***** بازگشت به کتاب وحی*****

[فاطمه جان]

*****بازگشت به کتاب وحی*****

قرآن، کتاب زندگی و هدایت



اگر برخورد و تعامل با هر پدیده‏ای، نیازمند شناخت آن باشد، جناب عالی قرآن را چگونه

می‏شناسید و آن را چگونه توصیف می‏کنید؟

کتابٌ انزلناه الیک لتخرج الناس من الظلمات الی النور باذن ربهم الی صراط العزیز الحمید.

قرآن، کتاب زندگی، طرحی جامع و نقشه‏ای همه جانبه از سوی خالق هستی برای زندگی

شرافتمندانه و سعادتمندانه بشر است؛

کتاب هدایت و راهنمای سلوک انسانی است که می‏خواهد سالم زندگی کند و با اطمینان و

آرامش مسیر تعالی را طی نماید؛

قرآن مهمترین و معتبرترین سند آفرینش هستی و یکی از دو رکن وثیق الهی و میراث

گرانقدر رسول خدا برای راهبری جوامع و رفع نیازهای انسانی و اجتماعی است

[فاطمه جان]

قرآن سخن بی‏واسطه خدا با انسان می‏باشد و این افتخار برای انسان بس، که مخاطب خدا قرار گرفته است.

در حدیث آمده که: «اذا احب احدُکم ان یحدث ربه فلیقرأ القرآن.

هر که دوست دارد خدا با او سخن بگوید، قرآن بخواند».

[فاطمه جان]

قرآن، راز و رمز ارتباط میان خالق و مخلوق، و گنجینه گرانبهای حکمت و دانش و عرفان و اخلاق است و نقش بسیار اساسی در کشف حقایق، بهترزیستن، شناخت موانع و آفات، و روش برخورد و درمان آنهاست.

چشمه سار زلالی است که دل‏های تفتیده و عطشناک حقیقت را از معارف بلند عرفانی خود سیراب می‏کند و مرزهای اندیشه را در برابر بدخواهان و بدندیشانی که تلاش می‏کنند مزرعه جان و کشتزار اندیشه نوجوانان و جوانان معصوم رابه میکروب‏ها و ویروسهای منحط و خطرناک بیالایند مرزبانیمی‏کند؛از این رو، قرآن باید دستور زندگی بشر امروز قرارگیرد و قوانین آن، الهام بخش سمع و بصر و راهنمای عمل و زندگی انسان سرگشته و جستجوگرحقیقت، باشد.

همه مردم به ویژه نسل جوان و نوجوان ما باید عقل و جان و روان خویش را در چشمه سار حکمت، معنویت، اخلاق، وخردورزیقرآن کریم شستشو دهد و قطره وجودی خویش و جامعه انسانی خود را به این اقیانوس ژرف و حیاتبخش پیوند زنند تا جاودانه بمانند.

[فاطمه جان]

مراتب و درجات رویکرد قرآنی



برای انس هرچه بیشتر انسانها با قرآن، به نظر شما چه لوازم و مقدماتی نیاز است؟

اولین گام و مرتبه قرآنی، قرائت و خواندن قرآن است.

اصولاً کلمه قرآن، مأخوذ از قرأ و اقرأ به معنای خواندن است.

پس قرآن، کتاب خواندنی است و قرائت و استماع آیات قرآنی، در حد خود تأثیر مطلوب دارد.

می‏تواند زمینه‏های انقلاب درونی آدمی را هم فراهم سازد؛ چنان که در قرآن اشاره شده و فرموده

«الم یأن للذین آمنوا ان تخشع قلوبهم لذکر الله.

آیا زمان آن نرسیده که دل بندگان از ذکر خدا به خشوع و تواضع آید؟».

مأنوس شدن با قرآن، و خواندن آن، از مقدمات ضروری برای وصول انسان قرآنی به پله‏های تکامل بعدی است و بدین


جهت است که رهروان آسمانی، مردم را به آموزش و تعلیم و قرائت قرآن ترغیب کرده و فرموده‏اند:

«خیرکم من تعلم القرآن و علمه. بهترین شما کسی است که قرآن را بیاموزد و به دیگران بیاموزاند».

