صفحه 1 از 2 12 آخرینآخرین
نمایش نتایج: از شماره 1 تا 10 , از مجموع 16

موضوع: (** تفسیر فقهی ،تبین و تفسیر آیات الاحکام **)

  1. Top | #1

    عنوان کاربر
    مديرکل سايت
    تاریخ عضویت
    August 2009
    شماره عضویت
    13
    نوشته
    102,219
    صلوات
    31803
    دلنوشته
    76
    صلی الله علیک یا مولاتنا یا زینب کبری علیها السلام
    تشکر
    78,449
    مورد تشکر
    204,181 در 63,569
    وبلاگ
    208
    دریافت
    9
    آپلود
    102

    (** تفسیر فقهی ،تبین و تفسیر آیات الاحکام **)






    تفسیر فهقی گرايشى در تفسير قرآن


    در اين گرايش تفسيرى، مفسر، آيات الاحكام يعنى آيات بيانگر احكام شرعى متعلق به اعمال مكلفان را تفسير و تبيين مى كند.[1]تفسير فقهى در ميان ديگر گرايش هاى تفسير قرآن، اهميت و ضرورت ويژه اى دارد، زيرا قرآن كريم از ديدگاه همه مذاهب اسلامى مهم ترين منبع تشريع احكام و قوانين اسلامى[2] است و اعتبار و حجيت سنت كه عمده احكام شرعى از آن استنباط و استخراج مى شود نيز به قرآن باز مى گردد.

    از اين رو پيامبر(صلى الله عليه وآله)[3] و اهل بيت(عليهم السلام)[4] در رواياتى متعدد، به مسلمانان توصيه كرده اند كه اگر سخنى از سخنان منسوب به ما با كتاب خدا مخالف بود آن را نپذيريد، بر اين اساس، توجه به مباحث و آيات فقهى قرآن و تفسير و تبيين اين آيات از مهم ترين نيازهاى ضرورى مسلمانان به شمار مى رود كه فقهاى اسلامى از صدر اسلام تاكنون به آن توجه كرده و در تأليفاتى خاص يا ضمن تفاسير جامع يا كتب فقهى به شرح و تفسير اين آيات پرداخته اند.







    امضاء





    *******************************

    سکوت
    خطرناک تر از حرفهای نیشداراست
    کسی که
    سکوت می کند روزی حرفهایش را
    سرنوشت به تلخی به شما خواهد گفت

    *******************************
    و قسم به حقارتِ واژه و شکوه سکوت،
    که گاهی شرح حال آدمی ممکن نیست...

    *******************************




  2. تشكر

    شهیده (02-01-2012)

  3.  

  4. Top | #2

    عنوان کاربر
    مديرکل سايت
    تاریخ عضویت
    August 2009
    شماره عضویت
    13
    نوشته
    102,219
    صلوات
    31803
    دلنوشته
    76
    صلی الله علیک یا مولاتنا یا زینب کبری علیها السلام
    تشکر
    78,449
    مورد تشکر
    204,181 در 63,569
    وبلاگ
    208
    دریافت
    9
    آپلود
    102

    پیش فرض



    گستره مباحث فقهى و آيات الاحكام:


    در تعيين گستره مباحث فقهى و آيات* الاحكام قرآن ميان عالمان اسلامى دو ديدگاه وجود دارد:
    مشهور فقيهان و مفسران، محدوده آيات فقهى قرآن را منحصر به آيات بيانگر احكام فرعى و تكاليف عملى مانند طهارت، نماز، روزه، زكات، خمس، حج، جهاد، نكاح، ارث، حدود، ديات و عقود مى دانند.[5] به نظر اينان، آيات فقهى قرآن بسيار اندك اند و شمار آن ها از 500 آيه نمى گذرد[6]؛ اما برخى ديگر برآن اند كه افزون بر موضوعات ياد شده مباحث فقهى ديگرى نيز در قرآن مطرح اند. بر اساس اين ديدگاه بسيارى از آيات ديگر قرآن از جمله آيات تاريخى و قصص، آيات اخلاقى، آيات مربوط به مَثَل ها و آيات اعتقادى را مى توان از آيات الاحكام دانست و از آن ها حكم فقهى استنباط كرد.[7]

    شمار آيات فقهى قرآن را 200[8] 240[9] 340[10] و 370[11] آيه گفته اند. عبدالوهاب خلاّف آن ها را 285 آيه شمارش كرده، مى گويد: احكام قرآن در زمينه احوال شخصى و خانواده 70 آيه، درباره معاملات ميان مردم 70 آيه، احكام جنايى و جزايى كه براى حفظ حيات مردم و اموال و اعراض و حقوق آنان آمده اند 30 آيه، احكام مربوط به قضا و شهادات 13 آيه، احكام دستورات و قواعد كلى براى تنظيم سياسى جامعه 10 آيه، احكام بين المللى و مسائل مربوط به معاملات دولت ها و نيز جنگ و صلح 20 آيه و احكام اقتصادى، مالى و مسائل مربوط به تهيدستان و توانگران 10 آيه اند.[12]

