نمایش نتایج: از شماره 1 تا 6 , از مجموع 6

موضوع: روشهای قرائت قرآن

  1. Top | #1

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,881
    تشکر
    3,977
    مورد تشکر
    5,852 در 2,376
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض روشهای قرائت قرآن

    دانشمندان علم تجوید اعتقاد دارند كه خداوند در قرآن كریم مسلمانان را به رعایت قواعد تجوید دعوت نموده است؛ زیرا پروردگار خطاب به رسول گرامی خود فرمود:
    «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلاً»
    [1]؛ ای پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ قرآن را با ترتیل و شمرده بخوان.
    امام علی ـ علیه السّلام ـ در تعریف و توضیح واژه ترتیل فرمود:
    «التّرتیلُ تَجْویدُ الحُرُوفِ وَ مَعْرِفَهُ الوُقُوفِ»
    [2]؛ ترتیل عبارت از نیكو ادا كردن حروف و شناخت محل وقفهای قرآن است.[3]
    از طرفی علم تجوید نیز از كیفیت ادای صحیح حروف و هم چنین حفظ وقوف بحث میكند.
    نتیجه گیری از آیه: واژه «ترتیلا» در آیه بالا مصدر است و چون بعد از فعل امر آمده، دلیل بر مبالغه و تأكید بر فعل امر میكند. از سویی توصیههای نبی مكرم اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ در زمینه صحیح خوانی قرآن نشان میدهد كه حضرتش خود، «مُجَوّد» بوده و قرآن را با لحن زیبایی میخوانده است، بنابراین منظور آیه دعوت امت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ به قرائت قرآن به صورت ترتیل است.
    [4]
    معنای ترتیل: همان گونه كه در فصل دوم به اختصار بیان شد، این واژه مصدر لغت «رتل» از باب تفعیل است و در لغت به معنی «نیكو كردن صدا»
    [5] میباشد. امّا اصطلاح ترتیل در نظر عالمان تجوید عبارت است از:
    «قرائت قرآن با ادای صحیح حروف و آرامش كامل، همچنین تولید هر حرفی از مخرج مربوط به خود با رعایت صفات آن».
    [6]
    تعریفی كه صاحب نظران برای ترتیل كردهاند، از مجموعه سخنانی اخذ شده كه در قرآن و روایات معصومین ـ علیهم السّلام ـ آمده است.
    تفسیر كلمه «ترتیل» به وسیله امیر مؤمنان مبنای اصلی در تعریف ترتیل میباشد. آن جا كه فرمود:
    «ترتیل عبارت است از: ادای نیكوی حروف و شناخت محلّ وقفهای قرآن».
    «ابن عبّاس»، «مجاهد» و دیگران نیز كه به شرح و تعریف این واژه پرداختهاند، تعریف خود را از امام علی ـ علیه السّلام ـ اخذ كردهاند.
    [7]
    امام صادق ـ علیه السّلام ـ در توضیح ترتیل میفرماید:
    «هُوَ اَنْ تَمكُثَ وَ تُحَسّنَ بهِ صَوْتَك»
    [8]؛ ترتیل یعنی این كه مكث كنی و با صدای خوش قرآن بخوانی.

  2. تشكرها 2

    محب الحسین (25-03-2012)

  3.  

  4. Top | #2

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,881
    تشکر
    3,977
    مورد تشکر
    5,852 در 2,376
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض پاسخ : روشهای قرائت قرآن

