بررسي جغرافيايي استان تهران

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

استان تهران به مرکزیت شهر تهران، با وسعتی حدود ۱۸۸۱۴ کیلومتر مربّع بین ۳۴ تا ۳۶٫۵ درجه عرض شمالی و ۵۰ تا ۵۳ درجه طول شرقی واقع شده‌است. این استان از شمال به استان مازندران، از جنوب به استان قم، از جنوب غرب به استان مرکزی، از غرب به قزوین و از شرق به استان سمنان محدود است. جمعیت این استان در سال ۱۳۸۵، ۱۳٬۲۸۱٬۸۵۸ نفر بوده‌است. مرکز آن و به علاوه پایتخت ایران، شهر تهران است. کرج، ری، شمیرانات، اسلام‌شهر، لار، و جاجرود از دیگر مراکز جمعیتی مهم استان هستند.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

آب و هواي استان تهران:
در استان تهران سه عامل جغرافيايي وجود دارد که در آب و هواي استان نقش مؤثري دارند. اين عوامل عبارتند از: رشته کوههاي البرز در شمال، ورزش بادهاي باران زاي غربي و دشت کوير در جنوب استان.
عامل ارتفاع در آب و هواي استان تهران نقش اساسي دارد. به همين جهت با کاهش ارتفاع از شمال به جنوب دما افزايش مي يابد. اما ميزان بارندگي کمتر است.
متوسط بارش در کوههاي بخش شمالي استان، بيش از 500 ميلي متر است ولي به سمت نواحي جنوبي کاهش مي يابد و در حواشي درياچه نمک قم به 100 ميليمتر ميرسد. در اين استان فصل بارندگي از مهر تا اسفندماه است. ميزان بارندگي در ديماه به حداکثر ميرسد ولي در اوايل بهار کم است. معمولاً در ماههاي مرداد و شهريور باران نمي بارد.
گرمترين ماههاي سال، خرداد ، تير، مرداد و سردترين آن، آذر، دي و بهمن است. بطور کلي ميتوان نتيجه گرفت که با افزايش دما، بارندگي کم ميشود و حتي قطع ميشود.
باد غالب در اين استان باد غربي است اين بادها هرگاه شدت بگيرند، هواي آلوده را از تهران خارج مي کنند. البته امتداد کوههاي البرز بين تهران و کرج تا حدود زيادي بادهاي غربي را به سمت شهريار منحرف مي کند و مانع تخليه کامل آلودگي ميشود. مگر آن که شدت باد زياد باشد.
پس از باد غربي، مهمترين باد در فصل تابستان از سمت جنوب و از داخل کوير به سمت شهر تهران مي وزد و هنگام وزش، موجب انتقال گرماي هواي کوير و حمل گردوغبار آلود گي به سمت شهرهاي استان ميشود.
جريان هواي ديگري که در محدوده استان تهرام مي وزد، نسيم کوه به دشت و برعکس است. اين بادها چون ملايم و آرام مي وزند، قدرت پراکنده کردن مواد آلاينده را ندارند ولي روزها، اين مواد را با خود به طرف شمال تهران حرکت مي دهند. مواد آلاينده پس از برخورد با کوههاي بخش شمالي استان در آنجا را که مي مانند و شبها با وزش نسيم کوه به سمت دشت، از شمال به جنوب سرازير ميشوند.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

زراعت در جنوب تهران

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

مناطق خشك با زمين هاي گچي ونمكي(جنوب شرق استان تهران)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

مناطق خشك با زمين هاي گچي ونمكي(جنوب شرق استان تهران)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

ناحيه كوهستاني گرما بدر- نزديك فشم

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

ناحيه كوهستاني در استان تهران

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

تهران كوهپايه

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

آب و هواي استان تهران
در نواحی مختلف استان تهران به علت موقعیت ویژه جغرافیایی، آب و هوای متفاوتی شکل گرفته‌است. سه عامل جغرافیایی در ساخت کلی اقلیم استان تهران نقش مؤثری دارند:
کویر یا دشت کویر: مناطق خشک مانند دشت قزوین، کویر قم و مناطق خشک استان سمنان که مجاور استان تهران قرار دارند، از عوامل منفی تأثیرگذار بر هوای استان تهران هستند و موجب گرما و خشکی هوا، همراه با گرد و غبار می‌شوند.
رشته کوه‌های البرز: این رشته کوهها موجب تعدیل آب و هوا می‌شود.
بادهای مرطوب و باران‌زای غربی: این بادها نقش مؤثری در تعدیل گرمای سوزان بخش کویری دارند، ولی تأثیر آن را خنثی نمیکنند.
استان تهران را می‌توان به سه بخش اقلیمی زیر تقسیم کرد:

1. ارتفاعات شمالی: بر دامنه‌های جنوبی، بلندیهای البرز مرکزی، در ارتفاعی بالای ۳۰۰۰ متر قرار گرفته و آب و هوایی مرطوب و نیمه مرطوب و سردسیر با زمستانهای بسیار سرد و طولانی دارد. بارزترین نقاط این اقلیم، دماوند، کلون بستک و توچال است.
2. کوهپایه: این اقلیم در ارتفاع دو تا سه هزار متری از سطح دریا قرار گرفته و دارای آب و هوایی نیمه مرطوب و سردسیر و زمستانهایی به نسبت طولانی است. آبعلی، فیروزکوه، دماوند، گلندوک، سد امیرکبیر و دره طالقان در این اقلیم قرار دارند.
3. نیمه خشک و خشک: با زمستانهای کوتاه و تابستانهای گرم، در ارتفاعات کمتر از ۲۰۰۰ متر واقع شده‌است. هر چه ارتفاع کاهش می‌یابد، خشکی محیط بیشتر می‌شود. ورامین، شهریار و جنوب شهرستان کرج در این اقلیم قرار گرفته‌اند.

هوای تهران در مناطق کوهستانی دارای آب و هوای معتدل و در دشت، نیمه بیابانی است. تهران در مرز شرایط جوی بری و اقیانوسی قرار گرفته و تمایل آن به موقعیت بری بیشتر از وضعیت اقیانوسی است.