حرمت حرم به کعبه است و حرمت کعبه به انسان کامل

[سابحات]

حرمت حرم به کعبه است و حرمت کعبه به انسان کامل محور قداست در پدیده های مادّی و نظام بیرون از انسان، همچون زمانها و مکانها و مانند آن تجلّی امری الهی، همچون نزول وحی در آنجا و گسترش وحی از آنجاست، و این امر الهی یگانه موجب قداست کعبه است.

صدای شیعه: همه گستره زمین سجده گاه است؛ «جُعِلَتْ لی الأرضُ مَسْجدًا وطَهُورًا» و انسان از دیرباز خدای سبحان را در هر گوشه ای از زمین می پرستیده است. امّا نخستین جایگاهی که برای عبادت جمعی و پرستش گروهی اختصاص یافت، کعبه است؛ ﴿إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکًا وَهُدی لِلْعَالَمِینَ﴾.

کعبه با این سابقه مقدّس و این پیشینه مبارک بر بیت المقدّس شرف تقدّم یافت و قبله جهانیان شد و با استدلال به همین پیشینه به هنگام نزول وحی الهی در باره تغییر قبله از بیت المقدس به کعبه معظّمه، به اعتراض یهودیان بر اسلام، که به قداست و قدمت بیت المقدس استناد جُستند، پاسخ داده شد که کعبه مُطَهّر، نخستین و کهن ترین خانه ای است که برای مردم بنیان نهاده شده است.

محور قداست در پدیده های مادی، چیست؟

شاید از همین روست که کعبه را «بیت عتیق» نیز خوانده اند؛ زیرا «عتیق» به چیزی اطلاق می شود که قدیم و نفیس باشد و به چیزی که قدمت ندارد و یا قدیمی باشد امّا از نفاست و قداست بهره ای نداشته باشد، عتیق نمی گویند. البته همان گونه که مدار کرامت در نظام انسانی الهی، تقواست و نه جز آن، محور قداست در پدیده های مادّی و نظام بیرون از انسان، همچون زمانها و مکانها و مانند آن نیز تجلّی امری الهی، همچون نزول وحی در آنجا و گسترش وحی از آنجاست، و این امر الهی یگانه موجب قداست کعبه است که به انضمام قدمت تاریخی کعبه آن را به «بیت عتیق» مبدّل می سازد.

توضیح اینکه، حرمت حرم و مکه به کعبه است و حرمت کعبه به وحی الهی و انسان کامل و معصومی است که براثر پیوند با خدای سبحان، خلیفه تامّ او و گیرنده وحی است اعم از وحی تشریعی، تسدیدی و ملاحم غیبی. حرمت کلام و کتاب الهی، یعنی قرآن حکیم نیز به حرمت متکلم و کاتب آن، یعنی خداوند سبحان است، چنان که حرمت خلیفه، یعنی انسان کامل به مُسْتَخلف عنه (کسی که انسان کامل را خلیفه قرار داده) یعنی خداوند حکیم است.

حرمت خدای تعالی بالذات است و بر اساس این اصل که هر شی ء بالعرض باید به بالذات منتهی شود حرمت او مرجع منحصر به فرد همه حرمتهای یاد شده است.

بنابر این، همه امور مزبور، یعنی نزول وحی و هبوط کتاب آسمانی و وجود انسان کامل، که قلب مطهّر او مهبط وحی است، سهم تعیین کننده در قداست کعبه دارند. چنان که معماری آن بیت عتیق و کیفیت تطهیر آن از لوث وثنیت و معصیت در حدّ خود تعیین کننده قداست کعبه است.

برگرفته از کتاب جرعه ای از صهبای حج،حضرت آیت الله جوادی آملی،ص126