    روش ترتیل كدام است؟
    در زمینه روشهای قرائت قرآن و تقسیمات آن نظرهای مختلفی ابراز شده است، برخی آن را به ترتیب: ترتیل، تدویر و حدر دانستهاند.
    [9] عدهای تحقیق، تدویر، ترتیل و تحدیر، و بعضی از پژوهشگران این علم در كتابهای خود، روشهای قرائت را عبارت از تحقیق، تدویر و حدر شمردهاند.
    در تقسیم بندیهای یاد شده و امثال آن، قرائت ترتیل یكی از روشهای خواندن قرآن در كنار سایر روشها مطرح شده است. این دسته بندیها، این پرسش را در ذهن قاریان به وجود میآورد كه آیا خواندن قرآن دارای روشهای خاصی است؟ اگر چنین است، مبانی تقسیم این روشها از كجا گرفته شده است؟ آیا از قرآن و سخنان معصومین یا از سلیقههای شخصی محققان علوم قرآنی؟
    در پاسخ باید گفت: آن چه پایه و اساس قرآنی داشته و مسلمانان به آن تشویق شدهاند، خواندن قرآن به صورت «ترتیل» است. با توجه به تعریف امام علی ـ علیه السّلام ـ و دیگران از واژه ترتیل، میگوییم: قرآن به هر شكلی كه خوانده شود، در صورتی كه همراه با صحّت قرائت حروف و كلمات قرآن باشد، آن را «ترتیل» گویند.
    بنابراین برای تلاوت صحیح قرآن یك روش بیشتر موجود نیست و آن «ترتیل» است. ولی این روش بر اساس هدف قاری از تلاوت قرآن، صورتهای متفاوتی به خود میگیرد. گاهی هدف قاری از قرائت، تعلیم و آموزش است، كه به آن قرائت «تحقیق» میگویند. اگر با تحسین (زیبا گردانیدن) لفظ و صدا همراه باشد، به آن «تَدویر» گفته میشود و زمانی كه تالی قرآن هدفش ختم قرآن و تلاوت آیات بیشتری از كلام الله مجید باشد، از روش «حدر» یا «تحدیر» سود میجوید.


  5. تشكرها 2

    محب الحسین (25-03-2012)

  6. Top | #3

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,881
    تشکر
    3,977
    مورد تشکر
    5,852 در 2,376
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض پاسخ : روشهای قرائت قرآن


    اقسام ترتیل
    1. «تحقیق»
    در لغت به معنی «مبالغه در انجام چیزی بدون كمی و زیادی» یا «رسیدن به حقیقت چیزی» باشد. در اصطلاح، عبارت است از: به جا آوردن حق هر حرفی از اشباع مدها، تحقیق همزهها، تمام و كمال آوردن حركات، اظهار كامل حروف و تشدیدها، آوردن غنّهها، تفكیك حروف از یكدیگر و در نظر گرفتن محلّ وقفهای مجاز.
    [10]
    كاربرد قرائت تحقیق: این قرائت برای تمرین دادن اندامهای صوتی جهت ادای حروف و قوام بخشیدن به الفاظ است. این نوع از قرائت برای نو آموزان تجوید توصیه شده است. البته چگونگی قرائت آن باید از طریق استاد آموزش داده شود.
    توصیه ابن جزری به نوآموزان تجوید و قاریانی كه به این روش قرائت میكنند، چنین است:
    هنگام قرائت تحقیق، نباید نوآموزان از موازین تجویدی تجاوز نموده و افراط كنند؛ به این معنا كه حروف ساكن را تحریك ننمایند، یا از حركتها، حروف تولید نشود. از تكریر بیش از اندازه حرف «راء» بپرهیزید و مبالغه در غنّه حرف نون و غیر آن نشود. وی در ادامه مینویسد:
    «قرائت تحقیق نوعی از روش ترتیل است. روش حمزه كوفی در قراءت، تحقیق بوده، چنان چه قراءت ورش (غیر از طریقی كه از «اصبهانی» نقل شده است)، به تحقیق بوده است.»
    [11]

  7. تشكرها 2

    محب الحسین (25-03-2012)

  8. Top | #4

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,881
    تشکر
    3,977
    مورد تشکر
    5,852 در 2,376
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض پاسخ : روشهای قرائت قرآن


