عوامل ضلالت و پیامدهای آن

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

عوامل ضلالت و پیامدهای آن

با توجه به این که رسالت اصلی انبیای الهی و صحف آسمانی،بیان هدایت و سعادت حقیقی و امتیاز آن از مظاهر و جلوه های باطل(گمراهی و ضلالت) است،و این که انبیا و سفرای الهی چهره های شاخص انسانی و ربّانی هستند تا منار هدایت و مصباح سعادت را فروزان نگاه داشته و از گمراهی جوامع جلوگیری نمایند،پس به تبع،(با توجه به هدف روشن رسالت و کمال انبیا و عدم کوتاهی در ابلاغ)باید،
هدایت فراگیر و همگانی باشد.

ولی آنچه را می بینیم این است که گرفتاران ضلالت بسیارند.

اینجا میخواهیم بررسی کنیم که ،
ماهیت ضلالت و اضلال چیست؟
زمینه های ضلالت کدام است؟
پیامدهای ضلالت چیست؟
و....

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

مبدأ و مظاهر ضلالت و راه گریز از آن

در تمام مواردی که سخن از هدایت ، سعادت و خیر است، افاضه وجودی خداوند رحمان مطرح است و در مواردی که سخن از ضلالت و شقاوت در میان است ،جز ترک افاضه وجودی خداوند چیزی نیست.
( یفتح الله للناس من رحمة فلا ممسک لها و ما یمسک فلا مرسل له من بعده و هو العزیز الحکیم)1

در این آیه از جریان عمومی فیض خداوند به باز شدن در های رحمت یاد شده است که هیچ عاملی توان بستن آن را ندارد و از انچه بر خلاف فیض خداوندی باشد،به امساک فیض و تعطیل رحمت تعبیر شده است.

زیرا اگر رحمت خداوندی به موردی نرسد،چیزی در آن یافت نمی شود و همین یافت نشدن وجود و فقدان کمالات وجودی است که منشأ انتزاع مفاهیم عدمی مانند گمراهی است.

پس گمراهی ،فقدان هدایت است،نه تحقق یک امر وجودی و آیه(و یذرهم فی طغیانهم یعمهون)2 -شاهد صدق این مدعاست که اضلال خداوند و گمراهی تبهکار به معنای امساک فیض الهی و واگذاری امر به خود شخص و سقوط اوست.


1-سوره فاطر ایه 2
2-سوره شوری ایه 12

(منبع :هدایت در قران -ایةالله جوادی املی)

ادامه دارد......

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

چگونگی اضلال خداوند

هر گاه فردی با داشتن امکانات هدایت ،عقل درونی و پیامبر بیرونی ،عمداً راه انحراف را بر مسیر مستقیم برگزید و کتاب الهی را پشت سر نهاد و از مهلت توبه و فرصت انابه سود نجست و عمداً دستورهای آسمانی را پشت سر گذاشت، آنگاه خداوند او را به کیفر تلخ گمراهی گرفتار می کند ، یعنی نورانیت اهتدا و توفیق فراگیری معارف و امتثال به احکام را به او نمی دهد.
(اضلال تکوینی و کیفری که پیامد گمراهی آگاهانه خود تبهکار است.)
در این حال او را به خود واگذار می کند و هیچ گونه کمک معنوی به او نمی رسد و همچنان راههای انحرافی را می پیماید و سر انجام به عذاب دوزخ محکوم می گردد.

فلمّا زاغو ازاغ الله قلوبهم(سوره صف)

این ازاغه،(انحراف و گمراهی که به خدا نسبت داده شده است)اضلال کیفری آن زیغ اختیاری خودشان است.
محور تمام تحولات در آیاتی از قران جهش نفسانی و تحول درونی است.

ان عدتم عدنا(8اسرا)
ان تعودو نعد(19 انفال)
ان الله لایغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم(11رعد)
بان الله لم یک مغیراً نعمة انعمها علی قوم حتی یغیروا ما بانفسهم(53 انفال)

بنا براین هرگز خداوند سبحان ابتدائاً کسی را گمراه نمی کند ،برخلاف هدایت که اساس کار خداوند بر آن است و ناقص را کامل می کند و کامل را به مراحل نهایی کمال میسور میرساند.

ادامه دارد.....