    مشهور ميان علماى اسلامى اين است كه قرآن داراى 500 آيه فقهى است.[13] عده اى نيز كتب تفسيرى آيات الاحكام را به همين عنوان نام نهاده اند كه از آن جمله مى توان به تفسير الخمسمائة آية فى الاحكام مقاتل بن سليمان (م. 150 ق.) و النهاية فى تفسير خمسمائة آية فى الاحكام احمدبن عبدالله متوج بحرانى (م.771 ق.) اشاره كرد؛ ولى بسيارى از فقهاى اسلامى شمار آيات فقهى قرآن را بيش از اين مثلا 800[14] يا 900[15] آيه دانسته اند.

    برخى ديگر نيز درباره افزون تر بودن آيات فقهى قرآن از شمارش مشهور گفته اند: شمار آيات الاحكام به اختلاف قريحه ها و ذهن هاى گوناگون بستگى دارد و براى كسى كه خداوند باب استنباط را در دل او گشوده و اصول و احكام و فروع را مى شناسد بيش از اين تعداد است.[16]

    برخى از معاصران با نگرش جديد آيات فقهى قرآن را بيش از 2000 آيه دانسته[17] و در اين باره گفته اند: در قرآن آيات فقهى فراوانى هست كه ظاهر آن ها پيوندى با احكام شرعى ندارد؛ ولى مى توان از آن ها حكم فقهى استفاده كرد؛ مانند آيه «اَوَ مَن يُنَشَّؤُا فِى الحِليَةِ وهُوَ فِى الخِصامِ غَيرُ مُبين» (زخرف/43،18) كه در ظاهر به روحيه خاص و ظريف زنان و ناتوانى آنان در مقام گفتوگو و جدل اشاره دارد و از نظر فقهى مستند عدم صلاحيت زنان در تصدى امر قضاوت است.[18]



    امضاء





    *******************************

    سکوت
    خطرناک تر از حرفهای نیشداراست
    کسی که
    سکوت می کند روزی حرفهایش را
    سرنوشت به تلخی به شما خواهد گفت

    *******************************
    و قسم به حقارتِ واژه و شکوه سکوت،
    که گاهی شرح حال آدمی ممکن نیست...

    *******************************




  5. تشكر

    شهیده (02-01-2012)

  6. Top | #3

    عنوان کاربر
    مديرکل سايت
    تاریخ عضویت
    August 2009
    شماره عضویت
    13
    نوشته
    102,219
    صلوات
    31803
    دلنوشته
    76
    صلی الله علیک یا مولاتنا یا زینب کبری علیها السلام
    تشکر
    78,449
    مورد تشکر
    204,181 در 63,569
    وبلاگ
    208
    دریافت
    9
    آپلود
    102

    پیش فرض





    ويژگى هاى مباحث فقهى و آيات الاحكام:


    مباحث فقهى مطرح شده در قرآن و آيات الاحكام آن ويژگى هايى دارند كه با روايات و نيز متون فقهى متداول متفاوت اند؛ مانند:

    1. برخلاف روايات، قرآن غالباً احكام شرعى را به صورت فشرده، مجمل و با عناوين كلى بيان كرده است[19]؛ مانند «اَحَلَّ اللّهُ البَيعَ» (بقره/ 2، 275)، «اَوفُوا بِالعُقود» (مائده/ 5،1)، «لا يُكَلِّفُ اللّهُ نَفسًا اِلاّ وُسعَها» (بقره/2،286) و «فَمَنِ اضطُرَّ غَيرَ باغ و لا عاد فَلاَ اِثمَ عَلَيهِ» . (بقره/2،173)

    2. پراكنده بودن آن ها در آيات و سوره هاى مختلف[20]، چنان كه اصل اقامه نماز در آيه 43 بقره/2، لزوم تحفظ بر نماز در آيه 238 بقره/ 2، خضوع در نماز در آيه 2 مؤمنون/23، رو به قبله بودن در نماز در آيه 144 بقره/ 2، طهارت و چگونگى انجام آن در آيه 6 مائده/ 5 و نماز جماعت را در آيه 43 بقره/2 بيان كرده است.

