میرزا مهدی آشتیانی
- ولادت: 1306 ق.
- محل ولادت: تهران
- وفات: 1372 ق.
- محل دفن: قم
- اساتید: آخوند خراسانی، سید محمد کاظم یزدی، میرزای نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی و...
- شاگردان: ابوالحسن شعرانی، سید جلالالدین آشتیانی، محمدتقی جعفری، میرزا عبدالکریم روشن و...
- تالیفات: اساس التوحید، تعلیقات اشارات، تعلیقات شفا، تعلیقات اسفار و...
پدرش میرزا جعفر از شاگردان حکیم محمدرضا قمشهای و حکیم جلوه بود و در علوم عقلی و نقلی تبحر داشت.
میرزا مهدی آشتیانی که به «فیلسوف شرق» شهرت داشت، حدود سی سال در حوزه فلسفی- عرفانی تهران تدریس کرد و صدها شاگرد تربیت کرد که هر کدام فرهیخته عصر خویش بودهاند.
یک بار یکی از شاگردان از ایشان پرسید: «مطالب شما یافتنی بود یا بافتنی؟» فرمود: «آنچه گفتم به علم الیقین بود، اما به عینالیقین راه نبردم.» و ادامه داد: «در سفری سالکی خواست مرا به خدمت خود در آورد و تربیت کند. گفتم: « به خاطر پدرم باید برگردم.» اما او گفت: «اگر بروی پدر را نمیبینی و چون برگردی مرا نمییابی.» من برگشتم و همانطور شد که او گفت و سلوک من تمام نشد.»
آیتالله ربانی میفرمود: «عارفی به من گفته بود میرزا مهدی آشتیانی همچون دریای متلاطمی است، مواظب باش امواج سهمگین او تو را از جا نکَند!»
در یکی از جلسات از او درباره اسم اعظم سوال کردند، پاسخ داد: «اسم اعظم خود انسان است. انسان باید خودش را پیدا کند.»
روز آخر عمر شریفش رو به قبله نشسته مشغول اذکاری بود تا اینکه صدایش شنیده شد که میگفت: «یا ارحم الراحمین» در ذکر سوم یا ارحم الراحمین، قدم از تنگنای ناسوت برداشت و روی در فضای دلگشای لاهوت نهاد.
نقل قول
