ایلام

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

چشمه های آبگرم معدنی دهلران، چشمه قیر روان و زیارتگاه امامزاده سید ابراهیم (ع)
چشمه های آبگرم معدنی دهلران در فاصله 5 کیلومتری شهرستان دهلران چشمه های آبگرم با خواص گوگردی جهت رفع امراض پوستی و دردهای مفاصل و عضلات با داشتن تاسیساتی جهت استفاده برادران و خواهران وجود دارد. چشمه قیر روان این چشمه در فاصله 7 کیلومتری شهرستان دهلران و یکی از پدیده های نادر طبیعی در استان ایلام است. زیارتگاه امامزاده سید ابراهیم (ع) نزدیک روستای بردی در 15 کیلومتری شهر زرین آباد از توابع شهرستان دهلران قرار دارد. سبک اولیه بنای آن مربوط به دوران سلجوقیان بوده و در دوران جمهوری اسلامی بازسازی شده است

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

اثرطبيعي در شهرستان دهلران بين 20/47 الي 17/37 طول شرقي و 43/32 الي 41/32 عرض شمالي واقع شده است . مساحت آن در حدود 1483 هكتار است. اثر طبيعي ملي دهلران به دليل خصوصيات ويژه و منحصر بفرد ( چشمه قير , آب گرم ,‌ غار خفاش ) و همچنين زيستگاه منحصر بفرد گونه حمايت شده خفاش مورد حفاظت و كنترل اداره كل حفاظت محيط زيست ايلام قرار گرفته است.
پستانداران : خفاش و زيستگاه آن غار خفاش يكي از آثار سه گانه دهلران مي باشد.

چشمه‌هاي قير دهلران:
اين چشمه‌ها در شمال شرقي دهلران و به فاصله تقريبي 7 كيلومتري از آن در نزديكي ساختمان مخروبه‌ي شركت نفت ودر منطقه‌اي دشتي در پاي دامنه‌ي سياه كوه واقع شده است.از اين چشمه‌ها قير به صورت روان همراه با آب از زمين مي‌جوشد و پس ازبه هم آميختن حوضچه‌ي طبيعي سياه‌رنگي تشكيل مي‌دهد واز طريق يك راه خروجي از حوضچه جدا ميشود.آب خروجي از چشمه‌ي مركزي سرد بوده واز چشمه اي كه در فاصله‌ي 700متري از چشمه‌ي اصلي قرار دارد آب گرم گوگرد دار مي‌جوشد.اين چشمه‌ها آبباريكه‌اي را به وجود مي‌آورندكه قير سيال را با خود حمل مي كنند،به نحوي كه نواحي اطراف اين چشمه‌ها انباشته از قير است.آب چشمه‌ها لكه هاي سبزي را دردل دشت مجاور سياه كوه به وجود آورده‌اند كه نشان از وجود منابع آبي مذكور دارد. چشمه ي مركزي داراي قطري معادل 9متر وعمق تقريبي 50 سانتي متر مي‌باشدكه بسته به تغييرات آب وهوايي قطر حوضچه تغيير پيدا مي‌كند. ارتفاع اين اثر طبيعي از سطح درياي آزاد 240متر مي‌باشد.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

