پند لقمان حکيم به فرزند
1-روزه راه جلوگيرى شهوت
اى پسرم! تو از آن روزى که به دنيا آمدى ، پشت به دنيا و رو به آخرت کردى ، و خانه اى که دارى به طرف آن مى روى نزديک تر از خانه اى است که از آن دور مى شوى ، پسرم همواره با علما بنشين ولى با آنان بحث مکن ، که اگر چنين کنى از تعليم تو دريغ مى ورزند ، و از دنيا به قدر نيازت استفاده کنيد ، و يک باره دنيا را ترک مکن ، وگرنه سربار جامعه خواهى شد ، و در دنيا آنچنان داخل مشو که به آخرتت ضرر رساند ، آن قدر روزه بگير که از شهوتت جلوگيرى کند، و آن قدر روزه مگير که از نماز بازت دارد، زيرا نماز نزد خدا محبوبتر از روزه است.
2-دنيا دريايى است عميق
پسرم دنيا دريايى است عميق، که دانشمندانى بسيار در آن هلاک شدند، و چون چنين است تو کشتى خود را در اين دريا از ايمان بساز، و بادبان آن را از توکل قرار ده، و آذوقه اى از تقواى خدا در آن ذخيره کن، اگر نجات يافتى، به خاطر رحمت خدا نجات يافته اى و اگر هلاک شدى به گناهانت هلاک شده اي.
زنهار، که به خاطر بدست آوردن چيزهايى غير از علم و ادب، از به دست آوردن ادب خسته نشوى ، و اگر در امر دنيا شکست خوردى، هوشيار باش که در امر آخرت مغلوب نشوى، و بدان اگر در بدست آوردن علم شکست بخورى، در امر آخرتت شکست خورده اى، و در برنامه زندگيت زمانى براى بدست آوردن علم بگذار، براى اينکه عمر گرانمايه را هيچ چيز چون ترک علم ضايع نمى کند.
و مبادا که هرگز با اشخاص لجوج در افتى، و هرگز با مردى دانشمند جدال مکن، و با هيچ ستکگرى سازگارى و دوستى مکن، و با هيچ زشتکارى برادرى مکن، و با هيچ متهمى رفاقت مکن، و علم خود را مانند پولت گنجينه کن، و به هر کس و ناکس عرضه مدار.
3-از خدا بترس – به خدا اميد داشته باش
پسرم از خداى عزوجل انچنان بترس که اگر در قيامت نيکى های همه نیکان جن و انس را داشته باشی باز ترس آن داشته باشی که عذابت کند، و از خدا امید رحمت داشته باش آنچنان که اگر در روز قیامت تمامی گناهان جن و انس را داشته باشی، باز احتمال و امید اینکه خدا تو را بیامرزد داشته باشی.
پسر گفت: پدر جان چطور چنین چیزی ممکن است، که در عین داشتن چنان ترسی، این چنین امیدی هم داشته باشم ، و این دو حالت متضاد در یک دل چگونه جمع می شود؟ لقمان گفت: پسرم اگر قلب مؤمن را بیرون آرند، در ان دو نور یافت می شود، نوری برای ترس و نوری برای امید و اگر آن دو را با مقیاسی بسنجد، برابر هم هستند، هیچ یک از دیگری حتی به سنگینی یک ذره بیشتر نیست، و کسی که بهخدا ایمان دارد، به گفته او نیز ایمان دارد، و کسی که به گفته او ایمان داشته باشد، به فرمان او عمل می کند، و کسی که به فرمان او عمل نکند، گفتار او را تصدیق نکرده ، پس این حالات دل هر یک گواه دیگری است.
نقل قول
