حضرت مهدي در کلام امام باقر علیه السلام
از محتواي کتابهاي تاريخي، چنين دريافت مي گردد که عصر امام باقر عليه السلام نقطه تحول و دگرگوني در فرهنگ اسلامي است.
در آن روزگار، در جامعه، آگاهي و شوق به کسب دانش پديدار شد و بسياري از دانش طلبان براي تحصيل دانش و کسب بينش، بويژه فقه، تفسير و حديث بار سفر بسته و بسوي مراکز علمي مي شتافتند. در مردم، اندکي رشد فکري و روحيه حق جويي پديد آمد. ديگر به شنيدن روايات، بي آن که در مورد آن تحقيق و تحليل و پرس و جو شود، اکتفا نمي کردند.
بدين جهت است که مردم براي اندوختن دانش و بهره وري از کساني که ياران پيامبر را ديده بودند، به مدينه روي مي آوردند و از آنان علم و دانش فرامي گرفتند. چه بسيار فقيهاني که از کوفه و ديگر شهرهاي کشور پهناور اسلامي به مدينه هجرت نموده و به امام باقر عليه السلام مي پيوستند. از سرچشمه جوشان بينش و دانش او بهره ها مي گرفتند و عطش سوزان خويش را از درياي بي کرانه علم و چشمه سارهاي بينش و حکمت آن حضرت برطرف مي ساختند.
علم و معارف، در ابعاد گوناگون از سوي امام باقر عليه السلام براي تشنگان دانش و کمال مي جوشيد و دلايل و براهين، در زمينه هاي شناخت خدا، عدل، پيامبر شناسي، معادشناسي، و... بويژه اصل امامت، براي آنان باريدن مي کرد و حقيقت، براي همه آشکارمي شد.
با اين بيان، طبيعي است که روايات رسيده از امام باقر عليه السلام پيرامون وجود مبارک حضرت مهدي عليه السلام از نظر محتوا و شمار، بسيار مي باشد که دانشمندان و فقهايي که از محضر آن حضرت کسب فيض مي نمودند و از شاگردان برجسته او بودند همه نگاشته اند و چون در این مجال کوتاه توان ترسيم همه آنها را ندارد، از اين رو به برخي از آنان بسنده مي کنيم.
نقل قول