    2. «حَدْرْ»
    این واژه مصدر است. ماضی و مضارع آن حَدَرَ، یَحْدُرُ و از ابواب ثلاثی مجرد میباشد. برخی آن را «تحدیر» نیز نامیدهاند. معنای لغوی آن «سرعت پیدا كردن و در سراشیبی قرار گرفتن» است.
    تعریف اصطلاحی «حدر»: سریع خواندن قرآن و تخفیف قواعد آن؛ مانند به قصر خواندن مدها و ساكن كردن حروف متحرك،
    [12] اختلاس و ربودن مقداری از حركت حروف، تخفیف همزهها و خواندن آن به تسهیل و یا ابدال و امثال اینها.
    «حدر» روش قرائتی قاریانی مانند ابن كثیر، ابو جعفر «یكی از قرّاء عشره» و سایر قاریانی بوده است كه مدّ منفصل را به قصر خواندهاند، مانند: ابوعمرو، یعقوب (یكی از قرّاء عشره)، قالون (راوی قراءت نافع) و دیگران.
    تذكر: رعایت این موارد در قرائت «حدر» ضروری است:
    الف. رعایت دقیق مخارج حروف و آوردن صفات آنها؛
    ب. اظهار تشدیدها و آوردن كامل غنّهها؛
    ج. به كار بستن قواعد مربوط به اظهار، ادغام، قلب و اخفاء؛
    د. رعایت قواعد تفخیم و ترقیق حروف؛
    هـ . مدّ دادن مواردی كه مدّ آنها تعیین شده است. مثلاً مدّ لازم را باید به طول خواند، زیرا چنین تعیین شده است.
    و. مراقبت از كشش صدای حرف مدّی و جلوگیری از افراط در اختلاس صداها.
    كاربرد «حدر»: ظاهراً از این قراءت، بیشتر برای ختم قرآن و نمازهای مستحبی استفاده میشود. كسانی كه مایل به زیاد خواندن قرآن و كسب فضیلت بیشتری هستند، این روش را انتخاب میكنند. استدلال آنها در این زمینه به آیات و روایاتی است كه به برخی از آنها اشاره میشود:
    ابن مسعود یكی از صحابی رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ میگوید: پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود:
    «مَن قرَأ حَرفاً مِن كتابِ اللهِ فلَهُ حسنَهٌ و الحَسنَهُ بعَشرِ اَمثالِها»
    [13]، هر كس كه حرفی از كتاب خدا را بخواند، برای او پاداشی است و پاداش آن در آخرت ده برابر است. زیرا قرآن فرمود: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَهِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها».[14]
    از طرفی یكی از پرفضیلتترین عبادتها تلاوت قرآن است. بدین جهت، هر اندازه قرآن بیشتر خوانده شود حسنات و ثواب آن مضاعف میشود. بنابراین قاری قرآن با قرائت «تحدیر» به حسنات بیشتری میرسد و قواعد تجوید را هم رعایت كرده است.
    از طریق شیعه نیز از امام محمد باقر ـ علیه السّلام ـ چنین روایت شده است:
    «كسی كه در نماز به حال ایستاده قرآن بخواند، برای هر حرفی از آن صد حسنه برایش نوشته میشود و در نماز به حال نشسته برای هر حرفی پنجاه حسنه و در غیر نماز ده حسنه برایش مینویسند».
    [15]
    نكته مهم این است كه در قرائت حدر نباید از حدّ «ترتیل» خارج شد، زیرا ترتیل معیار و ملاك صحیح خوانی قرآن است. ابن جزری مینویسد: «و لا یَخْرُجُ عَن حدَّ التّرتیل».
    [16]
    تفاوت «تحقیق» و «حدر»: این دو قرائت سه تفاوت اساسی با یكدیگر دارند:
    الف. روش حدر برای سریع خواندن قرآن مناسب است، در حالی كه روش تحقیق، خواندن قرآن همراه با طمأنینه و آرامش است.
    ب. هدف از قرائت حدر، به دست آوردن حسنات و ثواب بیشتر با خواندن آیات بیشتر است؛: امّا هدف از قرائت تحقیق، تعلیم و آموزش است.
    ج. در روش حدر باید مراقب اجرای قواعد تجویدی بود و آنها را به صورت ناقص به جا نیاورد، ولی در قرائت تحقیق، قاری قرآن در به كار بستن قواعد نباید افراط كند.