[معمار]

اگه کسی با اختیار خودش راه خیر رو انتخاب کنه و کفران نعمت نکنه, خدا هم نعمت های دیگه رو در زمینه هدایت نصیبش میکنه.به تعبیر دیگه هدایت الهی بستگی به اعمال اختیاری انسان داره اگه کسی با اختیار خودش راه خیر رو انتخاب کنه هدایت و توجه الهی شامل حالش میشه,البته این برداشت از آیات با توجه به ایات دیگه است که می فرماید: إِنَّهُمْ فِتْيَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَ زِدْناهُمْ هُدی --- آنها جوانانى بودند كه به پروردگارشان ايمان آوردند، و ما بر هدايتشان افزوديم --(کهف آیه 13)

وَ الَّذينَ جاهَدُوا فينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا(عنکبوت آیه 69) و آنها كه در راه ما (با خلوص نيّت) جهاد كنند، قطعاً به راه‏هاى خود، هدايتشان خواهيم كرد

پس اگه به سوی خدا بیایید خداوند هم نورانیتش را زیاد میکنه و به ما توجه و عنایت خاصی میکنه

[معمار]

و اما این که گفته بودید{ «به کافران امکانات مادی می‌ دهیم تا گمراه‌تر شوند»}

باید گفت که این آیات هم تفسیری داره

اصل بحث درباره آیه 178 سوره آل عمران بود که اصل آیه را میاریم تا دربارش کمی توضیح بدیم

وَ لَا يحَسَبنَ‏َّ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَنَّمَا نُمْلىِ لَهُمْ خَيرْ لّأِنفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلىِ لَهُمْ لِيزَدَادُواْ إِثْمًا وَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ(آل عمران 178)
آنها كه كافر شدند، (و راه طغيان پيش گرفتند،) تصور نكنند اگر به آنان مهلت مى‏دهيم، به سودشان است! ما به آنها مهلت مي دهيم كه سرانجام و عاقبت آنها اين است كه پشتشان از بار گناه، سنگين مي شه، عذاب خواركننده‏اى (آماده شده) است

یک نکته ادبی در معنای آیه است و اون هم اینه که:

حرف" لام" در جمله در لِيَزْدادُوا إِثْماً" لام عاقبت"است و به معنای عاقبت است( چون که یکی از معنای حرف لام در ادبیات عرب عاقبت و سرانجامه) که در این صورت معنا اینطور میشه که: ما به آنها مهلت مي دهيم كه سرانجام و عاقبت آنها اين است كه پشتشان از بار گناه، سنگين مي شه—یعنی با اراده بد خودشون پشتشون رو از گناه سنگین می کنن و در این صورت عذاب دردناکی برای آن هاست

موارد دیگه ای هم داریم تو قرآن که حرف لام به معنای عاقبت و سرانجام استعمال شده

مثلا:

فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَ حَزَناً(قصص آیه 8)
خاندان فرعون او را از آب گرفتند، تا سرانجام دشمن آنان و مايه اندوهشان گردد

مسلما فرعونیان براى اين هدف که موسی از دشمنانشون باشه موسی رو از آب نگرفتند، اما اين موضوع(دشمنی موسی با فرعونیان) نتيجه كارشان بود.(خلاصه ای از تفسير نمونه، ج‏3، ص: 18 همراه با اضافات بیشتر)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

عوامل و زمینه های گمراهی و ضلالت

عواملی که اضلال کیفری و سقوط در کژ راهه را بدنبال داردعبارتند:

1-فسق و اسراف،ضلالتی که بر اثر اعمال بد آدمی دامنگیر وی می شود ،به سبب اضلال کیفری خداوند
واز عمل بد(فسق)متأخر است ،نه متقدم بر آن.
خدای سبحان فاسق غیر تائب را به حال خود رها می کند ،کسی که با سوء عمل خود در عمل و اعتقاد، اهل اسراف و ارتیاب است،به اضلال کیفری مبتلا میشود،

کذلک یضلّ الله من هو مسرف مرتاب_غافر 34
تعلیق حکم( اضلال کیفری)بر وصف (فسق) در این آیه بیانگر علت و بدین معناست که اضلال کیفری خدا بر اثر فسق فاسقان است.

(البته شدنی است که انسان فاسق بر اثر دعای پدر و مادر یا دیگران،مورد رحمت و هدایت خداوند قرار گیرد و به کیفر اضلال مبتلا نشود، بلکه مشمول رحمت خاص شود و حسن عاقبت را درک کند.


ادامه دارد.....

