سلامت فکر و روان در خانم ها

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

سلامت فکر و روان در خانم ها

1-اختلالات انديشه و برون هراسي اخـتـلالات انديشه گروهي از مشکلات فکري است که هم عـلائـم جسمـي و هـم روحـي دارد. تـرس از دســـت دادن کـنـتـرل و تـرس از خـطـري تـهديد کننده متداول ترين علائم روحـي ايـن اخـتـلالات مـي بـاشـد. عـلائم جسمي شامل تپش قلب، گيجي، حالت تهوع و لرزش مي باشد. چرا خانم ها بيشتر در معرض اين مشکل هستند؟

خانم ها دو يا سه برابر آقايان در معرض اختلالات فکري هستند و با وجود اينکه بيشتر هنگام بزرگسالي اين مشکلات پيش مي آيد، اما در هر سن و سالي مي تواند اتفاق بيفتد اين را دکتر دوريان، رئيس انجمن زنان و سلامت روحي مي گويد.

اختلافات هورموني باعث مي شود که زنان بيش از مردان دچار اين مشکلات شوند. اما دکتر دوريان عقيده دارد که اختلافات اجتماعي هم يکي از عوامل است. زنان بيشتر مورد سوء استفاده قرار مي گيرند و براي حفظ اعتماد به نفسشان کمتر حمايت مي شوند. او مي گويد: "زنان در بيشتر مواقع خود را ناتوان مي يابند. خود منتقد هستند و کمتر از مردان خود را قبول دارند.

انتظاراتي هم که از خود دارند خيلي بيش از مردان است. دنياي امروزي سرعت بسيار بالايي دارد و انسان ها براي اين سرعت ساخته نشده اند. در بعضي موارد تکنولوژي از مغزهاي ما جلوتر بوده و همين باعث مشکل مي شود." عوامل خطرساز بنابر تحققيقات، عوامل خطرساز مشکلات و اختلالات فکري شامل موارد زير است: مورد سوء استفاده قرار گرفتن داشتن والديني با مشکلات و اختلالات فکري درآمد کم خانوادگي هم در اين مسئله بسيار مهم است و ممکن است اين اختلالات به صورت ارثي منتقل شود. تحقيقات بسياري نشان داده است ريشه همه اين اختلالات در خانواده است.

افراد بسياري که از نظر رواني تحت درمان هستند، ممکن است دچار اختلالات و مشکلات ديگر فکري نيز باشند. تحقيقي که در سال 1990 انجام گرفت نشان داده است که 70 درصد از افرادي که مبتلا به يک بيماري اصلي بوده اند، دچار حداقل يک مشکل ديگر نيز مي باشند.

يک سوم افرادي که در اين تحقيق استفاده شدند دچار انواع مختلفي از ترس ها بوده اند. به طور مثال، برون هراسي، که در زير در مورد آن صحبت خواهيم کرد و بيشتر هراس و ترس از ترک خانه است افراد بسياري را مبتلا کرده و باعث مي شود که فرد نسبت به کثيفي و آلودگي حساس شود و وسواس داشته باشد. برون هراسي برون هراسي يکي از جدي ترين اختلالات فکري مي باشد. معني لغوي آن ترس از محيط هاي باز است، اما صحيح تر است که بگوييم ترسي شديد از داشتن يک حمله وحشت در هر موقعيتي مي باشد.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

2- برون هراسي چيست؟

برون هراسي ترسي معمولي مثل ترس از سوسک نيست. افراد کمي مي توانند عمق وحشتي را که بيماران مبتلا به آن احساس مي کنند را درک کنند. با وجود اينکه از نظر لغوي به معناي ترس از محيط هاي باز و بيرون است، اما هميشه اينطور نيست. اين افراد بيشتر از داشتن احساسات وحشت آور ترس دارند و اصلاً ربطي به مکان آن ندارد.