  9. تشكرها 2

    محب الحسین (25-03-2012)

  10. Top | #5

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,881
    تشکر
    3,977
    مورد تشکر
    5,852 در 2,376
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض پاسخ : روشهای قرائت قرآن

    3. «تدویر»
    تدویر در لغت به معنی «گرد و مدوّر گردانیدن چیزی» آمده است. و در اصطلاح عبارت از قرائتی بین تحقیق و حدر است
    [17]، به این صورت كه كلام خدا به كارگیری الحان عرب و آواهای آن، نیكو قرائت می‎شود. البته زیبا گردانیدن (تحسین) لفظ و صدا به اندازه استطاعت و توانایی است.[18]
    تلاوت قرآن به روش تدویر، روش بسیاری از پیشوایان قرائت بوده است. آنان كه قائل به مدّ دادن مدّ منفصل هستند ولی آن را به حدّ اشباع و طول نمی‎رسانند. قاریانی نظیر ابن عامر، كسایی و دیگران به این روش قرآن خوانده‎اند. و همه پیشوایان قرائت، این روش قراءتی را مطلوب و صحیح انگاشته‎اند.
    نكته‎ها:
    1. برخی از پژوهشگران و بزرگان علم قرائات، محور تفاوت قرائتهای تحقیق، تدویر و حدر را در مراتب مدها دانستهاند.
    [19][1] . مزمل، 4.
    [2] . النّشر فی القراآت العشر، ج 1، ص 209.
    [3] . در منابع روایی شیعه، كلام امام ـ علیه السّلام ـ به این صورت آمده است: «اِنّهُ التّرتیلُ حِفظُ الوُقُوف وَ اَدَاء الحُروف»، بحار، ج 84، ص 188، اسلامیه.
    [4] . المنح الفكریه فی شرح متن الجزریّه، ص 20.
    [5] . المنجد فی اللغه، ص 248، انتشارات اسماعیلیان، قم.
    [6] . البرهان فی تجوید القرآن، محمد صادق قمحاوی، ص 5.
    [7] . ر.ك: النشر فی القراآت العشر، ج 1، ص 207 ـ 208.
    [8] . مجمع البیان، ص 378.
    [9] . منح الفكریه، ص 20.
    [10] . النشر فی القراآت العشر، ج 1، ص 205.
    [11] . النشر فی القراآت العشر، ج 1، ص 206.
    [12] . مانند: «ارِنَا» كه ابن كثیر «اَرْنا» میخواند و یا «یَأتِهِ» كه در قراءت قالون «یأتِهْ» خوانده شده است. قاریانی كه روش حدر را برگزیدهاند از این موارد زیاد دارند.
    [13] . النشر فی القراآت العشر، ج 1، ص 208.
    [14] . انعام، 160.
    [15] . اصول كافی، ترجمه رسولی، ج 4، كتاب فضل القرآن، ص 414، حدیث 1.
    [16] . النشر فی القراآت العشر، ج 1، ص 207.
    [17] . به عبارت دیگر «تدویر» به كندی «تحقیق» نمی‎باشد و از نظر سرعت، بسان «حدر» خوانده نمی‎شود.
    [18] . النشر فی القراآت العشر، ج 1، ص 205.
    [19] . منح الفكریه، ص 21.
    ابوالفضل علّامي ـ علم تجويد

  11. تشكرها 3

    محب الحسین (25-03-2012), مدير اجرايي (11-03-2012)

  12. Top | #6

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    71
    نوشته
    12,697
    صلوات
    3110
    دلنوشته
    10
    صل الله علیک یا مولانا یا صاحب الزمان
    تشکر
    8,853
    مورد تشکر
    7,587 در 2,105
    وبلاگ
    7
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    روشهای قرائت قرآن



    به عبارتي ديگر اگر روش برگزيدة «حمزة كوفي» قرائت تحقيق مي‌باشد، بدين جهت است كه تمام مدّهاي متصل، منفصل و لازم را به طول خوانده است كه اين مسأله سبب كندي قرائت مي‌شود. همچنين اگر ابن كثير، و ديگران، قرائت حدر را انتخاب كرده‌اند، براي اين كه مدّ منفصل را به قصر خوانده‌اند.

    تحليل مسأله: به نظر مي‌رسد به اين مسأله مي‌توان از دو زاويه نگريست. اگر به روشهاي ياد شده از زاوية كاربرد و هدف از ابلاغ آنها نگاه شود، نظر كساني صحيح است كه معتقد هستند غير از مسأله مدها يكي از ملاك‌هاي مهم، رعايت كامل قواعد تجويد در تحقيق و تدوير مي‌باشد و تخفيف برخي از اين قواعد در قرائت «حدْر» است.