[معمار]

البته شدنی است که انسان فاسق بر اثر دعای پدر و مادر یا دیگران،مورد رحمت و هدایت خداوند قرار گیرد و به کیفر اضلال مبتلا نشود،

البته این نکته واضح است که تنها دعای والدین در هدایت شخص تاثیر ندارد بلکه خواست و اراده شخص هم تاثیر بالایی در هدایت دارد

افرادی هستند که والدین مدام برای آن ها دعا می کنند که خدایا فرزندم را هدایت کن,ولی این دعا اثری ندارد چرا که خود شخص نخواسته هدایت شود

فرزند نوح را در نظر بگیرید که پدرش برای هدایت او دعا می کرد ولی عاقبت هدایت نشد چون که فرزند خواسته بود در گمراهی به سر برد

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

2-نفاق سبب محرومیت از هدایت الهی

خدای سبحان که نور آسمانها و زمین است،هر موجودی را از نور همگانی هستی برخوردار ساخته است.
منافقان از اصل نور هستی بهره ای دارند، ولی از نور ویژه محرومند. در پایان آیه نور (35 نور)سخن از نوری است که بهره همگان نیست.
یهدی الله لنوره من یشاء
هدایت می کند خداوند برای نورش کسی را که می خواهد.

این نور توفیق و ایمان است که ویژه برخی انسانهاست. خدای سبحان منافقان را مدت مدیدی در فتنه و آشوبی که در درون خویش بر پاکرده اند،رها میسازد و آنان را به حال خود وا می گذارد تا کور کورانه راه خود را ادامه دهند.

خداوند رها ساختن منافق در طغیان را به خود اسناد می دهد.این کار به دست شیاطین و تبهکاران انجام می گیرد، و اخوانهم یمدونهم فی الغیّ(اعراف 202)
ولی چون تدبیر همه امور به دست خداست ،کاری که به وسیله مأموران قهر الهی و با اذن تکوینی خدای سبحان انجام می گیرد ،نیز منسوب به اوست،وگرنه اسناداین امور به خدای سبحان بی واسطه نیست.


ادامه دارد....

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

3-لجاجت عامل و سبب غور در ضلالت


هدایت قران همگانی است و اختصاصی به پرهیز کاران ندارد ،ولی کافران از آن بهره ای نمی برند.زیرا آنان بر اثر عناد عمدی خویش ،در هدایت را چنان بر روی خود بسته اند که بیم دادن و ندادنشان یکسان است.

راز هدایت نا پذیری کافران عنود آن است که خداوند، به کیفر عناد و تبهکاریشان،بر دلها و گوشهایشان مهر می زند و بر دیدگان آنان نیز پرده ای ستبر می آویزد.

پس نه حق را می فهمند و نه آن را می بینند و نه از راهنمای مهربان می شنوند و چون علم مقدمه ایمان است و اینان ابزار تحصیل آن را از دست داده اند، ایمان نیز نمی آورند.

نکته: چرا خداوند بر گوش دلشان مهر و بر چشمانشان پرده می افکند؟
زیرا آنان با اختیار و انتخاب خود کفر را بر اسلام و عناد را بر تسلیم بر گزیدند. و این اضلال کیفری (ضلالت ثانویه) است.
انذار که رسالت محوری پیامبران است،در هدایت انسانها نقش به سزایی دارد،ولی کفر و عناد(نه کفر و عنادی که بسیط است و ناشی از غفلت که با انذار برطرف می شود) مانع تأثیر پذیری است.

در ادامه به آثار ضلالت خواهیم پرداخت
بعون الله و توفیقه

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

پیامد ها و آثار ضلالت

همان طور که دستیابی به هدایت برکات فراوانی به همراه دارد،سقوط در کژراهه ضلالت نیز پیامدهای شومی در بر دارد.

1-گسستن از رحمت الهی

اگر کسی بیراهه را آگاهانه در پیش گرفت و صراط مستقیم را عمداً کج کرد و در جهانی که بر پایه توحید و وحدت و مهر و عدل اداره می شود،به شرک و تفرقه و قهر و ستم رو آورد، و از فرصتهای خدادادی بهره نگیرد و پرده پوشیهای ستار العیوب را غنیمت نشمرد و از گناه توبه نکند، خداوند نظر هدایتی و مهر آگین خود را از او می گیرد. (به حکم اضلال تکوینی و یا کیفری)

زیرا چنین بد اندیشی ،نه تنها خود به راه خدا نمی رود که دیگران را هم باز می دارد و صراط مستقیم را کج می سازد.
آنگاه که رحمت خدا از چنین کسی باز گرفته شود ،بهره ای جز لعنت خدا برایشان نخواهد بود.

فأذّن مؤذّن بینهم ان لعنة الله علی الظالمین -الذین یصدّون عن سبیل الله و یبغونها عوجا و هم بالاخرة کافرون 1

پس ندا دهد ندا دهنده ای بین ایشان که لعنت خدا بر ظالمین باد.همانهایی که مانع راه خدا شدند و انرا کج خواستند و ایشان در اخرت از کافرینند.




1-اعراف 44- 45