*** احکام زکات فطره ***

[parsa]

به نام خدا و سلام بر دوستان :)
طاعات و عبادات همگی قبول درگاه حق انشاءالله

ماه رمضان امسال هم گذشت...
امیدوارم از رحمات و برکات این ماه عزیز محروم نمونده باشیم.

در این مقام در مورد احکام زکات فطره صحبت خواهیم کرد.
ابتدا تعریف و احکام کلی و سپس جزئیات و استفتائاتی که در این مورد وارد شده است.

...

[parsa]

زكـات فطره:

پس از پايان يافتن ماه مبارك رمضان، يعنى در شب عيد فطر، افرادى كه دارى شرايط زیر باشند، بايد زكاتى بپردازند كه مقدار و مواد مصرف آن خواهد آمد. اين زكات بنام زكات فطره خوانده مى شود.

انسان باید زكات فطره را به قصد قربت ‏یعنى براى انجام فرمان خداوند عالم بدهد و موقعی كه آن را می دهد، نیت دادن فطره نماید. (در تمام عبادات این نیّت واجب و لازم هست.)


شرایط وجوب زکات فطره:

كسى كه در شب عيد فطر دارى اين شرايط باشد زكات فطره بر او واجب است:

1 ـ بالغ باشد.

2 ـ عاقل باشد.

3 ـ بنده كسى نباشد.

4 ـ فقير نباشد.


فردى كه دارى شرايط فوق باشد بايد زكات خود و كسانى كه در مغرب شب عيد فطر نانخور او هستند را بپردازد.

- كوچك باشند يا بزرگ
- مسلمان باشند يا كافر
- خرج آنان بر او واجب باشد يا نه
- در شهر خود او باشند يا در شهر ديگر
- و همچنين مهمانى كه با رضايت او پيش از غروب شب عيد فطر وارد خانهاش شده باشد، بايد زكات او را بدهد.


*** توضیحات تک تک موارد فوق در پست های بعدی می آید.

.

[parsa]

توضیحات:


نکته 1): عرض شد که زمان وجوب زکات فطره، شب عید فطر هست. منظور این هست که کسی که واجد شرایط ذکر شده است لازم هست هنگام اذان مغرب شب عید فطر، این شرایط را داشته باشد. وگرنه زکات بر او واجب نیست.

یعنی اگر فردی غیر بالغ بود، مجنون بود، بیهوش بود، فقیر بود یا بنده بود، و بعد از اذان مغرب شب عید فطر بالغ شد، عاقل شد، به هوش آمد، غنی شد یا آزاد شد، دیگر زکات فطره به او واجب نیست. اما اگر حتی لحظه ای قبل از اذان مغرب شب عید فطر واجد این شرایط شود، زکات فطره را باید پرداخت کند.


نکته 2): حالا فرض کنیم فردی قبل از اذان مغرب شب عید فطر، واجد این شرایط بود و زکات به عهده اش واجب شد. ولی قبل از پرداخت زکات از دنیا رفت. در اینجا وارثین او لازم است قبل از تقسیم ارث، ابتدا زکات فطره او و عیالاتش (یعنی کسانی که او باید زکات آنها را پرداخت میکرده) را از مالش جدا کرده و پرداخت کنند. چون این زکات همانند دیون و بدهی ای هست که بر ذمّه او ثابت شده است.


نکته 3): روزه دار بودن شرط وجوب زکات فطره نیست. یعنی کسی که در ماه رمضان روزه نگرفته است نیز اگر واجد این شرایط باشد، پرداخت زکات فطره خود و عیالاتش بر او لازم هست.


نکته 4): مقیم بودن نیز شرط نیست. یعنی کسی که در مسافرت هست نیز اگر واجد این شرایط باشد، زکات فطره خود و عیالاتش بر او واجب می شود.

.

[parsa]

نکته 5): عرض شد کسی که واجد شرایط فوق باشد، پرداخت زکات فطره خود و عیالات و نانخورهایش بر او واجب هست. منظور از نانخور و عیالات چیست؟


عیالات و نانخور در اینجا سه معنی دارد:


1- کسانی که این شخص دارد خرج و مخارج آنها را پرداخت می کند و این کار بر او واجب و لازم هست. مثل: همسر و فرزندان و پدر و مادری که از کار افتاده شدند و...

2- کسانی که این شخص دارد خرج و مخارج آنها را پرداخت می کند ولی این کار بر او واجب و لازم نیست. مثل: فرض کنید افرادی که در خانه او زندگی می کنند یا حتی در خانه او نیستند ولی فعلا او به هر جهت دارد هزینه زندگی آنها را تأمین می کند.

3- کسانی که خرج و مخارج آنها به عهده او نیست ولی قبل از مغرب شب عید فطر نانخور او شده اند. مثل: مهمانی که قبل از اذان مغرب شب عید فطر بر او وارد شود و بعد از اذان در آنجا طعام بخورد.