    3. احكام فقهى در قرآن به صورت نص و غير قابل ترديد بيان نشده، از اين رو برداشت هايى گوناگون مى پذيرد[21]، در نتيجه استناد به بسيارى از آن ها مشكل است[22]، چنان كه در آيه «و اَقِمِ الصَّلوةَ طَرَفَىِ النَّهارِ» (هود/ 11، 114) به صراحت مراد از دو طرف روز روشن نشده است و از اين رو فقها احتمال هايى گوناگون از جمله وقت نماز صبح و مغرب، صبح و عشا، صبح و عصر و صبح و ظهر را در معناى آن داده اند.[23]

    4. بيان احكام در لابه لاى ديگر معارف قرآن از جمله مباحث تاريخى، اعتقادى، امثال و مانند آن[24]؛ مانند حكم مشروعيت اجاره كه ضمن نقلى تاريخى درباره اجير شدن موسى(عليه السلام) (قصص/ 28، 26 - 27) بيان شده است[25]؛ يا حكم قطع انگشتان دست سارق و باقى گذاردن كف دست ضمن آيه اى اعتقادى (جنّ/ 72، 18)[26]؛ يا احكامى مانند مالك نشدن بردگان[27] (نحل/ 16، 75) يا وجوب وفا به عهد و حرمت نقض آن[28] (نحل/16، 92) كه در قالب مَثَل آمده اند.

    5. به كارگيرى لحن هاى متفاوت در بيان احكام؛ مثلاً در بيان احكام الزامى همه جا كلمات امر و نهى يا واجب و حرام به كار نرفته اند تا حكم شرعىِ موضوع براى همگان روشن باشد، بلكه براى حكم ايجابى گاه كلمه «امر» (يوسف/12، 40؛ نساء/4،58) يا فعل امر (بقره/2، 43) به كار رفته است؛ ليكن در بسيارى موارد با تعابير «كُتِبَ» (بقره/2،183)، «كِتاباً» (نساء/4، 103)، «فَرَضَ» (بقره/2، 197) و «قَضى» (اسراء/17،23) آمده است. گاهى جمله خبريه است؛ مانند «لا يَمَسُّهُ اِلاَّالمُطَهَّرون» (واقعه/56،79) و گاه در هيئت مصدر: «فَضَربَ الرِّقاب». (محمّد/47،4)




    ویرایش توسط فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)* : 01-01-2012 در ساعت 21:33
    امضاء





    *******************************

    سکوت
    خطرناک تر از حرفهای نیشداراست
    کسی که
    سکوت می کند روزی حرفهایش را
    سرنوشت به تلخی به شما خواهد گفت

    *******************************
    و قسم به حقارتِ واژه و شکوه سکوت،
    که گاهی شرح حال آدمی ممکن نیست...

    *******************************




  7. تشكر

    شهیده (02-01-2012)

  8. Top | #4

    عنوان کاربر
    مديرکل سايت
    تاریخ عضویت
    August 2009
    شماره عضویت
    13
    نوشته
    102,219
    صلوات
    31803
    دلنوشته
    76
    صلی الله علیک یا مولاتنا یا زینب کبری علیها السلام
    تشکر
    78,449
    مورد تشکر
    204,181 در 63,569
    وبلاگ
    208
    دریافت
    9
    آپلود
    102

    پیش فرض






    افزون بر اين ها، گونه هايى از بيان هاى قرآنى نشان دهنده مشروعيت كارهايى اند؛ مانند اعمالى كه قرآن آن ها را بزرگ شمرده، انجام دهنده آن ها را مدح كرده، به آن ها رضايت داده، آن ها را به پاكى يا به داشتن بركت وصف كرده، آن ها را موجب جلب محبت، پاداش، هدايت خداوند، آمرزش گناهان او و يارى وى از سوى خداوند دانسته، آن ها را مقبول خداوند شمرده، وعده برطرف كردن حزن و اندوه از انجام دهنده آن ها را داده، از دعاى پيامبر براى حصول آن اعمال خبر داده يا آن ها را موجب تقرب به خداوند دانسته است، اعم از اينكه اين مشروعيت در قالب وجوب باشد يا استحباب.[29]

    براى نواهى هم به جز كلمات «نهى» (ممتحنه/60،9)، «حَرَّمَ» (بقره/2، 173) و فعل نهى (بقره/2،42)، از تعابيرى مانند «ما كانَ لِمُؤمِن» (نساء/4، 92)، «لَن يَجعَلَ اللّه» (نساء/4، 141)، «وَيلٌ» (مطفّفين/83،1) «لَيسَ البِرُّ» (بقره/2،189)، «ما كانَ لِبَشَر» (آل عمران/3،79) استفاده شده است .افزون بر اين، خداوند ترك آن ها را طلب كرده، آن عمل يا انجام دهنده آن را مذمت يا او را به چارپايان يا شيطان تشبيه كرده، آن عمل را مانع هدايت يا قبولى ديگر اعمال و سبب رستگار نشدن انجام دهنده آن و نيز عذاب دنيوى و اخروى او شمرده، آن عمل را سبب لعنت خداوند يا زوال نعمت او از آن شخص دانسته، انجام آن عمل را موجب اجراى حدود الهى شمرده، عامل آن را به توبه فرا خوانده، يا شيطان را ولى او شمرده، آن عمل را گناه يا ظلم يا طغيانگرى يا تجاوز به حدود الهى يا حقوق مردم شمرده، آن عمل را سبب نوميدى شخص در دنيا يا آخرت دانسته، پرهيز از آن را سبب ورود به بهشت و برخوردارى از هدايت، رحمت و نعمت هاى الهى دانسته، يا انجام دهندگان آن عمل را به عدم هدايت، اصلاح و تزكيه نكردن آنان، سخن نگفتن خداوند با آنان در قيامت و مسلط كردن شيطان بر آنان تهديد كرده است، اعم از اينكه عدم مشروعيت به نحو حرمت باشد يا كراهت. البته دلالت اين تعبيرها بر حرمت بيشتر از كراهت است.[30]