[فاطمه جان]

گام دیگری که انسانها در راه قرآن باید بردارند، کوشش در راه پاک کردن درون از ناپاکیها و زدودن گناهان و ناهنجاریها از رفتار بیرونی است.

چرا که تزکیه نفوس و تعلیم حکمت به عنوان دو هدف اساسی بعثت انبیاء به شمار می‏رود.

بر این اساس است که باید آموزش و تعلیم قرآن را نخستین کلاس ورودی به قرآن دانست.

رسول خدا نیز فرموده‏اند:

«بهترین اعمال آدمی خواندن قرآن است که او را به همه چیز هدایت می‏کند».

در جای دیگر فرموده‏اند:

«نیکوترین عبادت و بندگی، خواندن قرآن کریم است تا آدمی سخن معبود را بشناسد و حق آن را درک کند».

[فاطمه جان]

گام سوم در مراتب قرآنی، تدبر و تفکر در قرآن، برای فهم معارف و مضامین بلند و متعالی آن است.

اگرچه برای قرائت و خواندن، توصیه‏ها، پاداش‏ها و ثواب‏های فراوانی منظور شده،

اما بدیهی است اکتفا به خواندن صرف و توقف و درجا زدن در الفاظ و عبارات، نمی‏تواند تجلی بخش اهداف عالیه قرآن باشد.

بنابراین، همراه با قرائت و خواندن، باید به رکن دیگر قرآن که تدبر و تفکر در قرآن است، توجه و عنایت کافی داشت.

قرآن، اقیانوسی ژرف و مملو از گوهرهای نابی است که با تدبر و تفکر و غواصی و اندیشه‏ورزی می‏توان این ذخایر را به

دست آورد.

به همین جهت قرآن در جاهای مختلف ما را به تدبر و تفکر دعوت می‏کند:

«کتاب انزلناه الیک لیدبروا آیاته».

تدبر و تفکر در آیات الهی زمینه‏های شناخت و بستر عاشقانه فهم آموزه‏های متعالی و

معارف الهی آن را فراهم می‏سازد و او را به خیر کثیری می‏رساند که بدون تدبر وصول به آن ناممکن است.

چنانچه حضرت علی فرموده‏اند:

«الا لا خیر فی قرائةٍ لا تدبر فیها. بدانید، قرائتی که در آن اندیشه و تفکر نباشد، خیری در آن نیست».

[فاطمه جان]

مقام معظم رهبری در همین راستا فرموده‏اند:

«آموزش قرآن را باید از تلاوت و ترتیل شروع کرد و تا تدبر و معرفت پیش رفت».

نکات مذکور، هرگز به معنای انکار تأثیر قرائت در جانها نیست، بلکه می‏خواهد بگوید بهره‏مندی بیشتر، از این گنجینه

بزرگ حکمت، زمانی میسر است که علاوه بر خواندن، تدبر و تفکر گردد و به مفاهیم و محتوای عمیقش اندیشه شود

تا با درک معانی و مفاهیم و حقایق قرآن، انگیزه‏های بیشتری برای وصول به درجات متعالی بعدی -

که عمل کردن است - فراهم شود.

شناخت معارف و مفاهیم قرآنی است که هم به اصلاح و تزکیه نفوس انسانی می‏انجامد و هم زمینه‏های را برای اصلاح

اجتماعی و زندگی شرافتمندانه و جامعه متعالی و پیشرو، آماده می‏سازد و دریچه‏های جدیدی را به روی حق‏گرایان می‏گشاید.

[فاطمه جان]

گام چهارم که مهمترین و متعالی‏ترین گام این راه به شمار می‏آید،

عمل به آموزه‏ها و مضامین قرآنی و شستشوی جان و روان از طریق آن است.

در همان چیزی که به قرآنی شدن انسان و جامعه انسانی می‏انجامد.

