تلاشهای بینالمللی ایران در پیگیری حقوقی مسئله
بلافاصله پس از وقوع حادثه، جمهوری اسلامی ایران تلاش کرد تا مسئله را نزد شورای سازمان بینالمللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) مطرح و حقوق از دسترفته خود را اعاده نماید. در سوم ژوئیه 1988 (روز حادثه) معاون وزیر راه و ترابری و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری ایران تلکسی را به عنوان ریاست شورای ایکائو ارسال کرد و طی آن وی را در جریان حمله به هواپیمای 655 ایران قرار داد و از شورا درخواست نمود که اقدام مؤثری در جهت محکومیت ایالات متحده انجام دهد . در تاریخ 5 ژوئیه 1988(14 تیرماه 1367) ، ریاست شورای ایکائو به نمایندگان شورا اطلاع داد که در تاریخ 13 ژوئیه 1988(23 تیرماه) جلسه فوقالعادهای بنا به درخواست ایران و به منظور رسیدگی به قضیه سقوط هواپیمای مسافربری ایرباس ایرانی برگزار خواهد شد.
مدیرعامل سازمان هواپیمایی کشوری ایران در تاریخ 19 ژوئیه 1988(28 تیرماه 1367) تلکسی را جهت ریاست ایکائو فرستاد و نارضایتی جمهوری اسلامی ایران را از نتایج جلسه فوقالعاده (که صرفاً بیان مواضعی کلی بود) ابراز داشت و بعد از آن تاریخ نیز جلسات زیادی برگزار گردید اما ، شورای ایکائو همچنان از محکومیت اقدام آمریکا سرباز زد.
با توجه به اینکه شورای ایکائو عملاً اقدام مناسبی در احقاق حقوق از دست رفته ایران صورت نداده بود، کشورمان ناگزیر شد به سبب ناکارآمدی ایکائو و بر اساس ماده 48 کنوانسیون شیکاگو به دیوان بینالمللی دادگستری رجوع نمود.
ارجاع قضیه از سوی ایران به دیوان بینالمللی دادگستری
در تاریخ 17 می 1989(27 اردیبهشت1368) جمهوری اسلامی ایران دادخواستی را نزد دیوان بینالمللی دادگستری تنظیم کرد و طی آن شکایتی را علیه دولت آمریکا در رابطه با سقوط هواپیمای مسافربری ایرانی و کشته شدن 290 مسافر و خدمه آن در 3 ژوئیه 1988 مطرح نمود. بر این اساس، دادخواست جمهوری اسلامی ایران و لایحه تنظیمی آن پنچ بخش را در برمیگرفت. بخش اول، تشریح واقعیتها و حقایق مادی قضیه، تلاشهای حقوقی بینالمللی ایران و رفتار غیرمسؤولانه آمریکا پس از حادثه؛ بخش دوم، بررسسی مبنای صلاحیتی دیوان بینالمللی دادگستری با توجه به اساسنامه دیوان و قواعد قراردادی حقوق بینالملل؛ بخش سوم، تشریح قواعد و اصول حقوقی لازمالاجرا در این قضیه؛ بخش چهارم، درخواست ایران مبنی بر اعمال قواعد و اصول حقوق بینالمللی بر واقعیات و حقایق مادی قضیه و بالاخره بخش پنجم نیز مسئله جبران خسارات وارده را دربرمیگرفت.
حادثه نشان داد که مجمع بین المللی و مراجعی که باید حافظ امنیت جهانی باشند، هیچ گونه دلسوزی برای ملت های مظلوم نداشته و نه تنها هیچ اقدامی در جهت دفاع از آن ها انجام نمی دهند که در مواردی بر جنایات قدرت های بزرگ صحه می گذارند.
هر چند که از نظر مادی بین ایران و آمریکا برای پرداخت غرامت هواپیما و خونبهای شهداء توافق شد و این مبالغ پرداخت شد اما بعد معنوی این ماجرا همچنان باقی است و ملت ایران به هیچ وجه جنایت خونین و مرگبار آمریکا را فراموش نخواهند کرد.
آمریکا با سرنگونی ایرباس مسافری ایران عملا بزرگترین جنایت در تاریخ هواپیمایی جهان را مرتکب شد.
به نظرمی رسد به جای برخورد سطحی یا صرفا مقطعی با این قبیل حوادث می توان با ساماندهی اقداماتی مشخص در حوزه زنده نگه داشتن یاد چنین وقایعی ضمن نمایش هزینه های ایستادگی در برابر قدرت های زورگو، مصادیق مظلومیت ملت ایران را به جهانیان ارائه کنیم.