چشمه هاي آبگرم دهلران:
چشمه هاي آبگرم با خواص درماني و گوگردي در فاصله 3 کيلومتري از شهر دهلران در دامنه کوه سياهکوه ونزديک به غارخفاش قراردارد. اين چشمه آبگرم با دماي حدود 50 درجه سانتيگراد داراي چشمه هاي بهداشتي آبگرم و استخرهاي لجن درماني بوده که از اهميت درماني خاصي برخورداراست.
آب اين چشمه ها در طول روز با توجه به انعکاس نورخورشيد به صورت هفت رنگ خودرانشان مي دهد. از خواص درماني اين چشمه براي رماتيسم، حساسيت، دمل، زخمها وهمچنين شکستگي استخوان و کوفتگي بسيارموثراست. اما کساني که دچار ناراحتي هاي قلبي هستند به علت گوگرد زياد در منطقه بايد ازچشمه استفاده نکنند هم اکنون شهرداري تاسيساتي در آنجا احداث نموده است که به خصوص در ايام بهار و زمستان مورد استفاده قرارمي گيرد اين چشمه هاي آبگرم به صورت رودخانه در پايين دشت سرد شده و به نام سرگرو يا سرگراب براي مصارف کشاورزي و گوسفندان استفاده مي شود و حتي اين تغيير رنگ روزانه آب گرم به صورت يک ضرب المثل محلي در آمده که مي گويند افرادي که داراي ماهيت نيستند مانند آب گرم دهلران هستي که روزانه به چند رنگ تغييرمي کند هنوز بررسي علمي و فراگيري درباره آن انجام نشده وهم اکنون حمامي ازسوي شهرداري دهلران احداث گرديده ولي با توجه به اين که با روش هاي علمي انجام نگرديده درحال فرسوده شدن به علت گوگرد زياد است.
بيشتراوقات به ويژه در هواي معتدل بوي گوگردي اين چشمه ها فضاي شهر را در برمي گيرد و جريان اين آب درجنوب غربي دهلران منطقه شوره زاري را به وجود آورده که پوشيده ازگياهان گزاست.
اين منطقه درسايت گردشگري شهرستان دهلران قراردارد، حتي گل ها و گياهان منطقه در سايت مربوطه ازشهرستان دهلران تااطراف چشمه هاي آبگرم از اهميت خاصي با توجه به وجود آبگرم برخوردار است. اين چشمه ها داراي آبي است که با خواص گوگردي از دل زمين مي جوشد ودر مسير رودخانه نيز آب معدني جريان دارد. سالانه خصوصا در ايام نوروز و زمستان هزاران نفر از اطراف و اکناف و شهرستان ها و استان هاي همجوار منطقه را مورد بازديد قرار مي دهند.
در چند سال گذشته هم با تجهيز آن و سروسامان گرفتن اين آبگرم در جذب گردش هر چند اندک اقداماتي مثبت انجام گرفته است. نياز است دولت به کمک سرمايه گذاران خصوصي ومشتاق و در جهت ايجاد تاسيسات و امکانات رفاهي و تفريحي جهت جذب توريسم خارجي وداخلي ونزديکي به کشورعراق ازآن استفاده متناسب شود.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

غارخفاش
غارخفاش يکي ازپديده هاي نادر طبيعي کشور و حتي در بين کشورهاي منطقه استکه حدود 1 کيلومتر از چشمه هاي آبگرم فاصله دارد.
اين غار طبيعي که حدود 265 متر طول دارد و داراي استالاکيت ها و استالاکميت هاي فراواني است در اين غار ده ها گونه ازخفاش دمدار، خفاش بال پهن وجود دارد ونکته قابل توجه در اين غار دو چيز است که بسيارحائز اهميت است.
الف: فراواني خفاش دراين غار که تعداد آنها به ده ها هزارمي رسد. اين خفاش ها در هنگام غروب از اين غار به صورت دسته هاي بزرگ خارج شده و در اين هنگام فضاي جالبي رابه وجود مي آورند اين خفاش ها مسافتي 3 کيلومتري تا شهر را طي مي کنند و در سال هاي قبل که خانه ها اکثرا گلي و زياد نبوده در بعضي خانه هاي قديمي مي ماندند اما هم اکنون بعد از طي مساحت زيادبه غاربرمي گردند.
ب: وجود لايه هاي فضله حيواني ناشي ازفضولات خفاش ها که در طول دوران تاريخي که مجموعا روي هم انباشته شده است. البته اين نوع فضله به عنوان قوي ترين کود حيواني در زراعت کشاورزي و ساير موارد مورد توجه قرار گرفته است و مشهور است که در تپه هاي تاريخي علي کش و محمدجعفرکه توسط هيات باستان شناسي در سال هاي قبل از انقلاب مورد کاوش واقع شده است از اين فضله در بخش کشاورزي استفاده شده است و در تاريخ آمده است که دهلران درکنارتپه علي کش اولين مهد تمدن کشاورزي درغرب فلات ايران است. اين غار به عنوان يکي از غارهاي مهم ودست نخورده جهان به عنوان اولين غارخفاش و مورد توجه گردشگران و محققان ودانشمندان قرارداشته است.
اين غار در سه کيلومتري شمال شرقي شهر دهلران در دامنه کوهي مشرف به دره و چشمه هاي آب گرم دهلران واقع شده است. اين غار به علت زندگي ميليون ها خفاش درداخل آن، به غار خفاش معروف شده است. خفاش هاي آن از نوع دم دار و بزرگ هستند. اين غار دهليزهاي وسيعي دارد که عمق بعضي از قسمت هاي آن به 400 متر مي رسد.
غار خفاش دهلران يکي از غارهاي تاريخي عصر غارنشيني است که بعدها به زيستگاه خفاش تبديل شده است.
موضوع مورد توجه اين غار وجود توده عظيم و ضخيم فضله خفاش در کف غار است که طي هزاران سال پديد آمده است و کشاورزان از آن براي تقويت زمين هاي زراعي استفاده مي کنند. غار خفاش در فهرست آثار ملي ثبت شده و مورد حفاظت و مراقبت است.