نکته ای کلیدی برای ترک گناه

[شهیده]

توجه به آثار و پیامدهای گناه می تواند انگیزه و محرک خوبی باشد برای موفقیت در ترک گناه، زیرا بشر حبّ ذات دارد و حاضر به هلاکت و ضرر رساندن به خودش نیست و به محض شناخت آثار شوم عملی و یا مثلا طعامی، از آن پرهیز می کند، حتی ضررهای زودگذر، چه برسد به اینکه آن عمل زیان ابدی را در پی داشته باشد.

---

قرآن کریم عوامل مختلفی را مؤثر در ترک گناهان معرفی می کند ما در این مقاله یکی از آن عوامل را با شقوق آن مورد بررسی قرار می دهیم و دلایل دیگر را (به جهت رعایت اختصار) در مقالات بعد عرضه می داریم . توجه به آثار و پیامدهای گناه می تواند انگیزه و محرک خوبی باشد برای موفقیت در ترک گناه، زیرا بشر حبّ ذات دارد و حاضر به هلاکت و ضرر رساندن به خودش نیست و به محض شناخت آثار شوم عملی و یا مثلا طعامی، از آن پرهیز می کند، حتی ضررهای زودگذر، چه برسد به اینکه آن عمل زیان ابدی را درپی داشته باشد.

بعضی از عوامل ترک گناه از دیدگاه آیات و روایات

برای موفقیت در ترک گناه نسبت به آثار آن شناخت پیدا کند که بعضی از آنها را بیان می کنیم :

1. گناه و ظلم به نفس

آثار و تبعات گناه فقط گریبانگیر شخص گنه کار است، نه غیر از او.
«وَ مَنْ یكْسِبْ إِثْماً فَإِنَّما یكْسِبُهُ عَلى‏ نَفْسِهِ وَ کانَ اللَّهُ عَلِیماً حَكِیماً»
(1)و هر که گناهى کند، آن گناه را به زیان خود کرده است، و خدا دانا و حکیم است‏.

یکی از آثار و تبعات گناه، عارض شدن مصائب دنیوی به شخص گنهکار است.
عبّاس بن هلال شامى غلام حضرت موسى بن جعفر علیه السّلام مى‏گوید:
از حضرت رضا علیه السّلام شنیدم که مى‏فرمود: هر گاه بندگان، گناهان جدیدى را بیاورند که قبلا از آن آگاهى نداشتند، خداوند بلاهاى جدیدى را براى آنان مى‏آورد که قبلا از آن آگاه نبودند

2. منشأ نقمت، گناه و منشأ نعمت، ایمان و عمل صالح (آثار خارجی گناهان)

به طور کل تمام اجزای عالم، با واسطه و یا بی واسطه، مؤثر در یگدیگرند، ومیان آنها اتصال و ارتباط برقرار است، انحراف و لغزش یکی تأثیر گذار در دیگری خواهد بود و این جریان ادامه دارد.
« ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَیدِی النَّاسِ لِیذِیقَهُمْ بَعْضَ الَّذِی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یرْجِعُونَ» (2)
در خشکى و دریا به زشتى افعال بد مردم فساد نمودار شد، تا خدا سزاى بعضى عمل‏ها را که کرده‏اند به ایشان بچشاند تا شاید بازگشت کنند.

[شهیده]

3. مبتلا شدن به مصائب دنیوی

یکی از آثار و تبعات گناه، عارض شدن مصائب دنیوی به شخص گنهکار است. عبّاس بن هلال شامى غلام حضرت موسى بن جعفر علیه السّلام مى‏گوید:
از حضرت رضا علیه السّلام شنیدم که مى‏فرمود:
هر گاه بندگان، گناهان جدیدى را بیاورند که قبلا از آن آگاهى نداشتند، خداوند بلاهاى جدیدى را براى آنان مى‏آورد که قبلا از آن آگاه نبودند.(3) وقتى آیه
« وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَیدِیكُمْ وَ یعْفُوا عَنْ كَثِیرٍ» (4)نازل شد،
رسول خدا صلّی الله علیه و آله وسلّم فرمود: به آن خدایى که جانم به دست او است هیچ خراشى از چوبى بر بدن شما نمى‏افتد، و هیچ رگى از جاى خود نمى‏جنبد و هیچ ضربتى از سنگ وارد نمى‏شود،
و هیچ پایى نمى‏لغزد مگر به خاطر گناهى از گناهان. و آنچه از گناهان که خدا عفو مى‏کند بیشتر است.(5)

4. کشیده شدن به گناهان دیگر هر یک از گناهان، آدمى را به سوى گناه دیگرى مى‏کشاند.

« إِنَّ الَّذِینَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ یوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّیطانُ بِبَعْضِ ما كَسَبُوا...»(6)
از میان شما آنان که در روز مقابله آن دو گروه بگریختند، به سبب پاره‏اى از اعمالشان شیطان آنها را به خطا افکنده بود. اینک خداوند عفوشان کرد که او آمرزنده و بردبار است.

5. تیره و تار کردن جلای نفس و درک انسان

اعمال زشت صفا و جلاى نفس را تیره کرده به آن نقش و صورتى مى‏دهند که از درک حق مانع مى‏گردد، در قرآن آمده که: «بَلْ رانَ عَلى‏ قُلُوبِهِمْ ...» یعنى گناهان مانند زنگى و غبارى شد که روى جلاى دلهاشان را گرفت، و آن دلها را از تشخیص خیر و شر کور کرد.(7)

6. ولایت شیطان بر آدمیان

ولایت شیطان بر آدمیان در ظلم و گناه و ولایت ملائکه بر آدمیان در اطاعت و عبادت‏: قرآن کریم نظیر این ولایتى را که شیطان در گناه و ظلم بر آدمیان دارد براى ملائکه در اطاعت و عبادت اثبات نموده، مى‏فرماید: « إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی كُنْتُمْ تُوعَدُونَ، نَحْنُ أَوْلِیاؤُكُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا...» (8) البته این دو نوع ولایت منافاتى با ولایت مطلق پروردگار که آیه ی « ...ما لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِی وَ لا شَفِیعٍ...» (9) آن را اثبات مى‏کند ندارد.

