نوروز باستانی
پیش از آنکه درباره جشن نوروز باستانی و آداب و رسوم مربوط به آن گفتگو کنیم، از ذکر نکته ای ناچاریم، و آن اینست که باید خودمان را در زمانی بگذاریم که مردم آن روزگار، اعتقاداتی درباره تأثیر ستارگان داشتند و نجوم با زندگانی آنان پیوسته بوده است، و اگر حساب دقیق در دست نداشتند، امور دینی و اجتماعی آنها به هم میخورده است و حتی کارهای روزانهشان را از پوشیدن جامه تا نوشیدن دارو بیمشورت منجم انجام نمیدادند.
این اعتقادات طوری بوده که هیچیک از دینها هم نتوانستند مردم را از این خیالات و اوهام باز دارند در نتیجه این اعتقادات، نیاز بسیاری به ستاره شناسی و اختر شماری و علوم ریاضی برایشان پیدا شده بود.
برای علم و احکام نجوم و دانستن ساعتهای نیک و بد، نیازمندی بسیاری به اصطلاحات نجومی، نامگذاریهای روزها، چندین گونه نام ماه شمسی و قمری، دوره های طولانی و کوتاه نجومی شمسی و قمری بوده است و تمام این اصطلاحات در زبان فارسی وجود دارد که نظیر آنها را در زبانهای دیگر نمیتوانیم پیداکنیم.
بیشتر زبانها برای ماهها "نام" ندارد و "شماره" دارند، برخی برای دوازده ماه، نام ده ماه بیشتر ندارند.
اگر نام برای ماههای قمری دارند برای ماههای شمسی نام ندارند وماههایی که در تقویمهای ایرانی، به نام رومی است، هنوز هم در قسمتی از کلیساهای اروپا با آن ماهها حساب میکنند. از اوایل میلاد تاکنون، چهار ماه، از سپتامبر تا دسامبر "شماره" دارد و پیش از میلاد هم دو ماه آن، که ماه پنجم و ششم باشد، "شماره" بوده یعنی رویهم رفته شش ماه رومی "نام" نداشته و "شماره " داشته است.
از نام ماههای رومی چنین درمییابیم که نخستین آنها، مارس، و آخرین ماه سال نوری فوریه بوده است، در حالی که اکنون آغاز سالشان اول ژانویه و ماه دسامبر که به معنای "دهم" است "دوازدهم" به حساب آمده است.
از زمان پاپ گرگوار، در اواخر قرن شانزدهم است که این تقویم کنونی در بیشتر کشورهای اروپا معمول شده، ولی حتی تا دو قرن پیش تقریباً روز اول سال در انگلستان بیست و پنجم مارس بوده است.