    مباح و مشروع بودن نيز با شكل و تعابيرى نشان داده شده؛ مانند «اَحَلَّ» (بقره/2،275)، «أَذِنَ» (يونس/10،59)، امر پس از منع: «اِذَا حَلَلتُم فَاصطادوا» (مائده/5،2)، نفى جُناح: «لَيسَ عَلَيكُم جُناح» (بقره/2،198)، نفى حَرَج: «لَيسَ عَلَى الاَعمى حَرَج» (نور/24،61)، استفهام: «قُل مَن حَرَّمَ زينَةَ اللّه» (اعراف/7،32)، نفى اِثْم: «فَلاَ اِثمَ عَلَيه» (بقره/2،203)؛ همچنين اعمالى كه خداوند از حرام كردن آن ها سكوت كرده يا از وقوع آن در زمان وحى و عدم نهى پيامبر از آن خبر داده، يا حرام كردن آن را از سوى برخى مذمت كرده يا حرام بودن آن را انكار كرده يا از انجام آن از سوى مؤمنان در امت هاى گذشته خبر داده و استفاده همه اشياء و امورى كه خلقت آن را براى انسان شمرده است مشروع و مباح اند.[31]






    امضاء





    *******************************

    سکوت
    خطرناک تر از حرفهای نیشداراست
    کسی که
    سکوت می کند روزی حرفهایش را
    سرنوشت به تلخی به شما خواهد گفت

    *******************************
    و قسم به حقارتِ واژه و شکوه سکوت،
    که گاهی شرح حال آدمی ممکن نیست...

    *******************************




  9. تشكر

    شهیده (02-01-2012)

  10. Top | #5

    عنوان کاربر
    مديرکل سايت
    تاریخ عضویت
    August 2009
    شماره عضویت
    13
    نوشته
    102,219
    صلوات
    31803
    دلنوشته
    76
    صلی الله علیک یا مولاتنا یا زینب کبری علیها السلام
    تشکر
    78,449
    مورد تشکر
    204,181 در 63,569
    وبلاگ
    208
    دریافت
    9
    آپلود
    102

    پیش فرض






    پيشينه تفسير فقهى:

    بر اساس آياتى مانند «و اَنزَلنا اِلَيكَ الذِّكرَ لِتُبَيِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ اِلَيهِم» (نحل/16،44) پيامبراكرم(صلى الله عليه وآله) نخستين مفسر قرآن به شمار مى رود كه وظيفه دارد آيات
    قرآن از جمله آيات فقهى را براى مسلمانان تفسير كند. تفسير فقهى پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) دو قسم است:

    1. بيشتر موارد تفسير فقهى آن حضرت سخنان يا اعمالى است كه در تبيين احكام و مباحث شرعى مورد نياز مسلمانان از آن حضرت صادر شده، بدون اينكه در آن مورد به قرآن استناد شود. قسمت عمده اين سخنان يا اعمال در واقع تفسير و تبيين همان آيات فقهى قرآن كريم است، چنان كه در روايتى فرمود: مناسك خود را از من فرا گيريد[32] يا فرمود: همان گونه كه من نماز مى گزارم نماز بگزاريد.[33]

    2. مواردى كه آن حضرت، مستند حكم شرعى خود را نيز از قرآن بيان كرده اند. در اين شيوه روايات كم شمارى از آن حضرت نقل شده اند، چنان كه در پاسخ پرسش عمار درباره چگونگى تيمم فرمود: خداوند در اين باره چنين حكم كرده است: «فَتَيَمَّموا صَعيدًا طَيِّبـًا» (مائده/5، 6)؛ آن گاه كيفيت تيمم را بيان فرمود[34]؛ همچنين مراد از استطاعت در آيه «و لِلّهِ عَلَى النّاسِ حِجُّ البَيتِ مَنِ استَطاعَ اِلَيهِ سَبيلاً» (آل عمران/3، 97) را زاد و راحله سفر شناساند.[35] برپايه روايتى ديگر، با استناد به آيه «فَتَحريرُ رَقَبَة مُؤمِنَة» (نساء/4،92) آزادسازى بردگان خردسال را براى كفاره كافى ندانست، زيرا خداوند در اين آيه برده را با وصف ايمان آورده و شرط تحقق ايمان نيز بلوغ است.[36] روايات متعدد ديگرى نيز با همين روش از آن حضرت نقل شده اند.[37]