هر یک از گناهان، آدمى را به سوى گناه دیگرى مى‏کشاند.
« إِنَّ الَّذِینَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ یوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّیطانُ بِبَعْضِ ما كَسَبُوا...» (6)
از میان شما آنان که در روز مقابله آن دو گروه بگریختند، به سبب پاره‏اى از اعمالشان شیطان آنها را به خطا افکنده بود. اینک خداوند عفوشان کرد که او آمرزنده و بردبار است

7. مرگ ناگهانی و زود هنگام

یکی از آثار گناه که کمتر کسی متوجه آن است و آنرا امری طبیعی می بیند، مرگ ناگهانی و زود هنگام است. از امام صادق علیه السّلام نقل شده که فرمود: شمار کسانى که در اثر گناه مى‏میرند بیش از کسانى است که در اثر پایانِ عمر مى‏میرند، و شمار کسانى که در اثر نیکوکارى زنده مى‏مانند بیش از کسانى است که بخاطر عمرشان زنده مى‏مانند. (10)

[شهیده]

8. محروم شدن از توفیق در عبادات

از امام صادق علیه السّلام نقل شده که فرمودند: آدمى گاهى مرتکب گناه مى‏شود و در اثر آن از نماز شب محروم مى‏گردد. تأثیر کار زشت در انسان سریعتر از تأثیر کارد در گوشت است. (11)کتاب معانى الاخبار به سند خود از عبد اللَّه بن فضل هاشمى از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که گفت: به آن حضرت عرضه داشتم: (با در نظر داشتن اینکه علل و اسباب در کار ما مؤثرند) معناى اینکه خداى تعالى در یک جا
(از قول شعیب حکایت کرده که گفت،« وَ ما تَوْفِیقِی إِلَّا بِاللَّهِ» (12)و در جایى دیگر خودش فرموده: « إِنْ ینْصُرْكُمُ اللَّهُ فَلا غالِبَ لَكُمْ وَ إِنْ یخْذُلْكُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِی ینْصُرُكُمْ مِنْ بَعْدِهِ» (13)چیست؟
امام علیه السّلام در جواب فرمود: وقتى بنده خدا آنچه که خدا به وى امر کرده اطاعت کند عملش موافق امر خداى عز و جل است و بدین جهت آن عبد را موفق مى‏نامد (چون گفتیم کارش موافق امر خداى عز و جل است) و هر گاه بنده خدا بخواهد داخل پاره‏اى از گناهان شود و خداى تعالى بین او و آن گناه حایل گردد و در نتیجه بنده آن گناه را مرتکب نشود ترک گناهش به توفیق خداى تعالى صورت گرفته و هر زمان که او را به حال خود بگذارد و بین او و معصیت حایل نشود و در نتیجه مرتکب گناه گردد در آن صورت خدا او را یارى نکرده و موفق ننموده است، (چون کارش موافق دستور خدا انجام نشده).(14)

9. پست شدن مقام انسان بر اثر ارتکاب گناه، هم در دنیا و هم در آخرت از حضرت على علیه السّلام نقل شده است: هر که نافرمانى خدا کند مقامش پست و خوار گردد.
(15)هم چنین از ایشان علیه السّلام نقل شده است: هر که به سبب نافرمانیهاى خدا لذّت ببرد خوارى بدست آورده است. (16)
«وَ الَّذِینَ کَسَبُوا السَّیئاتِ جَزَاءُ سَیئَةٍ بِمِثلِهَا وَ تَرهَقُهُم ذِلَّةٌ مَا لَهُم مِن اللهِ مِن عَاصِمٍ...»
(17). و کسانی که مرتکب بدی ها شده اند، [بدانند که] جزای [هر] بدی مانند آن است، و خواری آنان را فرو می گیرد؛ در مقابل خدا، هیچ حمایتگری برای ایشان نیست... .

10. حبط اعمال

و خداوند می فرماید:«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ لا تُبْطِلُوا أَعْمالَكُمْ‏»
(18) ای کسانیکه ایمان آوردید از خدا اطاعت کنید و از رسول خدا اطاعت کنید و اعمالتان را باطل نکنید.

11. داخل شدن بر آتش جایگاه گناهکار آتش است

از حضرت على علیه السّلام نقل شده است: کسى که مرتکب گناه مى‏شود جایگاهش آتش است
.(19)از جعفر بن محمّد علیه السّلام از پدرش نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود:
هر کس گناهى مرتکب شود و بخندد، گریان وارد آتش خواهد شد.(20)
«بَلَی مَن کَسَبَ سَیئَةً وَ أَحَاطَت بِهِ خَطِیئَتُهُ فَأُلئِکَ أَصحَابُ النَّارِ هُم فِیهَا خالِدُون»
(21) آری کسی که بدی به دست آورد، و گناهش او را در میان گیرد، پس چنین کسانی اهل آتش اند، و در آن ماندگار خواهند بود.

---

منبع :سایت ام الکتاب

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

[حدیث*خادمه مهدی فاطمه(س)*]

[ال یاسین]

عالم محضر خداست پس در پیشگاه خدا گناه نکنید .

امام خمینی"ره"

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]