    زيرا هدف از قرائت تحقيق، آموزش و تمرين است. طبيعتاً نوآموز در رعايت قواعد وسواس به خرج مي‌دهد و اين سبب كند خواندن قرآن خواهد شد. ولي در قرائت حدر قاري بر قواعد تسلط دارد. در نتيجه به سرعت مي‌خواند.


    امّا اگر تقسيم روشها از اين زاويه ديده شود كه مذهب و روش كدام يك از قاريان هفتگانه، دهگانه يا چهارده گانه است، آن گاه اين نظر مورد قبول است كه ملاك در تقسيم روشها مراتب مدها مي‌باشد.
    در يك بررسي اجمالي ديده مي‌شود كه عموم قارياني كه مدّها را به اشباع خوانده‌اند، روش تحقيق را برگزيده‌اند. آنان كه مدّ منفصل را به مد (كمتر از طول) خوانده‌اند، روش تدوير را در پيش گرفته و «حَدْر» روش قرائتي قارياني است كه مدّ منفصل را به قصر مي‌خوانند.


    2. در خلال اين مباحث، روش قرائتي عده‌اي از پيشوايان قرائت بيان شد. اين مسأله بدان معنا نيست كه آنان قرآن را به همان روش قرائت مي‌كردند. بلكه غالباً چنين بوده است. ولي هر يك از روشهاي سه گانه را هم جايز دانسته‌اند.


    روشهاي ناپسند در تلاوت


    به عنوان جمع بندي بايد گفت: مَقْسَم و محور تقسيم قرائتهاي قرآن، روش ترتيل است. اين روش به سه قرائت تحقيق، تدوير و حدر تقسيم مي‌شود

    خواندن قرآن خارج از اين سه قسم، قرائت قابل قبولي نيست. زيرا در خواندن قرآن، نبايد افراط و تفريط راه يابد. بدين جهت اگر قرآن به اندازه‌اي كند خوانده شود كه از معيارهاي اداي صحيح حروف و كلمات خارج شود، عملي ناپسند است. هم چنين با سرعت خواندن قرآن (به گونه‌اي كه حروف به شكل واضح ادا نشده و احترام قرآن حفظ نشود) هم مذموم است. در اين زمينه نظر شما را به روايتي ارزشمند جلب مي‌كنيم.


    «عبدالله بن سليمان» از امام صادق ـ عليه السّلام ـ دربارة آية «و رتّل القُرآن تَرتيلاً» مي‌پرسد، امام ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايد: امير مؤمنان علي ـ عليه السّلام ـ فرمود:

    «بيّنْهُ تِبياناً و لا تَهُذَّهُ هَذَّ الشّعْر وَ لا تَنْثُرهُ نَثْرَ الرَّمْلِ، وَ لكنْ اِفْزَعُوا قُلُوبَكُمْ القَاسيةَ و لا يَكُنْ هَمُّ اَحَدكُمْ اخِرَ السُّورَة»


    يعني آن را شمرده و خوب بيان كن و همانند شعر آن را با شتاب مخوان، و هنگام خواندن مانند ريگ آن را پراكنده مساز، ولي دلهاي سخت خود را به وسيله آن به بيم و هراس افكنيد و همت شما اين نباشد كه سوره را به آخر رسانيد.

    از روايت بالا مي‌توان نتيجه گرفت، قرائت قرآن نبايد از مدار «تحقيق» خارج شود، زيرا اين روش معيار كند خواندن قرآن است، توصية ما به قاريان قرآن اين است كه آن را با لحن غير عربي نخوانند، و اين سبك خواندن متناسب با تلاوت كلام خدا نيست.

    از طرفي خواندن قرآن سنخيتي با شعر خواندن ندارد. كساني كه قرآن را بسان شعر، سريع خوانده و مي‌خواهند هر چه زودتر به آخر سوره برسند، سزاوار است در روش خود تجديدنظر نمايند. اين قبيل قرآن خواندنها انسان را از توجه به معنا و مفهوم آيات غافل مي‌كند.
    امضاء

  13. تشكرها 2

    محب الحسین (25-03-2012), مدير اجرايي (11-03-2012)

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi