پنجم: آيت الله (حسن زاده آملي) در اين باره مي نويسند: (هر اثر نموداري از مؤثر خود است) جهان با تمام تفصيلات و اسرار پيدا و ناپيداي خود آيت و نمودار علم، قدرت، حكمت، و عظمت آفريدگارش است.
2. اما درباره اين كه: چرا درباره جهان خلقت، اختلاف آراء وجود دارد؟
بايد به اختصار اشاره نمود كه چون خلقت جهان، پر از اسرار و رمز و راز است، و بشر، علم و قدرت درك محدود دارد و با تمام پيش رفت هاي علمي كه تاكنون صورت گرفته باز هم بخش اندكي از راز خلقت را توانسته كشف كند لذا هر كسي به اندازه علم و آگاهي خود نسبت به جهان خلقت، نظر داده و مي دهد و طبيعي است كه اختلاف ديدگاه، پديد آيد و هر كسي اين جهان را طبق نظر خود و يا به اندازه معرفت خود مي فهمد و تفسير مي كند و هيچ كس شايد نتواند ادعا كند که قرآن را به طور كامل تفسير كرده است و جهان خلقت كه در واقع، كتاب بزرگ تكوين است نيز چنين است و هر كسي به اندازه معرفت و توان علمي خود مي تواند آن را بفهمد و تفسير كند لذا طبيعي است كه اختلاف آراء درباره معرفي جهان پديد آيد.
آيت الله مکارم در اين باره مي نويسند: قرآن كريم به همةرهروان راه حق دستور مؤكد مي دهد كه هر چه مي توانند در اسرار عالم هستي و شگفتي هاي جهان آفرينش، بيشتر، مطالعه و دقت كنند و به يك بار و دوبار قناعت ننمايند چه بسيار اسراري كه در نگاه اول و دوم خود را نشان نمي دهد، و ديده هاي تيزبين لازم است كه بعد از چندين نگاه آنها را بيابد. و هر اندازه انسان، در اين نظام دقيق تر و باريكتر و عميق تر نگاه كند، انسجامي بيشتر در آن مي يابد. پس آراء و ديدگاه هاي متعدد و مختلف وجود دارد. چون هر كسي از زاوية ديد خود به آن نگاه مي كند و آن را مي شناسد و تفسير مي كند در نتيجه ديدگاه هاي متعدد پديد مي آيد.[6]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. جعفر سبحاني، راه خداشناسي، نشر مكتب اسلام، قم، 1375 شمسي.
2. ناصر مكارم، پيام قرآن، ج 2، از 217 تا 442، نشر مدرسه امير المؤمنين، قم، 1367 شمسي.
[1] . الملك/ 3 ـ 4.
[2] . روم/ 22.
[3] . آل عمران/ 190.
[4] . مكارم شيرازي، ناصر، پيام قرآن، قم، نشر مدرسه امير اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ ، 1367 ش، ج 2، ص 158 ـ 168.
[5] . غاشيه/ 17 - 19.
[6] . مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، نشر دارالكتب الاسلاميه، 1379 ش، ج 24، ص 321.