابراین، از یك طرف، حتی كنار آمدن با بدعت گذاران و یا احترام گذاشتن به آنها، جرم سنگینی دارد. پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله فرمود:
«مَنْ وَقَرَ صاحِبَ بِدْعَةٍ فَقَدْ اَعانَ عَلی هَدْمِ الْاِسْلامِ؛ (38)
هر كس بدعت گذار را مورد احترام قرار دهد، به نابودی اسلام كمك كرده است.»
و از طرف دیگر، برای اظهار نفرت از بدعت گذاران، پاداش بزرگی در نظر گرفته شده است.

رسول خداصلی الله علیه وآله فرمود:
«مَنْ اَعْرَضَ عَنْ صَاحِبِ بِدْعَةٍ بُغْضاً لَهُ مَلَأَ اللَّهُ قَلْبَهُ اَمْناً وَ ایمَاناً؛ (39)
كسی كه از صاحب بدعتی به جهت بغض و نفرت از او اعراض كند، خداوند قلب او را از آرامش و ایمان پر می كند.»
بارزترین بدعتهایی كه امروزه در جامعه دیده می شود، بدعتهایی است كه توسط برخی نویسندگان در مسائل دینی كه به خیال نو آوری، بدعت گذاری می كنند. و برخی مدّاحان در مسائل عزاداری و برخی افراد در استفاده از ابزار ناصحیح برای عزاداری و... ایجاد می شود كه بر مبلّغان عزیز است كه با آنها مقابله نمایند و در مقابل بدعت گذاران ساكت نمانند.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

پي نوشت و منابع :
1) بقره / 117.
2) ر. ك: المفردات فی غریب القرآن، راغب اصفهانی، دفتر نشر الكتاب، 1404ق، صص 38 - 39؛ مجمع البحرین، فخر الدین الطریحی، ج 1، ص 164، واژه «بَدَعَ.»
3) بقره / 117؛ انعام / 101.
4) احقاف / 9.
5) بقره / 79.
6) مائده / 41.
7) نساء / 46؛ مائده / 13؛ بقره / 75.
8) حدید / 27.
9) المیزان، علامه طباطبایی، تهران، دارالكتب الاسلامیة، 1362 ش، ج 6، ص 118.
10) مائده / 87.
11) علی متقی هندی، كنز العمال، بیروت، مؤسسة الرسالة، ج 16، ص 184، خ 44216؛ منتخب میزان الحكمة، محمدی ری شهری، دار الحدیث، 1382 ش، ص 68.
12) همان، ج 10، ص 211، شماره 29115.
13) ر. ك: روضة المتقین، محمد تقی مجلسی، ج 2، ص 227؛ ر. ك: النص و الاجتهاد، شریف الدین عاملی لبنانی، ص 28؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، دارالكتب الاسلامیة، ج 28؛ شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، ج 12، ص 195؛ تاریخ طبری، ج 2، ص 445.
14) شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، ج 4، صص 56 - 73؛ ر. ك: شرح من لا یحضره الفقیه، ج 12، صص 256 - 259.
15) نهج البلاغة، محمد دشتی، خ 17.
16) منتخب میزان الحكمة، ص 68، ح 740.
17) نهج البلاغه، همان، خ 164.
18) منتخب میزان الحكمة، ص 68؛ بحار الانوار، ج 78، ص 92، ح 98.
19) بحار الانوار، ج 36، ص 353.
20) كنز العمال، ج 1، ص 21، خ 1058.
21) نهج البلاغة، خ 50.
22) بقره / 191 و 217.
23) توبه / 48.
24) نهج البلاغة، خ 145.
25) كنز العمال، ج 1، ص 221، خ 1113.
26) نهج البلاغة، خ 169.
27) بحار الانوار، ج 78، ص 92، ح 1؛ منتخب میزان الحكمة، ص 68، ح 736.
28) بقره / 79.
29) انعام / 70.
30) جاثیه / 23.
31) نهج البلاغة، خ 50.
32) همان، نامه 53.
33) نهج البلاغة، خ 153.
34) فاطر / 15.
35) نهج البلاغة، حكمت 272.
36) الكافی، ج 1، ص 54، ح 2.
37) كنز العمال، ج 1، ص 219، خ 1102؛ ر. ك: جامع الصغیر، سیوطی، ج 2، ص 653.
38) كنز العمال، ج 1، ص 219، خ 1102؛ ر. ك: جامع الصغیر، سیوطی، ج 2، ص 653.
39) مجموعة ورام، ورام بن ابی فراس، ج 2، ص 115.

منبع : ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره