ღ.•*♥*•.ღ اعتکاف ؛ بزرگراه خودسازی ღ.•*♥*•.ღ

[عهد آسمانى]

اعتكاف مخصوص دین اسلام نیست بلكه در ادیان الهی دیگر نیز وجود داشته و در اسلام استمرار یافته است. اگرچه ممكن است در شرع مقدس اسلام پاره‌ ای از خصوصیات و احكام و شرایط آن تغییر یافته باشد.

آیین مهدپرستی، پرستش و ستایش مهر یا میترا پیش از ظهور زرتشت به عنوان یك نیروی حاكم معنوی مورد توجه آریایی‌ ها بوده است و مهرپرستان مراسم دینی خود را در غارهای تاریكی به نام مهرابه انجام می ‌دادند.

فردی كه می‌خواست وارد جمع مهرپرستان شود ابتدا باید موافقت مرشد را جلب كند و سپس تعالیم خاصی را فرا گیرد. پیروان این آیین در محیطی دور از اجتماع با انجام فرایضی نظیر روزه و غسل به تطهیر درونی خویش می ‌پرداختند.







نويسنده: عزیزالله حیدری

[عهد آسمانى]

دین زرتشت



در دین زرتشت سكونت در آتشكده و خلوت‌ گزینی در كوه به عنوان محل
نیایش و دنیاگریزی مورد توجه بوده است، زیرا یكی از راه ‌های خداجویی
و خدایابی اجتماع‌گریزی بوده است.

همان ‌گونه كه زرتشت برای نیایش پروردگار و احراز مقام پیامبری
مدتی در كوه سولان خلوت ‌گزینی كرد.

هم ‌چنین ساسان، فرزند بهمن ترك دنیا و سلطنت كرده و
برای انجام دادن عباداتش در كوه سكونت گزید.

[عهد آسمانى]

خلوت ‌گزینی در آیین بودا





در آیین بودایی خلوت‌گزینی شرط ضروری و ذاتی زندگی رهبانی است.

راهبان بودایی اكثر اوقات خویش را در معابد با ذكر اوراد
و ادعیه و انجام مراسم عبادی می ‌گذرانند.

[عهد آسمانى]

شریعت ابراهیم



خداوند در قرآن به پیامبر خود ابراهیم و پسرش اسماعیل دستور می دهد
كه خانه‌ ی مرا پاك كنید برای طواف‌ كنندگان، معتكفان و نمازگزاران.

با توجه به این ایه نتیجه می ‌گیریم اعتكاف علمی بوده كه در شریعت ابراهیم
جزو مناسك و عبادات الهی محسوب می ‌شده و مورد رضایت خداوند بوده
است اما چگونگی مناسك آن مشخص نیست.

اجداد پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نیز كه از پیروان دین ابراهیم
به شمار می ‌رفتند هر ساله مدتی را به اعتكاف
در غارها و بیابان ‌ها می‌ پرداختند.

پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نیز قبل از مبعوث شدن بر دین اجدادش
بود و روزهایی از سال را در غار حرا به عبادت تامل و تفكر
در عالم هستیمی‌ پرداخت.

حضرت موسی (علیه السّلام) با آن كه مسئولیت سنگین رهبری و هدایت امت
یهود را به دوش داشت، برای مدت زمانی آنان را ترك كرد و برای خلوت
‌گزینی با محبوب خویش به خلوتگاه خود در كوه طور شتافت.

وی در پاسخ به پریش خداوند كه فرمود:
چرا قوم خود را رها نمودی و با عجله به سوی ما شتافتی؟
عرض كرد: پروردگارا! به سوی تو آمد تا از من راضی شوی.

بیت‌ المقدس از مكان‌هایی بود كه همواره تعداد زیادی برای اعتكاف در آن
گرد می‌آمدند و عده‌ای هم به سرپرستی و خدمت معتكفین مشغول می‌ شدند
كه بزرگ این گروه زكریا بود و از جمله كسانی كه در امر اعتكاف
سرپرستی می ‌كرد، حضرت مریم (س) بود.

[عهد آسمانى]

شریعت مسیح



رهبانیت به معنای خلوت ‌نشینی، گوشه‌ گزینی، پرهیز از دنیا و پرداختن
به عبادت یكی از رایج‌ ترین آداب و مناسك آیین مسیحیت به شمار می‌رود
كه در ظاهر شباهت زیاد با اعتكاف دارد.

قرآن كریم به وجود این عمل مسیحیان اشاره كرده و به طور ضمنی آن
را تایید می ‌كند: در قلب ‌های كسانی كه از مسیح پیروی می‌كنند رحمت و
رهبانیت قرار دادیم.
عملی كه خود بدان دستزدند و ما آن را بر آنان واجب ننمودیم.

با توجه به معنای این ایه معلوم می ‌شود كه رهبانیت عبادتی است كه
پایه‌گذاری و جعل آن از سوی مسیحیان بوده و برای قرب بیشتر به خداوند
بدان عمل می ‌كردند. حال آن كه اعتكاف یك عبادت شرعی در ادیان سابق
بوده و با رهبانیت تفاوت دارد.

