مقدمه
مسألهی توسّل ریشهی عمیقی در ساختار شخصیّت فردی و اجتماعی انسان دارد و کسانی که با ائمّهی اطهار علیهم السلام واولیای خدا در ارتباطند و به آنها توسّل میجویند، عناصری آزاده، با عظمت و دارای طبع منیع و روح بلند هستند؛ زیرا هرکس به هرچه توجّه و ارادت دارد، از همان نقطه، الگو و راه و روش زندگی خود را برمیگزیند.
اقتدا به ائمّهی اطهار که در عظمت بیهمتایند، فضائل انسانی را در تار و پود وجود آدمی رشد و تعالی میدهد، زیرا آنچه از اخلاص، پاکی، صداقت در یک جامعه قابل تصوّر است، هر کدام در وجود ائمّهی اطهار در حد کمال وجود دارد.
بزرگان و علمای دین، نمونههای بارز کسانی هستند که به حقیقت این مسئله پی برده و با بذل توجّه تام به این مهم در زندگی خویش، به مراتب عالیهی کمال دست یافتند.
نوشتهی حاضر منعکس کنندهی برخی جنبههای این امر انسان ساز در زندگی برخی علمای معاصر میباشد و سعی دارد تا با برشمردن نمونههایی از توسّل بزرگان دین به ائمّهی اطهار، مؤمنین و دوستان اهل بیت را به اهمیّت این مسئله توجّه داده و انگیزهی ایشان را در توسّل و نزدیکی هر بیشتر به امامان معصوم افزایش دهد.
مفهوم توسّل
توسّل یعنی وسیله قرار دادن. وقتی انسان هدف و مقصدی عالی را میبیند و توان و امکانات خود را برای رسیدن به آن هدف، کامل و تمام نمیبیند، به سراغ وسیلهای میرود تا او را به هدف برساند.
قرب الی الله که عالیترین درجهی کمال اخلاقی انسان میباشد نیز هدفی متعالی است که رسیدن به آن تلاش و همّت والائی را میطلبد که در حیطهی توان و قدرت هر کسی نیست از اینرو نیاز به وسیلهای است تا انسان را در این مسیر همراهی کند.
خداوند در قرآن کریم خطاب به مؤمنین میفرماید:
«وَابتغوا اِلیهِ الوَسیلَه» یعنی برای نزدیکی به خداوند به دنبال وسیله باشید. و نیز در جائی دیگر میفرماید:«وَللهِ الأسماءِ الحُسنی فَادعُوهُ بِها» یعنی برای خداوند اسمای حسنایی است، پس به واسطهی آنها خداوند را بخوانید.
در روایات متعدّدی منظور از «وسیله» و نیز «اسماء» مورد اشاره در آیه، ائمّهی اطهار علیهم السلام بیان شدهاند. از اینرو معصومین علیهم السلام، مصداق انسانهای کامل و وسیلهی قرب به سوی خداوندند و بهترین وسیله برای جبران و یاری انسان در ناتوانیها و نقائصش در پیمودن راه کمال و قرب الی الله میباشند.