البته فطریه این مهمان به شرطی به عهده میزبان می آید که:

الف): این مهمان به دعوت میزبان و با رضایت او به منزلش آمده باشد نه بدون دعوت. (البته در این قسمت کمی فتاوا متفاوت هست و برخی از مراجع تقلید نظرشان بر این هست که حتی اگر بدون دعوت و رضایت هم قبل از اذان مغرب بیاید و نانخور او محسوب شود، فطریه اش به عهده میزبان هست.)

ب): حتما قبل از اذان مغرب شب عید در منزل او حاضر باشد. پس اگر این مهمان قبلا دعوت شده ولی حضورش بعد از اذان هست، فطریه او به عهده میزبان نیست. (و در این مورد اختلاف فتوایی نیست.)


نکته 6): عرض شد که این عیالات و نانخورها (به هر سه معنی ذکر شده) فرقی نمی کند:

- کوچک باشند یا بزرگ
- مسلمان باشند یا غیر مسلمان (حتی کافر)
- مخارجشان به عهده او باشد یا خیر
- در شهر او ساکن باشند یا جای دیگر


- توضیح:


1- بچه ای که حتی چند لحظه قبل از مغرب شب عید فطر به دنیا بیاید نیز فطریه دارد.

2- این عیالات و نانخورها حتی اگر مسلمان نباشند نیز فطریه دارند و این فطریه به عهده کسی هست که سرپرست آنهاست و نانخور او هستند. (البته طبعا اگر این سرپرست مسلمان باشد.)

3- حتی اگر مخارج آنها به عهده آن فرد سرپرست نباشد. ولی به هر حال اگر دارد خرجشان را می دهد و نانخور او محسوب می شوند، فطریه شان به عهده اوست.

4- فرقی نمی کند همان جا ساکن باشند یا جای دیگر. یعنی اگر پدری مثلا فرزند یا همسرش در شهر دیگر هست ولی نانخور او محسوب می شود، فطریه آنها به عهده اوست.

.

[parsa]

نکته 7): جنس زكات فطره:

زکات فطریه را از گندم، جو، برنج، ذرت، خرما، كشمش و مانند اينها پرداخت کند. البته بعضی از مراجع معظم احتیاط واجب دارند که از قوت غالب سال پرداخت کند.

همچنین می تواند به جای اینها، پول آنها را پرداخت کند.


نکته 8): میزان زکات فطریه:

زکات فطریه به ازای هر نفر، 3 صاع (سه کیلو) می باشد.

که مبلغ امسال آن بر اساس نظر مراجع تقليد، برای هر نفر، بر اساس قوت گندم 1500 تومان و بر اساس قوت برنج 4000 تومان اعلام شده است.

http://www.farsnews.net/newstext.php?nn=8806260042

.

[parsa]

نکته 9): محل مصرف زکات فطریه:

زکات فطریه را می توان در همه موارد هشت گانه ای که در زکات مال ذکر شده است مصرف نمود. ولی اکثرا فقها احتیاط می کنند که زکات فطریه به فقرا و مساکین مؤمن (شیعه) پرداخت شود.


نکته 10): منظور از فقیر و مسکین کیست؟

فقیر یعنی کسی که مخارج سال خود و افراد تحت تکفّلش را ندارد. اما کسی که صنعت یا ملک و یا سرمایه ای دارد که می تواند مخارج سال خود را تهیه کند، فقیر نیست.

مسکین یعنی کسی که از فقیر سخت تر زندگی را می گذارد.


نکته 11): بهتر آن است که اگر در خویشان و نزدیکان، دوستان و همسایگان خود فقیری را می شناسد، زکات خود را جای دیگری پرداخت نکند. و البته اصلا لازم نیست موقع پرداخت زکات به او بگوید که این زکات فطره هست. بلکه به هر عنوانی که دوست داشت بدهد. فقط در نیّت خود داشته باشد که این پول را دارد به عنوان زکات فطره پرداخت می کند.


نکته 12): زمان پرداخت زکات فطره:

زکات فطره بعد از مغرب شب عید فطر واجب می شود.

کسانی که نماز عید فطر را می خوانند لازم است تا قبل از نماز عید، و کسانی که نماز عید فطر را نمی خوانند لازم است تا ظهر روز عید فطر حتما فطریه را جدا کنند. (جدا کردن مهم هست.)

اگر کسی در این مدت زمان فطریه اش را جدا نکند و ظهر روز عید بگذرد، نظر برخی از مراجع بر این هست که به عنوان قضای واجب بر عهده اش هست. برخی دیگر از مراجع تقلید نیز می فرمایند که به احتیاط واجب پرداخت کند اما به عنوان ما فی الذّمه و نیّت ادا و قضا نکند. (در این مورد به فتوای مرجع تقلید خود مراجعه کنید.)

.

[parsa]

ادامه دارد...