[عهد آسمانى]

اعتكاف در اسلام



از زمان شكل‌ گیری جامعه ‌ی اسلامی و برپایی احكام الهی سنت
اعتكاف همواره مورد توجه مسلمین قرار داشته و مسجدالحرام و
مسجدالنبی از مهم ‌ترین مكان‌ های اعتكاف بودهو هست

و همه ساله خیل عظیمی از مسلمین سراسر دنیا به این دو شهر مقدس آمده
و خود را در دنیای بی ‌كران رحمت الهی غوطه‌ ور می ‌كنند

و از قصر آن مرواریدهای زیبای معرفت و رحمت استخراج می‌ كنند.

[عهد آسمانى]

نقبی در دریای اعتكاف



اعتكاف آب حیات‌بخش در كویر غفلت ‌هاست. در اهمیت اعتكاف همین بس
که پیامبر اكرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) می ‌فرماید:

هر كس بر اساس اعتقاد و باور و شرایط لازم
اعتكاف كند، تمام گناهان او آمرزیده می ‌شود.

اعتكاف بستر مناسب اندیشه، تفكر و خردورزی و تلاشی است برای این كه
انسان‌ های فرورفته در غرقاب روزمرگی‌ ها از فضای پرالتهاب روزانه به
سوی خویش و خدای خویش بازگردند، در واقع اعتكاف محو خودخواهی
در امواج بلند خداگرایی است.

اعتكاف پشت پا زدن به تعلقات نفس است و انسان برای نیل به هدف بزرگ
تزكیه و تهذیب نفس و سیر و سلوك معنوی باید اعتكاف را در محیطی خلوت
و ملكوتی و به دور از هیاهوی زندگی انجام بدهد.

اشتغال انسان به كار و زندگی و مسئولیت‌ های اجتماعی، گاهی موجب غفلت می ‌شود
و توجه به كار، گاه انسان را از توجه به هدف باز می‌دارد و سبب می‌شود وظیفه‌ی
بزرگ یاد خدا و توجه به خودسازی و مبدأ و منتهای هستی فراموش شود،
در این میان اعتكاف آب حیات‌بخش در كویر غفلت‌ هاست.

غفلت از خود و خدای خود، بستر مرگ ارزش‌ های انسانی و نقطه‌ ی سقوط از
پایگاه بلند خردورزی و عشق عرفانی و عامل پیوستن به زندگی پست و حیوانی است.

اعتكاف زمینه ‌ی توبه و بازگشت است. بازگشت به قرآن و معنویت، بازگشت
به دعا و استمداد از عالم غیب، بازگشت از خودمداری و خخداگرایی
شك نیست آن‌ها كه مسئولیت ‌های حساس‌ تر و بزرگ ‌تری دارند، بیش از
دیگران به اعتكاف و خودسازی نیاز دارند.

بی‌ جهت نیست كه شخص رسول‌الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) پس از هجرت
همه ساله دهه‌ی اول یا دوم و گاه هر دو دهه و در سال‌ های آخر زندگی به طور
منظم دهه‌ ی سوم ماه مبارك رمضان را به اعتكاف می ‌پرداخت و به همه ‌ی
دست‌اندركاران و كارگزاران و رجال سیاسی و اجتماعی درس معنویت ‌گرایی و
ذكر و نیایش و روزه و تلاوت قرآن می‌ داد.

اعتكاف، توقفی ناآگاهانه در مسجدنیست، صرف درنگ و مكث و حبس
خویشتن در مسجد، بدون عشق به عبادت و قصد قربت نیست.

اعتكاف، لمیدن، خوابیدن و چرت زدن و احیاناً وقت‌گذرانی بیكاران
و گرد هم‌ایی تفریحی ـ سیاحتی در مساجد بزرگ شهر نیست.

در اعتكاف كسانی كه كار دارند و زیاد هم كار دارند و غرق دنیای اقتصاد
سیاست، هنر، مطبوعات و غیره هستند، باید از تولید، توزیع، طرح و
برنامه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، نظامی و كار و زندگی فاصله بگیرند
و به هم‌آهنگی كار و تلاش و فعالیت‌ها با رضای خدا و وظیفه ‌ی مكتبی ب
یندیشند و تنظیم فكر و اندیشه و عمل، با معیارهای الهی را تمرین كنند.

كار برای امت و تأمین حوائج نیازمندان، تشییع پیكر شهیدان و مؤمنان،
عبادتبیماران و هر كاری كه در آن خود مطرح نیست و انگیزه‌ ی الهی دارد
با اعتكافسازگار است و حتی در برخی احادیث قضای حوائج مؤمنان از
اعتكاف برتر شناخته شده است.

اعتكاف، دوره‌ی كوتاه ‌مدت خودسازی است، كه حداقل سه روز طول می‌ كشد
و انسان را از حاكمیت غریزه‌ ها، عادت‌ ها و اشتغالات معمول زندگی آزاد می ‌كند.

اعتكاف محو خودخواهی در امواج بلند خداگرایی و خدمت به امت اسلامی است.
اعتكاف بیرون رفتن از خانه‌ی خویش و مصمم شدن بر حضور در خانه‌ی حضرت حق است.

