ویژگی ها، مراتب و درجات نیایش
دعا، دعوت است و خواندن و مغز عبادت. پس عبادتی که دعا در آن نباشد، بی محتواست. همچنین نیایش به آن حالت روحی گویند که میان انسان و معبودش، رابطه انس و کشش ایجاد می کند. نیایش سبب نگرش مثبت به زندگی می شود. نیایش همانند عبادتِ تاجران و بردگان و آزادگان، دارای مراتب و درجاتی است. از طمع به بهشت و ترس از دوزخ تا شوق لقای پروردگار. رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید: «بهترین مردم کسی است که به پرستش و نیایش عشق ورزد.» امام علی علیه السلام در این باره می فرماید: «طمع بهشت و ترس از دوزخ، او را برای نیایش وادار نمی کند، بلکه مقتضای بندگی و عظمت خداییِ خداوند، او را به ایجاد ارتباط وادار می سازد».
عید عرفه
ساز و کار نیایش، مانند ساز و کارهای تبادل امواج فیزیکی، تحت شرایطی قوّت و شدّت می گیرد. در مکان هایی مانند مساجد، زیارت گاه ها و همچنین در جهت قبله، میدان های مغناطیسی مادی و معنوی برای تصعید امواج ذکر و نیایش، مناسب تر است. زمان هایی مانند سحر، شب قدر، شب جمعه و روز عرفه نیز امتیاز ویژه ای در خود نهفته دارند.
عرفه؛ یعنی دعا و دعا؛ یعنی ابزاری مناسب برای رابطه سریع عاشقانه با شکستنِ قفسِ آهنین خودپرستی. دعا؛ یعنی شیوه ای در فاصله افکنیِ ممدوح میان دل و گناه. گرایش به سپیدی و شست وشوی تیرگی های پیشین و این؛ یعنی عید. عید بر عاشقان مبارک.
جایگاه دعا در قرآن و احادیث
از جمله صفات پسندیده که قرآن کریم برای حضرت ابراهیم علیه السلام برمی شمارد، اوّاه است که در فرمایشِ امام باقر علیه السلام به معنایِ «بسیار دعاکننده به درگاه خداوند» آمده است. همسو با چنین اهمیتی در قرآن، در روایات نیز دعا به روح عبادت، سلاح مؤمن و کلید رحمت تعبیر شده که از جایگاه خاص دعا در اسلام خبر می دهد. این بیانات شریف، نقش محوری دعا و نیایش را در دین به روشنی تشریح می کند. برای نمونه، امام صادق علیه السلام به میسِّر بن عبدالعزیز می فرماید: «ای میسِّر! به درگاه خدا دعا کن و از پیش خود نگو که دعا فایده ندارد و آنچه شدنی است، خواهد شد. به درستی که بنده در نزد خدای متعالی مقامی دارد که جز با خواهش و تمنّا به آن نمی رسد و اگر بنده ای دهان خود را ببندد و هیچ خواهش نکند، چیزی به او داده نخواهد شد. ای میسِّر! هر دری که کوبیده شود، امید باز شدنش خواهد رفت».