آموزش مناسک حج

[ملکوت* گامی تارهایی *]

محرّمات مخصوص مردان

1 ـ پوشيدن جامه دوخته

• پيراهن دوخته
• زير جامه دوخته
• قبا و امثال آن حرام است
• كمربند دوخته و هَميان (1) پول به كمر بستن در حال احرام جايز است
• اگر مرد محرم به لباس دوخته احتياج پيدا كرد جايز است بپوشد، ولى بنابر احتياط واجب بايد يك گوسفند كفاره بدهد

پوشيدن لباس دوخته
2 ـ پوشيدن آنچه تمام روى پا را مى گيرد

• مرد مُحرم نبايد چيزى مانند كفش، جوراب، و هر چيز ديگرى كه تمام روى پا را مى گيرد، بپوشد.
• پوشيدن دمپايى يا كفشى كه بندهاى پهنى دارد، ولى تمام روى پا را نمى گيرد اشكال ندارد.
• اگر لباس احرام يا چيز ديگرى روى پا بيفتد و آن را بپوشاند اشكال ندارد.

پوشيدن آنچه تمام روى پا را مى گيرد
پوشيدن آنچه تمام روى پا را مى گيرد
3 ـ پوشاندن سر

• پوشاندن سر يا قسمتى از آن با اشياى پوشاكى مانند كلاه حرام است
• خشك كردن سر با حوله اشكال ندارد مگر آنكه حوله را بر تمام سر بياندازد و سر را با آن خشك كند
• فرو بردن سر در آب حرام است ولى آب بر سر ريختن مانند زير دوش حمام رفتن اشكالى ندارد
• حمل بار بر سر بنابر احتياط واجب جايز نيست
• دستمالى كه براى سر درد به سر مى بندند اشكالى ندارد
• گذاشتن سر بر بالش هنگام خواب و نيز گذاشتن دست ها بر سر اشكالى ندارد

پوشاندن سر
رفتن زير سايه

• مردان محرم هنگام حركت در مسير بين دو منزل; مثلا از ميقات تا مكّه نبايد زير سايه بروند.
• زير سايه رفتن در بين راه، هنگام توقّف در رستوران، يا حركت از زير پل يا سقف پمپ بنزين اشكال ندارد.
• اگر سايه بالاى سر نباشد، مثل سايه ديوار ماشين اشكال ندارد.
• پس از رسيدن به منزل بنابر احتياط واجب هنگام تردّد در مكّه زير سايه نرود .
• مردان محرم مى توانند در شب ، بر ماشين سقف دار سوار شوند مگر در شبهاى بارانى و سرد كه بنابر احتياط واجب نبايد ماشين سقف دار سوار شوند مگر اينكه مراعات اين احتياط موجب حرج شود.
• كسى كه از داخل مكه براى احرام عمره مفرده به مسجد تنعيم مى رود، و از آنجا محرم مى شود، در برگشت به مسجدالحرام مى تواند زير سايه برود، چون هم اكنون، مسجد تنعيم داخل شهر مكه قرار گرفته است.
• مردان محرم هنگام حركت در مسير بين دو منزل مثلاً از ميقات تا مكّه نبايد زير سايه بروند بنابر اين چتر بالاى سر گرفتن و يا نشستن در اتومبيل سرپوشيده و نيز نشستن در هواپيما حرام است

رفتن زير سايه ( نشستن در ماشين سقف دار)
(1) - هَميان: كيسه پول، كيسه درازى كه در آن پول مى ريزند و به كمر مى بندند.

[ملکوت* گامی تارهایی *]

محرّمات مخصوص بانوان

1 ـ پوشيدن زيور

• پوشيدن زيورآلات بر زن محرم، حرام است، چه به قصد آراستن خود باشد يا بدون آن.
• زيورهايى كه قبل از احرام به پوشيدن آنها عادت داشته است لازم نيست براى احرام بيرون بياورد، ولى نبايد آنها را به مرد نشان دهد، حتى به شوهرش.

پوشيدن زيور
2 ـ پوشاندن صورت

• زن مُحرم نبايد تمام يا قسمتى از صورت خود را با نقاب و روبند و مانند آن بپوشاند.
• گذاشتن صورت روى بالش هنگام خواب و نيز گذاشتن دست ها روى صورت اشكالى ندارد .
• پائين انداختن چادر يا جامه اى كه بر سرافكنده، تا مقابل بينى بلكه چانه، براى رو گرفتن از نامحرم اشكالى ندارد ولى احتياط آن است كه با دست يا چيزى ديگر آن را دور نگه دارد كه به صورت نچسبد .