    امضاء





    *******************************

    سکوت
    خطرناک تر از حرفهای نیشداراست
    کسی که
    سکوت می کند روزی حرفهایش را
    سرنوشت به تلخی به شما خواهد گفت

    *******************************
    و قسم به حقارتِ واژه و شکوه سکوت،
    که گاهی شرح حال آدمی ممکن نیست...

    *******************************




  11. تشكر

    شهیده (02-01-2012)

  12. Top | #6

    عنوان کاربر
    مديرکل سايت
    تاریخ عضویت
    August 2009
    شماره عضویت
    13
    نوشته
    102,219
    صلوات
    31803
    دلنوشته
    76
    صلی الله علیک یا مولاتنا یا زینب کبری علیها السلام
    تشکر
    78,449
    مورد تشکر
    204,181 در 63,569
    وبلاگ
    208
    دریافت
    9
    آپلود
    102

    پیش فرض




    تفسير فقهى اهل بيت(عليهم السلام):

    پس از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله)، اهل بيت(عليهم السلام) نيز به تفسير آيات فقهى قرآن پرداختند. اين تفسير نيز همچون تفسير پيامبر دو گونه است 1. روايات يا اعمالى كه در آن ها در تبيين احكام شرعى به قرآن استناد نشده و اين سخنان و اعمال در واقع تبيين همان آيات فقهى قرآن اند، چنان كه در رواياتى سخنان و احاديث خود را قول رسول خدا و برگرفته از وحى دانسته[38] يا گفته اند: اگر در احاديث ما ترديد داريد دليل قرآنى آن را از ما بخواهيد.[39] 2. رواياتى كه در آن ها مستند حكم شرعى از قرآن بيان شده است، چنان كه امام زين العابدين(عليه السلام) در روايتى با استناد به آيه 185 بقره/2 روزه گرفتن را براى بيمار و
    مسافر جايز ندانسته، به قضاى آن حكم كردند[40]؛ همچنين امام باقر(عليه السلام) با استناد به آيه 101 نساء/4 نماز مسافر را در سفر شكسته دانست.[41] امام صادق(عليه السلام) نيز «فُسوقَ» در آيه «فَلا رَفَثَ و لا فُسوقَ و لا جِدالَ فِى الحَجِّ» (بقره/2،197) را به «دروغ» تفسير كرده است. روايات تفسيرى امام باقر و امام صادق(عليهما السلام) از آن رو كه فرصت خاصى براى آن دو امام در تبيين معارف و احكام قرآن پديد آمد بيشتر از ديگر اهل بيت(عليهم السلام) است.




    امضاء





    *******************************

    سکوت
    خطرناک تر از حرفهای نیشداراست
    کسی که
    سکوت می کند روزی حرفهایش را
    سرنوشت به تلخی به شما خواهد گفت

    *******************************
    و قسم به حقارتِ واژه و شکوه سکوت،
    که گاهی شرح حال آدمی ممکن نیست...

    *******************************




  13. تشكر

    شهیده (02-01-2012)

  14. Top | #7

    عنوان کاربر
    مديرکل سايت
    تاریخ عضویت
    August 2009
    شماره عضویت
    13
    نوشته
    102,219
    صلوات
    31803
    دلنوشته
    76
    صلی الله علیک یا مولاتنا یا زینب کبری علیها السلام
    تشکر
    78,449
    مورد تشکر
    204,181 در 63,569
    وبلاگ
    208
    دریافت
    9
    آپلود
    102

    پیش فرض




    تفسير فقهى صحابه و تابعان:

