مقدمه
فلسفه اخلاق (moral philosophy)، نوعى مطالعه فلسفى در باب اخلاق است. فلسفه اخلاقى در پى یافتن پاسخ براى پرسش هاى بنیادین در حیطه مباحث اخلاقى است، از این رو با علم اخلاق متفاوت است.
فلسفه اخلاق در یک تقسیم بندى شامل سه بخش، اخلاق کاربردى، اخلاق هنجارى و فرااخلاق است؛ اخلاق کاربردى (Applied Ethics)، به کاربرد فلسفى اخلاق در زندگى واقعى توجه نشان مى دهد.
موضوعات اخلاقى خاصى همچون سقط جنین، حقوق حیوانات و قتل ترحمى، از جمله مباحث مطرح در اخلاق کاربردى است. اخلاق زیستى و اخلاق پزشکى از عمده ترین بخش هاى اخلاق کاربردى است و به مسائل متنوعى مى پردازد که در مورد مراقبت هاى بهداشتى و بالینى مطرح مى شود.
این مختصر در پى تبین چیستى اخلاق زیستى است
گفتار اول
الف. مفهوم شناسى اخلاق زیستى
اخلاق زیستى ( bioethics ) بخشى از اخلاق کاربردى(1) است و معمولا با اخلاق پزشکى(2) هم معناست .اخلاق زیستى شاخه اى از اخلاق، فلسفه و تفسیرهاى اجتماعى است که به علوم زیستى و اثرات بالقوه آن بر جامعه مى پردازد. از این رو لذا اخلاق زیستى تنها به اخلاق کلاسیک محدود نمى شود بلکه خط مشى سیاسى و اجتماعى نیز در بر مى گیرد.(3)
به عبارتى اخلاق زیستى مى تواند، به همه چالش هاى هنجارى پدید آمده ؛ از رهگذر پیشرفت علوم زیستى شناختى اشاره داشته باشد؛ اما اینجا بر دو روش، تأکید بسیار دارد:
نخست تمرکز بر مسائلى که مستقیما با بهداشت و پزشکى ارتباط دارند، دوم تمرکز بر چالش هاى اخلاقى که به سبب دلیل پیشرفت هاى زیست پزشکى شگفت انگیزى چون امور ژنتیک به وجود آمده است.(4) در تعریف دیگر، اخلاق زیستى مى توان "به پژوهش و عملکردى با ماهیت بین رشته اى که هدف آن تنقیح و حل مسایل اخلاقى ناشى از معرفى و اجراى مطالعات پزشکى زیستى و زیست شناختى است " تعریف کرد.(5)