پوشاندن صورت

[ملکوت* گامی تارهایی *]

تقسيمى ديگر براى محرّمات احرام


محرّمات كفاره داررديفكار حرامكفّاره1استعمال بوى خوش (عطريات)يك گوسفند ( به احتياط واجب )2پوشيدن لباس دوخته ( براى مردان )يك گوسفند3تراشيدن سريك گوسفند4پوشاندن سر ( براى مردان) يك گوسفند (بنابر احتياط واجب)5زير سايه رفتن (براى مردان )يك گوسفند (1)6گرفتن تمام ناخنهاى دست هايك گوسفند7گرفتن تمام ناخنهاى پاهايك گوسفند8گرفتن كمتر از ده ناخنبراى هر كدام يك مدّ طعام9كندن درخت بزرگ حرميك گاو ( به احتياط واجب )10كندن درخت كوچك حرميك گوسفند (به احتياط واجب)11كندن قسمتى از يك درخت حرمقيمت آن12قسم راست خوردن سه مرتبه و بيشتريك گوسفند13قسم دروغ ، يك مرتبه
قسم دروغ ، دو مرتبه
قسم دروغ ، سه مرتبه
يك گوسفند
يك گاو
يك شتر
14كندن دندانيك گوسفند (به احتياط واجب)(2)15زدودن موى زير هر دو بغليك گوسفند16زدودن موى زير يك بغليك گوسفند (بنابر احتياط واجب )17زدودن موى سريك گوسفند (بنابر احتياط واجب )18جماع (آميزش) و استمناءيك شتر ( با تفصيلى كه در كتب فقهى آمده است )

دو مسأله

1- اگر از روى فراموشى ، برخى از محرمات احرام را انجام دهد ، كفاره بر او واجب نيست مگر صيد كه در هر صورت كفاره داد . و صيد هر حيوانى كفاره خاصى دارد كه احكام و مسائل آن مفصّل است و چندان مورد نياز زائران نيست بدين جهت از آوردن آنها خوددارى شد.
2 ـ كفّارات محرمات احرام، بايد به فقراء و مساكين داده شود. و كفّاره دهنده نبايد از گوشت حيوانى كه به عنوان كفّاره ذبح كرده بخورد.

رديفمحرّمات بدون كفّاره1سرمه كشيدن اگر بوى خوش ندارد2نگاه كردن در آينه با قصد زينت3پوشيدن آنچه روى پا را مى گيرد4فسوق5جدال، قسم راست كمتر از سه مرتبه6انگشتر به دست كردن براى زينت7حنا بستن8پوشيدن زيور9روغن ماليدن به بدن، اگر بوى خوش نداشته باشد10پوشاندن صورت براى بانوان11بيرون آوردن خون از بدن12كشتن حشرات ساکن در بدن (مانند کک)13قطع گياه حرم

(1) - و فرقى بين اختيار و اضطرار نيست .
(2) - اگر كندن يا كشيدن دندان سبب بيرون آمدن خون نباشد حرام نيست .

[ملکوت* گامی تارهایی *]

طـواف كعبه

(دومين عملِ عمره تمتّع)
كسى كه براى انجام عمره تمتّع محرم شده و وارد مكّه مى شود، بايد به نيّت طواف، هفت مرتبه به دور خانه كعبه كه در مسجدالحرام است بگردد.
احكام طواف

1 ـ طواف را بايد از مقابل گوشه اى از كعبه كه حَجرُالاَْسْوَد(1)در آن است آغاز كند و در همان جا به پايان ببرد.(2)
2 ـ خانه كعبه، در حال طواف بايد در طرف چپ طواف كننده باشد، بنابراين اگر در حال حركت رو به كعبه باشد، يا عقب عقب برود صحيح نيست.
3 ـ انسان بايد همانطورى كه همه مسلمانان طواف مى كنند ـ بدون دقّتهاى اهل وسوسه ـ طواف را از مقابل حجرالاسود شروع كند و ادامه دهد و ايستادن مقابل حجرالاسود در هر دور لازم نيست.
4 ـ طواف كننده بايد به دور «حِجْرِ اسماعيل» (3) هم بگردد، يعنى در هنگام طواف، داخل «حِجر» نرود.
مقام ابراهيم ، حجر اسماعيل ، محدوده استحبابي طواف
5 براى مطاف حدى وجود ندارد و تا هر جاى مسجد الحرام كه طواف در آن طواف كعبه صدق كند ، طواف مجزى است ، بلى مستحب است كه اگر اضطرار و ازدحام نباشد فى ما بين كعبه و مقام ابراهيم انجام دهد .
6 ـ اگر انسان بر اثر بيمارى يا پيرى يا زيادى جمعيّت نتواند در اين محدوده طواف كند، طواف در خارج اين حدّ اشكال ندارد.
7 ـ طواف كننده بايد با طهارت طواف كند يعنى با وضو باشد و غسلى برعهده او نباشد و نيز بدن و لباس وى پاك باشد، همانگونه كه نماز مى خواند.
(1) - سنگى است بيضى شكل و سياه رنگ، كه در گوشه شرقى ديوار كعبه، با ارتفاع 5/1 متر از سطح مسجد نصب شده است.
(2) - هم اكنون از مقابل حجرالاسود تا آخر صحن مسجدالحرام خط سياهى كشيده شده است كه افراد مى توانند هنگام رسيدن به همان خط، طواف را آغاز و به همانجا ختم كنند.
(3) - حجر اسماعيل: فضايى است بين كعبه و ديوارى نيم دايره به عرض حدود 10 متر كه از زاويه شمالى تا زاويه غربى كعبه امتداد دارد. هرگاه باران بر بام كعبه ببارد، از ناودان رحمت در اين فضا مى ريزد، اينجا مدفن حضرت اسماعيل (عليه السلام) و مادرش هاجر و پيامبران بسيارى مى باشد.