اوقات فراغت اما از نوع سالمندی
تابستان كه از راه میرسد همه به فكر اوقات فراغت میافتند و اول از همه اوقات فراغت بچهها جوانان و نوجوانان را به ذهن میآورند، اما معمولا اهمیت اوقات فراغت برای كسانی كه ظاهرا در زمان فراغت عمرشان به سر میبرند، فراموش میشود؛ اوقات فراغت سالمندان.
«بیا دست هم را بگیریم و برویم یك طرفی. یك جایی كه هوا خوب باشد و مردم مهربانتر. توی این آپارتمان 50 متری دلم گرفت. نه سروصدای بچهای اینجا میشنوم، نه جایی هست كه بتوانم گلی یا پرندهای پرورش بدهم و دلم باز شود.
بچهها كه رفتهاند و كسی هم به فكر ما نیست. چرا بیخود خودمان را معطل بگذاریم كه سالی ماهی كسی بیاید به ما سر بزند؟»
وقتی مهین خانم این حرفها را میزند، آقا احسان به فكر فرو میرود و یاد شهرهایی میافتد كه دلش خواسته است آنجا زندگی كند. جاهایی كه زندگی خیلی ارزانتر از تهران است؛ از اطراف تهران گرفته تا شهرهای كوچك و آرام آذربایجان و روستاهای مه گرفته شمال، اما وقتی پیر میشوی انگار پای رفتن را از تو میگیرند و قفل میشوی به همان جایی كه رویش نشستهای! به همین خاطر است كه آقا احسان هم نیم اخمی می کند و میگوید: «ول كن خانم. پولمان كجا بود آخر عمری ییلاق و قشلاق كنیم. اگر دلت گرفته یك سر میبرمت پابوس امام رضا».
بعد هم برای این كه بحث ادامه پیدا نكند، بلند میشود و كفش و كلاه میكند تا برود به پارك سر كوچه و سیگاری بكشد و مهین خانم میماند و چاردیواری تنگ خانه كه این روزها دارد انگار روی سرش آوار میشود.
نبود امكان سفر، ورزش، تفریحات جمعی و خیلی از فعالیتهای مفید دیگری كه سالمندان میتوانند داشته باشند، دلگیری خانههای آپارتمانی را برای سالمندان شهری صدچندان میكند.
سالمندان روستایی دستكم به فضای باز و خرمی دسترسی دارند كه بتوانند وقتی دلشان میگیرد قدمی بزنند و هوایی بخورند، اما سالمندان شهری اغلب از همین مقدار نیز محرومند.
فراغتی به طول سالمندیاوقات فراغت چیزی است كه گاهی سراسر زندگی سالمند را فراگرفته و نداشتن برنامهای برای گذران آن فراغت را به بطالت و افسردگی میكشاند.
فاطمه شعاعی كه در پژوهش خود به موضوع فرهنگ ایرانی و سالمندان پرداخته است، میگوید: سالمندانی كه تنها زندگی میكنند، اغلب بخش اعظم وقت خود را به فكر كردن درباره فرزندان دور از خود یا با حسرت خوردن برای همسر مرحوم خود و مسائلی از این دست میگذرانند. اینگونه انزوا ممكن است براحتی به افسردگی منجر شود.
این كارشناس دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با اشاره به مطالعاتی كه انجام داده است، میافزاید: در كشورهای مختلف جهان با توجه به فرهنگ هر سرزمین برای اوقات فراغت سالمندان راههای متفاوتی اندیشیدهاند.
نگاهی به پژوهشهای انجام شده نشان میدهد””¹ درصد كمی از سالمندان بعد از بازنشستگی به مطالعه، آموزش و فراگیری هنری جدید میپردازند