««« گميشان، راه آبي جاده ابريشم «««

[م.رستمیان]

شهرستان گميشان با نام محلي گمش دپه (تپه نقره اي)، آغاز راه آبي جاده ابريشم در قسمت آسيايي با تمام خاطره ها و فراز نشيب هاي تاريخي خود در دامن دشتي کاملا هموار آراميده است.

به گزارش مهر، اين تپه در جوار آثار جزيره و شهر آبسکون و انتهاي ديوار تاريخي قزل آلانگ (ديواردفاعي گرگان - سد نوشيروان- سد سکندر) واقع شده است.
منطقه اي که گميشان در آن پديد آمده از زمان اشکانيان تا دوران اخير تامين کننده بخشي از نيازهاي قاره اروپا بوده و به شواهد برخي از متون تاريخي رودخانه گرگان از طريق گميشان به درياي خزر وارد مي شده است.

مسير قديمي رودخانه گرگان در لبه جنوبي تپه کوره سو معروف به کهنه گرگان و ادامه آن به بنام پرسي آقن از وسط گميشان گذشته و به درياي خزر مي ريزد.

گميشان در اوج شکوفايي جزيره آبسکون، انتهاي راه خاکي و آغاز راه آبي جاده ابريشم در قسمت آسيايي بوده، در اين اواخر نيز ناوداران (کشتي هاي چوبي بزرگ بادباني) گميشان با تبادل کالاي تجاري با دنياي خارج ادامه دهندگان راه آبسکونيان بوده اند و مردم آن با شهر هاي ساحلي شمال کشور از جمله بندر گز، بندر انزلي و از طرف شرق با شهرهاي استرآباد و جرجان و در آن سوي مرز با بنادر حسنقلي، چلکن، حاجي طرخان، باکو مراوده داشته و داد و ستد مي کردند.

مديرکل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان گلستان در خصوص سوابق تاريخي اين شهرستان خاطرنشان کرد: قبل از شکل گيري گميشان به شکل امروزي حد اقل سه اثر مهم که قدمت آن ها به قبل از اسلام مي رسد در نزديکي آن شهر وجود داشته که در بوجود آمدن شهر مخصوصاً ديوار دفاعي بي تاثير نبوده است.

فريدون فعالي افزود: همچنين قدمت تاسيس و سوابق ادارات مختلف از جمله تاسيس شهرداري انرا به سال 1273 ه.ق و يا به قولي به 1309 ه.ش و تاسيس اداره فرهنگ را به سال 1304 ه.ش مي دانند ولي به هر حال قدمت گميشان به شکل امروزي به زمان قاجار و پهلوي اول مي رسد.

وي با بيان اينکه گميشان دومين شهر بعد از گرگان در استان گلستان است که بافت قديم دارد، يادآور شد: بافت قديم گميشان مجموعه اي از عناصر شهري است که بر اساس نيازهاي اجتماعي و منطبق با اقليم منطقه بوجود آمده است.

به گفته وي ابنيه زيبا در بافت قديم گميشان ادامه سنت معماري و ساخت ابنيه دوره قاجار است و اين بناها در فرم کلي خود بيشتر تحت تاثير عوامل جغرافيايي منطقه شکل گرفته اند نزديکي به دريا و بالا بودن سطح آبهاي زير زميني با افزايش ميزان نزولات جوي، نزديکي به مناطق جنگلي از جمله عوامل محيطي هستند که به نوعي معماري بافت قديم گميشان را تحت تاثير قرار داده است.

از جاذبه هاي گردشگري اين شهرستان به مجموعه تالاب گميشان مي توان اشاره کرد و به دليل تنوع زيستي، وجود گياهان آبزي و کنار آبزي به عنوان يک ذخيره گاه ژنتيکي با ارزش از گونه هاي پرندگان، آبزيان و گياهان آبي، اهميت يافته است.

اين تالاب در 60 کيلومتري شمال غرب گرگان پس از گذر از گرگان، بندرترکمن، گميشان و خواجه نفس واقع شده است و مشاهده بيش از 20 گونه ماهي و 100 نوع پرنده که تعدادي از آن ها نيز نادر هستند، از جمله جلوه هاي تماشايي تالاب گميشان است.
علاوه بر آن، اين تالاب به عنوان يک منطقه تفريحي، آموزشي در سطح کشور مطرح است و همه ساله در فصول مختلف سال علاقه مندان بي شماري را به سوي خود جذب ميکند.