تمام مراحل و مراتب قبلی اعم از آموزش، قرائت، تدبر و تفکر، انس و آشنایی با معارف الهی قرآن،

مقدمه‏ای برای عمل کردن است.

اگر قرآن در عمل و رفتار و گفتار و منش و شخصیت انسان و جامعه قرآنی تجلی نیابد و ظهور و بروز پیدا نکند،

هرگز به قرآنی شدن انسان و جامعه نخواهد انجامید. عمل به قرآن است که جان‏ها را منقلب و جوامع را تعالی می‏بخشد.

به قول علامه اقبال لاهوری:

نقش قرآن چون که بر عالم نشست
نقشه‏های پاپ و کاهن را شکست

فاش گویم آنچه در دل مضمر است
این کتابی نیست چیز دیگر است

چون که در جان رفت، جان دیگر شود
جان چو دیگر شد، جهان دیگر شود

[فاطمه جان]

از این رو، اکتفای صرف به آموزش، تعلیم و قرائت، تدبر و شناخت مفاهیم قرآنی، و برگزاری جشنواره‏ها و نمایشگاهها

فقط می‏تواند ظاهر و نام قرآن را از مهجوریت و غربت برهاند.

در حالی که مهجوریت و غربت اصلی قرآن، عمل نکردن و پیاده نشدن فرامین و اهداف قرآنی در عمل و رفتار مردم و متن جامعه است.

خواندن و قرائت قرآن - بدون عمل به آن - بعضاً ممکن است بلای جان قاریانی شود که جز به الفاظ و قرائت ظاهری آن

نمی‏پردازند، و حتی گاهی ممکن است زمینه گمراهی و انحطاط انسانهایی شود که قرآن را می‏خوانند،

پیام خدا را می‏شنوند و می‏شناسند، اما خلاف آن عمل می‏کنند، یا با اهداف ریاکارانه به آن می‏پردازند

مولوی در مثنوی خود به این فاجعه چنین اشاره می‏کند:

زان که از قرآن بسی گمره شدند
زان رسن قومی درون چه شدند
مر رسن را نیست جرمی ای عنود
چون ترا سودای سر بالا نبود

در هر حال در ارتباط با مراتب و درجات قرآنی در آحاد جامعه، باید گفت:

برخی قرآن نمی‏خوانند و از قرائت و فیوضات آن محرومند؛ برخی دیگر قرآن می‏خوانند و در آن تدبر و تفکر نمی‏کنند،

بلکه بسان لقلقه‏ای الفاظ آن را بر زبان جاری می‏کنند؛ برخی هم قرآن می‏خوانند و از فهم معارف و مضامین بلند

عرفانی اجتماعی سیاسی آن محرومند، و متأسفانه عده‏ای هم هستند که هم قرآن می‏خوانند و هم معنای آن را

می‏فهمند و سخن خدا را می‏شنوند، اما به فرامین و دستورات آن بی‏اعتنایند و به آن عمل نمی‏کنند.

این چهار گروه از کسانی هستند که متناسب با عمل خود در مهجوریت قرآن سهیم و شریکند.

ما بیش از قرائت ظاهری قرآن، به فهم معارف قرآنی و کشف مضامین بلند قرآن نیازمندیم

و به دنبال آن - به طور جدی‏تر -

نیازمند عمل به آن مضامین، و تجلی و تبلور فرامین قرآنی در رفتار و گفتار و بینش و شخصیت خود،

همراه با آهنگ قرآنی - هستیم.

[فاطمه جان]

به عبارت دیگر باید گفت:

با آهنگ دلنشین قرآن هم آوا شویم و با صدای خوش آن را زمزمه کنیم.

با تفکر و تدبر در دریای بیکران و اقیانوس جاودانه آن غواصی کنیم.

با شناخت معارف و فهم مضامین بلند آن، به قله‏های متعالی سیر کنیم و با عمل به فرامین و رهنمودهای آن،

جان و دل و اندیشه خویش را در چشمه سار زلال هدایت قرآن شستشو دهیم تا به قله‏های سعادت و عزت نائل آئیم.