عبادتی مستحبی و تقرب‌ جویانه و داوطلبانه است كه روزه ‌ی روز سوم آن رنگ
وجوب می‌ گیرد. اعتكاف گریز از لذت‌گرایی و هر گونه التذاذ جنسی و مهار
حس خود محوری و برتری‌ جویی و بازگشت از قبله‌ ی دنیاگرایان به سمت و
سوی قلب و قبله‌ ی هستی است.

خودسازی، محاسبه‌ ی نفس، توبه و نیایش، نمازو تلاوت قرآن و استمداد از
آستان قدس ربوبی از دیگر بركات اعتكاف است.

اسلام، فكر جدایی از زندگی دنیا و گوشه ‌نشینی و كناره ‌گیری از مردم و به تعبیر
دیگر رهبانیت را باطل و ناپسند اعلام كرد، اما اعتكاف را به عنوان فرصتی
برای بازگشت به خویش و خدای خویش قرار داد تا كسانی كه از هیاهو و
جنجال‌ های زندگی مادی خسته می ‌شوند، بتوانند چند صباحی با خدای خود خلوتر
كنند و جان و روح خود را با خالق هستی ارتباط دهند.

اعتكاف شرایطی را فراهم می‌ كند تا انسان ‌ها با توشه‌ ی معنوی و اعتقادی راسخ و ایمان و امیدی بیشتر به زندگی خود ادامه داده خود را برای صحنه ‌های خطر و جهان در راه خدا آماده سازند. همیشه با یاد خدا تلاش كنند، خود را در محضر پروردگار ببینند، از نافرمانی او بپرهیزند و به سوی سعادت دنیا و آخرت گام بردارند.

[عهد آسمانى]

بی ‌نهایتی خدا






ای خدای من!
چقدر باید اكنون سپاسگزار لحظه ‌ی انس با تو باشم
اما چه غفلتی سیاه بود ...

این ندای بیداری
از امام صدق بود:
هش‌دار! این تو نیستی كه خدا را به خانه‌ی
دلت دعوت كرده‌ای

بلكه محبوب،
آری او صدا زده
و خود را بر تو عرضه كرده است
و من از سر عجز می‌نالم

آنگ اگر از در خانه‌ات برانی
پناه از كه جویم
و اگر دست رد بر سینه‌ام گذاری
كدام ره پویم

پس آن‌چه مرا از تو جدا كرده است
این نفس بی‌ابد و زیاده‌خواه است
باز هم اما تو مرا بر علیه او
تجهیز كن

كه این كافر بدكیش
مسلمان شدنی نیست
می‌ دانی
آن‌چه مرا همیشه به تو پیوند می‌دهد

یاد اطاعت بی ‌مقدارم نیست
كه هیچ حركتی بی‌عنایت تو
نبوده و نیست
پس باز می‌ گویم گرچه

قبل از آن كه بگویم
می ‌دانی
اما چه می‌شود كرد
بهانه می‌ جویم و باز هم می‌ دانی

یاد گناهانم و قصورها
كه بر شانه ‌ام مانده است
از دورها
مرا به تو پیوند می ‌دهد

چقدر جسارت!
اگر آن روز سقوط
كودكی مرا نظاره می‌ كرد
از شرم، جغرافیای گناه را

ترك می‌ كردم
اما آزرمی از تو نداشتم
چقدر كم و كوچكم من
و تو آ‌ن ‌قدر خوبی و رازپوش

كه نه تنها در چشم‌ ها نشاندی‌ ام
بلكه یاد خوبی‌ های نداشته ‌ام را
بر زبان‌ ها راندی
و من نمی ‌توانم بگویم

از خجالت آب باشم
می‌ خواهم آب باشم
و بر خاك سجده بلغزم
راستی آن ‌ها كه تو را برای تو

خواسته‌اند
چقدر بزرگند و متعالی
من كه هنوز
حتی در ترس جهنم و شوق بهشت

مانده ‌ام
در هر حال با همه ‌ی آشفتگی‌ ها و
درماندگی ‌ها
حرف آن مسافر خوش ‌سلیقه را

با تو می‌ گویم
مردی كه برف سفید تجربه بر
سرش نشسته بود
او می ‌گفت:

من بد كرده‌ام
من اشتباه كرده‌ام
اما عقوبت مرا
این قرار نده كه

خودت را از من بگیری!
كه این جاده ‌ی سیاه
به ناكجاست
پس با یاد سبز تو

تمام می ‌كنم
كه تمامی نداری
كه بی‌ نهایتی
ای خدا!







برگرفته از : خیمه :: تیر و مرداد 1386 - شماره 33 و 34
منبع : http://www.hawzah.net

[خادمه زینب کبری(س)]

خوشا به حال معتکفان !!


مَنِ اعتَكَفَ إيمانا وَ احتِسابا غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ؛


پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود :

همه گناهان گذشته كسى كه از روى ايمان و براى رسيدن به ثواب الهى معتكف شود، آمرزيده مى ‏شود.



كنزالعمّال، ح24007