زندگی نامه سیاسی- اجتماعی وعلمی فقیه مجاهد مفسّر توانا مرحوم آیت الله حاج شیخ شهاب الدین اشراقی (رحمت الله علیه) به مناسبت سالگرد ارتحالش
تولد
«مرحوم آیت الله حاج شیخ شهابالدین اشراقی» در شامگاه سیزدهم رجب سال 1344 هجری قمری (1304 هجری شمسی) در محله «سیدان» قم، در خانوادهای متمکن و اهل علم دیده به جهان گشود .پیشینیان شهابالدین غالباً در زمره علماء، صاحبان اندیشه و یا از جمله زمینداران صاحب نفوذ قم بودند و هر یک وزنهای در علوم دینی شیعه محسوب می شدند.
پیشینه خانوادگی
الف) نیاکان پدری
برجستهترین نیای پدری آیت الله شهاب الدین اشراقی، آیتالله العظمی حاج میرزا محمد ارباب است.
آیتالله العظمی حاج میرزا محمد ارباب، در سال 1273هـ.ق در بیت علم و فضل در شهر قم چشم به جهان گشود.پدر بزرگوارش، ادیب اریب مرحوم حاج میرزا محمدتقی بیک ارباب، معروف به ارباب جانبابا، از فاضلان و ادیبان و شاعران قم به شمار می رفت.
آن مرد بزرگ، تمام اوقات خویش را به خدمت دین مصروف داشت. او به غیر از تدریس، منبر و اقامه جماعت، کتابهایی بسیار در فقه، حدیث، شعر، تاریخ و کلام نوشت ناصرالدین انصاری در کتاب ارزشمند علمای قم ، تألیفات آیتالله العظمی حاجمیرزا محمدارباب را 9 مورد عنوان می کند که از آن جمله می توان به شرح کتاب بیان شهید اول ، حاشیه بر کتاب جواهر الکلام ، حاشیه بر کتاب اسفار ملاصدرا ، رساله ای بر رد فرقه بابی و بهایی و کتاب الاربعین الحسینیه نام برد .
آیتالله العظمی ارباب همواره، در دفاع از حقوق عامه پیشقدم بودهمچنین وی در گرماگرم رویارویی مشروطه و مشروعه، همگام با دیگر علمای قم جانب مشروعه را گرفت و به یاری شیخ فضلالله نوری برخاست و اعلامیههای متعدد صادر نمودآیتالله العظمی حاج میرزا محمد ارباب پس از درگذشت همسر اولش، اقدام به ازدواج مجدد نمود و مجموعاً از دو ازدواجش صاحب 6 پسر و 5 دختر گردید .
برخی اولاد ذکور با نام خانوادگی اشراقی و یکی از آنان با نام خانوادگی ربّانی ادامه حیات دادند که آیتالله حاج میرزا محمدتقی اشراقی، پدر آیت الله شهابالدین اشراقی از جمله اشراقی ها به حساب می آیند.
آیت الله العظمی حاج میرزا محمد ارباب (اشراقی) سرانجام در سال 1341 هـ.ق (1302 هـ ش) در سن 68 سالگی چشم از جهان فروبست و در قبرستان شیخان قم در جوار مرقد میرزای قمی به خاک سپرده شد. آیتالله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی در تسلیت به آیتالله میرزا محمدتقی اشراقی و برادران او فرمودند:
«نه تنها شما یتیم شدید بلکه برادری هم از دست من رفت»
به نظر میرسد که آیت الله میرزا محمدتقی اشراقی (متولد 1313 هـ.ق در قم) به نام خانوادگی اشراقی رسمیت بخشید. زیرا به اشاره او روی سنگ قبر مرحوم پدرش در شیخان چنین نگاشته شد: آیتالله العظمی میرزا محمد ارباب (اشراقی).
هر چند آیتالله محمدتقی اشراقی نتوانست به مرتبه علمی پدر دست یازد، اما در سخنوری جایگاهی بس رفیعتر یافت. چنانچه این وجه از شخصیتش بر توانایی علمی او سایه افکنده است و امروزه وی را بیشتر با جادوی کلامش میشناسند تا کتابهایش که آنها نیز بیانگر مرتبه شایسته علمی او هستند، تفسیر سوره یوسف، تفسیر سوره اعلی و تفسیر سوره قلم از آثار منتشر شده او هستند. وی علاوه بر طبع روان در شعر، تقریرات درس فقه آیتالله حایری (مکاسب) و تعلیقاتی هم بر کتابهای فقهی، اصولی و فلسفی نگاشته است.
آیت الله میرزا محمدتقی اشراقی در سال 1329 هـ.ش و در سن 58 سالگی براثر ایست قلبی درگذشت، درباره علت فوت وی شایعههای زیادی بر سر زبانها افتاد، اما به نظر میرسد که زمینه ارثی، خستگی و فشار عصبی زمینهساز آن بوده باشد.