    صحابه پيامبر نيز گاه به تفسير آيات فقهى قرآن مى پرداختند. در اين ميان نقش برخى از صحابه مانند ابن عباس، ابن مسعود، اُبَىّ بن كعب و زيد بن ثابت بيش از ديگران است.[42]
    تابعان نيز همانند صحابه به تفسير آيات فقهى قرآن مى پرداختند.[43] از معروف ترين آنان، عطاء، ضحّاك، زيد بن اسلم، شعبى، سعيد بن جبير و قتاده اند كه رواياتى پرشمار از آنان در تفسير آيات فقهى قرآن نقل شده است.[44] فقهاى عصر تابعان نيز نقش عمده اى در ترويج فقه و استنباط احكام از آيات قرآن داشتند كه مشهورترين آنان عبارت اند از: عروة بن زبير، سعيد بن مسيب، ابوبكر بن عبدالرحمن، عبيداللّه بن عتبه، خارجة بن زيد و قاسم بن محمدبن ابى بكر.[45]
    پس از عصر تابعان تفسير آيات فقهى قرآن از سوى تابعانِ تابعان و ديگران به همين شيوه ادامه يافت تا نوبت به تدوين تفاسير فقهى در قرن دوم و سوم رسيد. مفسران درباره نخستين نگارنده تفسير فقهى بر يك نظر نيستند؛ سيوطى در كتاب الاوائل نخستين مؤلف آيات الاحكام را امام شافعى (م. 204 ق.) و در كتاب طبقات النحاة اولين مؤلف را قاسم بن اسبغ قرطبى (م. 304 ق.) مى داند[46]؛ ولى طبق نقل ابن نديم در الفهرست و برخى ديگر[47] نخستين مفسر محمد بن سائب كلبى كوفى (م. 146 ق.) از اصحاب امام باقر و امام صادق(عليهما السلام) است. پس از وى مقاتل بن سليمان (م.156 ق.) تفسير خمسمائة آية فى الاحكام را نگاشت.[48] سپس به تدريج تفاسير مختصر يا جامع متعددى با گرايش هاى مذهبى متفاوت نگاشته شدند كه برخى از آن ها به دست ما نرسيده است.




    امضاء





    *******************************

    سکوت
    خطرناک تر از حرفهای نیشداراست
    کسی که
    سکوت می کند روزی حرفهایش را
    سرنوشت به تلخی به شما خواهد گفت

    *******************************
    و قسم به حقارتِ واژه و شکوه سکوت،
    که گاهی شرح حال آدمی ممکن نیست...

    *******************************




  15. تشكرها 2

    مدير اجرايي (02-01-2012), شهیده (02-01-2012)

  16. Top | #8

    عنوان کاربر
    مديرکل سايت
    تاریخ عضویت
    August 2009
    شماره عضویت
    13
    نوشته
    102,219
    صلوات
    31803
    دلنوشته
    76
    صلی الله علیک یا مولاتنا یا زینب کبری علیها السلام
    تشکر
    78,449
    مورد تشکر
    204,181 در 63,569
    وبلاگ
    208
    دریافت
    9
    آپلود
    102

    پیش فرض




    تفاسير فقهى شيعه:

    برخى از تفاسير فقهى شيعه عبارت اند از:
    1. فقه القرآن اثر قطب الدين راوندى (م. 573 ق). وى آيات فقهى قرآن را به ترتيب كتب فقهى شيعه از طهارت تا ديات تفسير كرده است. از ويژگى هاى اين تفسير آن است كه گاه براى استنباط احكام، از آيات قصص نيز بهره گرفته است.[49] وى همچنين در تفسير آيات از روايات اهل بيت(عليهم السلام) بسيار سود مى جويد[50]، چنان كه در موارد متعدد به اقوال گوناگون تفسيرى از جمله اقوال اهل سنت نيز اشاره و آن ها را نقد و بررسى مى كند.[51] وى در اين تفسير نوآورى هايى دارد؛ ليكن بسيار متأثر از تبيان و استبصار شيخ طوسى و نيز آراى سيد مرتضى در انتصار است و گاه متن كلام آنان را بدون تغيير و تصرف نقل مى كند.[52]

    2. كنز العرفان فى فقه القرآن اثر فاضل مقداد سيورى (م. 826 ق.)[53] كه در دو جلد و براساس ابواب كتب فقهى شيعه تنظيم شده است. مفسر در مقدمه به چند بحث اصولى مانند مجمل و مبيّن، عام و خاص و مطلق و مقيد اشاره كرده[54]، سپس به تفسير 380 آيه پرداخته است. از روايات اسباب نزول[55] و روايات اهل بيت(عليهم السلام)[56] در تفسير آيات بسيار استفاده كرده است؛ همچنين به آراى اهل سنت نيز اشاره و در مواردى آن ها را نقد و بررسى كرده است.[57]

    3. زبدة البيان اثر مقدس اردبيلى (م. 993 ق.) كه در يك جلد و در 18 كتاب تنظيم شده است. وى در تفسير آيات از روايات امامان معصوم(عليهم السلام) بسيار سود جسته است.[58] علماى اماميه به اين تفسير بسيار توجه كرده اند، به گونه اى كه افزون بر ترجمه آن به فارسى و شرح آن، حواشى بسيارى نيز بر آن نگاشته اند؛ مانند حاشيه فيض كاشانى (م. 1091 ق.)، حاشيه ملاعبدالفتاح تنكابنى (م. 1124 ق) و حاشيه نعمت الله جزايرى و ميرزا فضل اللّه استرآبادى.

