۱ ـ خوش رویی و گذشت
به کوه آواز خوش ده تا خوش آید مگو ناخوش که پاسخ ناخوش آید
از نگاهی الهی، خردمند کسی است که وقتی دید دیگران برای وی دام نهاده اند وارد آن نشود. بلکه با خوش رویی و گذشت از کنار آن عبور نماید.
لزومی ندارد آدم پاسخ هر نوع سخن ولو مشاجره آمیز را بدهد.
چیزی که قرآن ما را از آن منع می کند و می گوید با نرمی از کنار چنین دام هایی باید گذاشت:
« واذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما»[xxii]
بنا بر این در این راه کار توجه میشود وقتی، خطر افتادن در دام جدال شما را تهدید کرد، بدون ان که خشونت و مقاومت به خرج دهید،
با خوش رویی و لبخند از کنار آن بگذرید. زیرا درگیری و مجادله پایانی خوش نخواهد داشت.
چه این که سعدی در حکایتی به همین موضوع اشاره می کند و نشان می دهد.
که صحرانشین خردمندی چگونه از کنار آدم بد زبان و شرور با نرمی می گذرد و پاسخ حمله های تند او را نمی دهد و
آن را شیوه سگان و درندگان می داند ببینید:
سگـــی پای صحرانشینـی گــزید بخشمی که زهرش ز دندان چکید
شـــب از درد بیچاره خوابش نبرد بخیل اندرش دختری بــود خـرد
پـــدر را جفا کرد و تنــدی نمود که آخر تو را نیــز دندان نبــود؟
پـس از گریــه مـرد پـراکنده روز بخندید کــای بــابــک دلفـروز
مرا گر چه هم سلطنت بود و بیش دریغ آمدم کام و دنــدان خویش
محال اسـت اگر تیغ بر سر خورم که دندان به پای ســگ اندر برم
توان کــرد بــا نــاکسان بدرگی و لیکــن نیایــد ز مــردم سگی[xxiii]
نقل قول
