واذكر ربك اذا نسيت
(به ياد آر پروردگار خويش را، آن گاه كه او را فراموش مى كنى .)
به گفته قرآن كريم ، هنگامى كه انسان ياد خدا را فراموش كرد، بعد از آن كه متوجه شد، بايد پروردگار خويش را به خاطر بياورد.
آن گاه كه غير او را فراموش مى كنى ، و خودت را در ذكرت (يادت ) فراموش مى كنى و آن گاه يادت را در ياد خود فراموش مى كنى ، و سپس در ياد كردن حق تو را، هر يادى را فراموش مى كنى (در اين هنگام پروردگارت را به ياد آر) ذكر يعنى رهايى از غفلت و نسيان .
ذكر به عمر انسان ارزش و بركت مى دهد. رسول خدا (ص ) فرمود: اگر ساعتى از عمر آدمى بدون ذكر خدا بگذرد، در قيامت برايش حسرت است .
ذكر خداست كه دلها را آرام ، قلبها را شفا، سينه ها را صيقل ، جانها را جان ، دردها را درمان ، روانها را سلامت ، عقلها را نورانيت مى بخشد.
ذكر به معنى ياد كردن به زبان است .
ذكر به معنى ياد كردن به دل است .
ذكر به معنى نگاه داشتن است .
ذكر به معنى انديشه كردن است .
ذكر به معنى پيدا كردن است .
ذكر به معنى توحيد است .
ذكر سيره عملى انبيا و ائمه اطهار (عليهم السلام ) و اولياى خداست ، و انسان به وسيله ذكر، خود را در سه عالم (دنيا و برزخ و قيامت ) بيمه مى كند.
حديث قدسى است كه هر گاه بنده اى ملاقات با من را دوست بدارد، من نيز ملاقات با او را دوست مى دارم و هر گاه پيش خود مرا ياد كند، او را پيش خود ياد كنم و هر گاه در ميان گروهى يادم كند، او را در ميان جمع بهتر از آن گروه يادش كنم و هر گاه بنده ام به اندازه يك وجب به من نزديك شود، به اندازه يك ذراع به او نزديك شوم و هر گاه به قدر ذراعى به من تقرب جويد، به اندازه باعى (باع واحد طول است از سر انگشت دست راست تا سر انگشت دست چپ ، آن گاه كه دستها را افقى به طرفين باز كنند) به او نزديك مى شوم .
براى ذكر گفتن ، رعايت چند شرط لازم است :
1- با وضو باشد.
2- دائم الذكر باشد، پيوسته ذكر خدا را بگويد.
3- حضور قلب داشته باشد، مثلا زبان با قلب هماهنگ باشد.
4- زمان و مكان و تعداد آن ميسر است .
5- در محيط گناه نباشد.
6- در همه حال ياد او باشيم ، هم در حال راحتى و هم در حال سختى ها و مشكلات . امام حسين (ع ) در بحبوحه جنگ ، و مقارن شهادت اصحاب و فرزندانش ، همواره ياد خدا بود و در هر صحنه اى ذكر خدا مى گفت و نيرو مى گرفت .
7- نيت بايد خالص باشد.
8- دهان خود را طاهر كند؛ ذكرى كه از دهان آلوده بيرون آيد، اثر ندارد.
9- اعتقاد و ايمان در اين ذكرها لازم است و اگر حاجت برطرف نشد، شايد علت و حكمتى داشته باشد.
10- نفس ذكر گفتن ارزش دارد، اگر چه حاجت شما برطرف نشود.