اين ترس ها ممکن است در مسجد يا سوپر مارکت هاي شلوغ هم اتفاق بيفتد، در حالي که اينها محيط هايي کاملاً بسته هستند. برون هراسي مشکلي کاملاً جدي است که فرد دچار رفتارهايي بي اختيار و ناآگاهانه است. وقتي اين بيماري پيشرفت مي کند، فرد از همه محيط هايي که تصور مي کند در آنها اين حملات وحشت برايش اتفاق مي افتد فرار مي کند. ممکن است هر چيزي، رانندگي، مسافرت، خريد کردن، در صف ايستادن، تنها ماندن و شرکت در اجتماعات اجتناب کند. اگر يکبار در يک مکان دچار اين احساس شدند، ممکن است ديگر هرگز تحت هيچ شرايطي به آن مکان برنگردند.

تحقيقات نشان مي دهند که اين افراد حتي به درستي نمي دانند چه بر سر آنها مي آيد و اين احساس ترس چيست.

3- حملات وحشت بعضي خصوصيات ترس هاي افراد مبتلا به اين اختلال فکري را مي توانيم در خود نيز پيدا کنيم. ممکن است بين يک جمعيت زياد از افراد، ايستادن در يک صف دراز يا مسافرت در يک اتوبوس يا قطار شلوغ و پر ازدهام احساس ناراحتي کنيم. اما ما مي توانيم آن را کنترل کنيم.

براي افرادي که مبتلا به برون هراسي هستند، اين ناراحتي به شکل ترس در مي آيد و اين ترس از بين برنده است. در بعضي از اين بيماران حتي پيش بيني اين ترس ها مي تواند فرد را کاملاً دچار استرس و اضطراب کند. اين بيماري خيلي سريع پيشرفت مي کند و بسيار جدي تر مي شود. مي تواند از ترسي بسيار معمولي شروع شود و به وحشت شديد منجر شود.

وحشت يا حملات اضطراب تجربه اي ترساننده است. ممکن است به خاطر از دست دادن کنترل يا در جمع دچار وحشت شدن بترسيد. ممکن است هراس داشته باشيد که نتوانيد از آن مکان هايي که باعث ترس شما مي شوند به مکان امن خود که در اکثر افراد خانه است فرار کنيد. يا اينکه خود را در موقعيتي بيابيد که کسي براي کمک در دسترس شما نباشد. براي بعضي افراد، اين ترس بسيار عميق است، تا جايي که احساس مرگ به انها دست مي دهد.

رفتاري نرمال با وجود وحشت عميقي که اين بيماران تجربه مي کنند، بسياري از آنها ممکن است چيزي در اين مورد به کسي نگويند. اکثراً تلاش مي کنند تا رفتارهايشان نرمال جلوه کند. در موارد جدي تر، اين افراد کاملاً خانه نشين مي شوند. برون هراسي بيماري بسيار پيچيده است چون در مدل ها و شدت هاي مختلف وجود دارد. ممکن است اين افراد فقط از ترسي بخصوص رنج ببرند، که کناره گيري آنها فقط از يک موقعيت ويژه مثلاً اسانسور باشد. نوع ديگر ان ترس اجتماعي است که در اين حالت اين کناره گيري فقط از محيط هاي شلوغ و اجتماعات است.

4- مراحل درمان دکتر دوريان مي گويد بسياري از افراد مبتلا به برون هراسي به دنبال درمان نمي روند تا زماني که بيماري کاملاً پيشرفت کرده و خيلي جدي شده است. او مي گويد اين افراد آنقدر صبر مي کنند تا زماني مي رسد که همه دوستان خود را از دست داده اند، در کار خود دچار مشکل شده اند و نزديکانشان تغييرات را در آنها مشاهده مي کنند.

اولين قدم براي درمان اين است که اين مسئله را با پزشک خانوادگيتان در ميان بگذاريد. چون ممکن است مبتلا به بيماري مثل ديابت، تيروئيد يا بيماري هاي قلبي باشد و اين بيماري در اين مسئله تاثير داشته باشد.

درمان هاي اين بيماري شامل درمان هاي دارويي و انواع خاصي از رفتار درماني است که به بيماران مي گويد در موقعيت هاي مختلف چگونه عمل کنند. زمان درمان براي افراد مختلف متفاوت است. اما براي افرادي که مبتلا به برون هراسي شديد هستند، زمان بسيار بسيار طولاني مورد نياز است تا کاملاً معالجه شوند.