๑۩ ๑ ذکر ارتباطی عاشقانه با خدا ๑۩ ๑

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

ذکر، ارتباطی عاشقانه با خدا

یکی از زیباترین جلوه های ارتباط عاشقانه با خدا

و اساسی ترین راه های سیر و سلوک، ذکر است؛

یعنی مترنم بودن زبان و دل انسان به اسماء حسنای الهی

و شاداب نگه داشتن گل روح. ذکر خدا،

از یادبردن هستی محدود خویش

در رهگذر یاد اسماء الهی

که مداومت بر آن، زنگار را از روی دل می زداید

و فراموشی خدا، دل را مکدّر می کند.

یکی از رسالت های اولیای الهی و کتاب های آسمانی

برطرف کردن این کدورت و تاریکی است

و به همین علّت «ذکر» را از اوصاف پیامبر

و از نام های قرآن شمرده اند

چنان که قرآن مجید به ذکر بودن پیامبر چنین اشاره می کند:

«خداوند ذکری (رسولی) را به سوی شما فرستاد تا آیات خدا را بر شما تلاوت کند». (طلاق: 10 و 11)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

فرستاد قرآن یگانه خدا
که گردد به راهی نکو رهنما

رسولی فرستاد والامقام
ورا عزت و قدر، حقا تمام

که آیات حق را بخواند بهوش
سزد تا بگیرید آن را به گوش

يكي از نام های قرآن مجید ذکر است:

«إِنّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنّا لَهُ لَحافِظُونَ؛

ما ذکر (قرآن) را بر تو نازل کردیم
و آن را حفظ خواهیم کرد.» (حجر: 4)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

در حقیقت، این پیامبران و کتاب های آسمانی هستند
که پرده غفلت را از روی دل ها کنار می زنند
و نور الهی را بدان ها می تابانند.


بنابراین، یاد خدا، انسان را از پستی مادیت به اوج معنویت می رساند
و امید را در انسان، زنده و ناامیدی را برطرف می کند.


ذکر خدا، ارتباط معنوی عبد سالک با رب مالک است
و انسان نباید وجودش را کاملاً وقف زندگی مادی کند
و مقصد را در خود و دنیای خود محدود سازد،
بلکه باید خود را برای سفر پرفراز و نشیب ابدیت آماده کند.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

انواع ذکر

ذکر و یاد خدا از راه های مختلف امکان پذیر است
که برای نمونه، به دو نوع اشاره می کنیم:

1. ذکر زبانی

قرآن و روایت های امامان و عالمانِ اخلاق
در سازندگی این ذکر سفارش فراوان دارند
و در اسلام بسیار پرارزش یاد شده است.

روان شناس ها معتقدند که تلقین، نتایج بسیار سودمندی برای انسان دارد.
ذکر زبانی نوعی تلقین است، مثلاً گفتن هزار مرتبه «لا اله الا اللّه »
یا هر ذکر دیگر، اثری بر دل می گذارد که در ابتدا چندان محسوس نیست.

یا مثلاً تلاوت قرآن که خود، نوعی ذکر است.
شخصی که قرآن می خواند، حتی اگر فقط روخوانی باشد،
کم کم شیرینی ذاتی آیه های قرآن بر دل او می نشیند
و او را مجذوب خویش می سازد که در این صورت،
فرجام خوشی در انتظار اوست.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

2. ذکر قلبی

این ذکر در واقع نوعی عنایت و لطف خداوند به بنده است.
بنده در این حالت، همواره دلش متوجه خداست چنانچه در این آیه کریمه آمده است:

«رِجالٌ لا تُلْهیهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللّهِ؛

مردانی هستند که بازرگانی و داد و ستد،
آنان را از یاد خدا باز نمی دارد». (نور: 37).

انسانی که یاد خدا در دلش جای می گیرد،
در همه حال خداوند را به یاد دارد.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

امام سجاد علیه السلام در این باره می فرماید:

«الهی! یاد خود را در تنهایی و در میان جمع، در شب و روز،
در آشکار و نهان و در آسایش و سختی به دل ما افکن
و ما را با ذکر خفی (قلبی) همدم ساز».

انسان در این مرحله، چیزی جز خدا در این عالم نمی بیند
و به جایی می رسد که می گوید:

به صحرا بنگرم صحرا تو بینم
به دریا بنگرم دریا تو بینم
به هر جا بنگرم کوه و در و دشت
نشان از روی زیبای تو بینم

بابا طاهر

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

دعا و یاد خدا


دعا و نیایش، یکی از مصداق های ذکر و یاد خدا به شمار می آید
که در اسلام جایگاه ویژه ای دارد.
بیشتر عبادت های آدمی، دعا و نیایش است،
به گونه ای که روح عبادت، دعا شمرده شده است.

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در این باره می فرماید:

«در نیازهای خود به هنگام بروز مشکلات، از خداوند مدد بطلبید
و در سختی ها به او پناه ببرید و در پیشگاه او دعا کنید؛
زیرا دعا، روح و مغز عبادت است».

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

در حدیث دیگری، دعا را اسلحه مؤمن، ستون دین
و نور آسمان ها و زمین، معرفی کرده است.

از حضرت علی علیه السلام هم روایت است:

«دعا کلیدهای نجات و گنجینه های رستگاری است.»

و چه زیبا می سراید حافظ:

دعای صبح و آه شب، کلید گنج مقصود است
بدین راه و روش می رو که با دلدار پیوندی

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

نیایش

نیایش، پرواز روح است به سوی معبود، نمادی است از
پرستش عاشقانه وجودی که معجزه حیات و هستی از او سرزده است.
دعا و نیایش در همه لحظه ها آرام بخش و سودمند است،
ولی بیش از همه هنگامی که آدمی دست به انجام کارهای مهم می زند
و نیاز به امید و نیرویی برتر دارد، ارزش دعا درک می شود.

حضرت علی علیه السلام در این زمینه می فرماید:

«آن کسی که به شدت گرفتار دردی است،
نیازش به دعا بیشتر از تندرستی است».

مولوی می گوید :

گفت پیغمبر که چون کوبی دری
عاقبت زان در برون آید سری
چون نشینی بر سر کوی کسی
عاقبت بینی تو هم روی کسی
چون ز چاهی می کنی هر روز خاک
عاقبت اندر رسی در آب پاک

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

نماز، شکوهمندترین ذکر خدا

نماز، بالاترین ذکر و ستایش نزد خدا
و زیباترین جلوه عبودیت الهی است.
نماز، ستون دین، تجلی احساس عشق د
ر پیشگاه خدا و بال پرواز به سوی خدای بی نیاز است.

پیامبر فرمود:

«هر چیزی چهره ای دارد و چهره دین شما نماز است.»

و در جایی دیگر می فرماید:

«نماز، رحمت الهی را فرود می آورد».

نماز به عنوان «ذِکرُ اللّه اکبر»، برای تداوم یاد خدا
و ارتباط عمیق و پیوسته با معبود است
که از جانب خداوند پنج مرتبه در شبانه روز واجب شده
و این خود، توفیق الهی برای تقرب بیشتر معنوی به خدا
و آراستگی به یاد و ذکر اوست.