    4. مسالك الافهام الى آيات الاحكام اثر فاضل جواد الكاظمى (م. 960 ق.). اين كتاب در 4 جلد و به ترتيب ابواب فقهى مرتب شده است. وى در مقدمه به برخى از مباحث علوم قرآنى پرداخته است.


    امضاء





    *******************************

    سکوت
    خطرناک تر از حرفهای نیشداراست
    کسی که
    سکوت می کند روزی حرفهایش را
    سرنوشت به تلخی به شما خواهد گفت

    *******************************
    و قسم به حقارتِ واژه و شکوه سکوت،
    که گاهی شرح حال آدمی ممکن نیست...

    *******************************




  17. Top | #9

    عنوان کاربر
    مديرکل سايت
    تاریخ عضویت
    August 2009
    شماره عضویت
    13
    نوشته
    102,219
    صلوات
    31803
    دلنوشته
    76
    صلی الله علیک یا مولاتنا یا زینب کبری علیها السلام
    تشکر
    78,449
    مورد تشکر
    204,181 در 63,569
    وبلاگ
    208
    دریافت
    9
    آپلود
    102

    پیش فرض




    تفاسير فقهى حنفيان:

    حنفيان نيز تفاسير متعددى در آيات الاحكام نگاشته اند كه معروف ترين آن ها عبارت اند از:
    1. احكام القرآن اثر جصّاص (م. 370 ق.). آيات فقهى قرآن در اين تفسير سه جلدى به ترتيب سور قرآن تفسير شده اند؛ ليكن مؤلف همانند كتب فقه براى يك يا چند آيه عنوانىفقهى برگزيده است.

    او در تفسير آيات، گرايش و تعصبى شديد به مذهب و آراى معتزلى از خود نشان داده است.[59] وى پس از ذكر آيه به حكم استنباط شده از آن اشاره كرده، سپس با نقل آراى گوناگون به دفاع از ديدگاه هاى فقهى حنفيان مى پردازد.[60] گاه به مباحث كلامى نيز پرداخته، مى كوشد در تأييد عقيده اعتزالى خود از آيات بهره گيرد.[61] در تفسير آيات، افزون بر احكام قابل استنباط از آيه به بسيارى از مسائل فقهى و اخلاقى مورد اختلاف مذاهب نيز اشاره كرده و از اين رو تفسير وى به فقه مقارن نزديك تر است تا به تفسير فقهى.[62] از ديگر ويژگى هاى اين تفسير بهره گيرى از روايات، اجماع و نكات ادبى فراوان است. گاه به آيات مربوط به قصص نيز براى استنباط احكام شرعى تمسك جسته است.[63]

    2. التفسيرات الاحمدية فى آيات الاحكام اثر احمد بن سعيد معروف به ملاجيون (م. 1130 ق.). در اين تفسير 150 آيه فقهى قرآن بررسى شده اند. وى در تفسير آيات به مباحث اختلافى ميان شيعه و اهل سنّت همچون مسائل وضو و متعه نيز پرداخته است.

    تفاسير فقهى شافعيان:


    شافعيان نيز تفاسير فقهى متعددى تأليف كرده اند كه برخى از آن ها عبارت اند از 1. احكام القرآن منسوب به شافعى (م. 204 ق.). اين كتاب مجموعه استنادات شافعى به آيات قرآن درباره احكام شرعى است كه بيهقى آن را از ميان كتب فقهى و اصولى وى گردآورى كرده است.

    بيهقى در گردآورى اين كتاب افزون بر كتب شافعى، به كتاب هاى ديگر عالمان شافعى مانند مَزنِى، بوسطى، حرمله و زعفرانى مراجعه كرده و موارد استشهاد شافعى به آيات فقهى قرآن را گردآورده است.[64] وى در ابتداى اين تفسير به مباحث عام و خاص، واجبات، حجيت خبر واحد و نسخ اشاره كرده است.[65] سپس آيات فقهى را در ابواب خاص فقهى ذكر و مرتب كرده است.

    2. احكام القرآن اثر على بن محمد كياالهراسى (م. 504 ق) كه در 4 جزء نگاشته شده است. وى آيات فقهى را به ترتيب سور قرآن پياپى و بدون ذكر عنوانى خاص براى آن آورده است. روش وى در اين تفسير ابتدا ذكر آيه و سپس بيان احكام متضاد از آيه است و در پى آن به آراى مطرح شده درباره آن آيه مى پردازد.[66] در تفسير آيات از روايات نبوى و آراى صحابه و تابعان نيز بهره جسته، به طرح مسائل اختلافى ميان شافعيان و حنفيان به ويژه استدلال هاى جصاص
    حنفى و ردّ آن ها پرداخته است.[67]

    3. الاكليل فى استنباط التنزيل اثر جلال الدين سيوطى (م. 911 ق). اين تفسير همه سوره هاى قرآن به جز 5 سوره حاقّه، نازعات، قارعه، فيل و كافرون را تفسير و احكام فقهى متعددى را از آن ها استنباط كرده است.[68] وى در تأليف اين كتاب از منابع فراوان تفسيرى، روايى، فقهى، اصولى و سيره و تاريخ سود جسته است.[69]

    4. آيات الاحكام اثر محمد على السايس (م.1396 ق.).



    امضاء





    *******************************

    سکوت
    خطرناک تر از حرفهای نیشداراست
    کسی که
    سکوت می کند روزی حرفهایش را
    سرنوشت به تلخی به شما خواهد گفت

    *******************************
    و قسم به حقارتِ واژه و شکوه سکوت،
    که گاهی شرح حال آدمی ممکن نیست...

    *******************************




  18. Top | #10

    عنوان کاربر
    مديرکل سايت
    تاریخ عضویت
    August 2009
    شماره عضویت
    13
    نوشته
    102,219
    صلوات
    31803
    دلنوشته
    76
    صلی الله علیک یا مولاتنا یا زینب کبری علیها السلام
    تشکر
    78,449
    مورد تشکر
    204,181 در 63,569
    وبلاگ
    208
    دریافت
    9
    آپلود
    102

    پیش فرض




    تفاسير فقهى مالكيان:


    فقهاى مالكى نيز تفاسير فقهى چندى تأليف كرده اند كه كهن ترين آن ها عبارت اند از:
    1. احكام القرآن اثر ابوبكر محمد بن عبدالله معروف به ابن العربى (م. 543 ق). وى نيز آيات فقهى را به ترتيب سور قرآن تفسير و در كنار طرح مسائل فقهى آيات، گاه مسائل لغوى و ادبى دخيل در فهم آيه را نيز مطرح مى كند.[70] به روايات و افعال پيامبر و صحابه نيز تمسك مى جويد.[71] در مواردى پرشمار به آراى ديگر مذاهب اهل سنت نيز اشاره كرده، به رد و ابطال آن ها مى پردازد.[72]

    2. الجامع لاحكام القرآن اثر محمدبن احمد انصارى قرطبى (م. 671 ق). اين تفسير هرچند از تفاسير جامع و ادبى قرآن است، به سبب گرايش مؤلف به طرح گسترده مباحث فقهى از تفاسير فقهى به شمار مى آيد.[73] وى مباحث فقهى قرآن را به تفصيل و همراه با نقل آراى ديگر مذاهب اسلامى مى آورد، به گونه اى كه حتى كتاب هاى خاص آيات الاحكام نيز به اين گستردگى به مباحث فقهى نپرداخته اند، چنان كه ذيل آيه 187 بقره/2،36 فرع فقهى و ذيل آيه 282 اين سوره، 53 فرع را بررسى كرده است. او در تفسير آيات از روايات نبوى و اقوال صحابه و تابعان نيز بهره جسته است.[74]

    ديگر فِرَق مذاهب اسلامى نيز تفاسير متعددى در آيات الاحكام تأليف كرده اند كه به جهت برخوردار نبودن از شهرت و اعتبار كافى به ذكر مهم ترين آن ها اكتفا مى شود؛ از مهم ترين تفاسير فقهى حنبليان مى توان به آيات الاحكام اثر محمدبن حسين بن فراء (م. 458 ق.) و تفسير آيات الاحكام اثر ابن قيّم جوزى (م. 751 ق.) اشاره كرد.

    از تفاسير زيديه نيز يكى شرح آيات الاحكام اثر يحيى بن حمزه يمنى (م. 749 ق.) و ديگرى شرح آيات الاحكام اثر محمد بن يحيى
    صعدى يمانى (م. 957 ق.) است.

    فرقه ظاهريه نيز در تفسير فقهى كتب متعددى نگاشته اند كه از ميان آن ها مى توان از احكام القرآن اثر داود بن على ظاهرى (م. 270 ق.) و احكام القرآن اثر عبدالله بن احمد معروف به ابن مفلس (م. 324 ق.) ياد كرد.
    شمار تفاسير و كتاب هاى آيات الاحكام تاكنون به 169 رسيده است.[75] برخى، تفاسير فقهى را از نخستين تفاسير موضوعى دانسته اند كه در موضوعى خاص يعنى مباحث فقهى قرآن نگاشته شده اند.[76]



    امضاء





    *******************************

    سکوت
    خطرناک تر از حرفهای نیشداراست
    کسی که
    سکوت می کند روزی حرفهایش را
    سرنوشت به تلخی به شما خواهد گفت

    *******************************
    و قسم به حقارتِ واژه و شکوه سکوت،
    که گاهی شرح حال آدمی ممکن نیست...

    *******************************




صفحه 1 از 2 12 آخرینآخرین

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi