اعتراف مستشرقان و علمای اهل سنت به جایگاه علمی امام جواد(ع)

[شهاب منتظر]

اعتراف مستشرقان و علمای اهل سنت به جایگاه علمی امام جواد(ع)



عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: اعتراف به عظمت و بزرگی امام جواد(ع) توسط مستشرقان و علمای اهل سنت را زمانی می‌توان بهتر درک کرد که بر توطئه حاکمان در ترویج روایات جعلی علیه ائمه آگاهی داشت.

حجت‌الاسلام «قاسم خانجانی» استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با فارس در ارتباط با فرا رسیدن سالروز شهادت امام جواد (ع) به بیان دیدگاه اهل سنت نسبت به جایگاه علمی این امام همام پرداخت و گفت: یکی از کهن‌ترین مؤلفان اهل سنت که به معرفی امام جواد علیه‌السلام پرداخته، فردی به نام «جاحظ» است که به لحاظ اعتقادی، عثمانی مذهب و از معتزلی‌ها به شمار می‌رود و دارای آثار بسیاری است.

وی اظهار داشت: «جاحظ» در معرفی امام جواد علیه‌السلام ایشان را جزو 10 نفر از طالبیان (بنی ابی‌طالب) ذکر کرده و هر یک از این 10 نفر طالبی را فردی عالم، زاهد، عبادت پیشه، شجاع، بخشنده و پاک نهاد می‌داند. همچنین او معتقد است برخی از امامان بزرگوار، خلیفه و برخی دیگر نامزد خلافت هستند و بیان می‌کند که هیچ یک از خاندان‌های عرب و عجم چنین نسب شریفی ندارند. در واقع، اعتراف آشکار و صریحی را نسبت به شخصیت امام جواد (ع) ابراز می‌دارد.

استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه عنوان کرد: پس از دوران «جاحظ» مؤلف دیگری به نام «سبط بن جوزی» صاحب اثر معروف «تذکرة الخواص» است، وی نیز در ارتباط با شخصیت امام نهم (ع) می‌گوید: «امام جواد (ع) در علم، تقوا، زهد و بخشش به روش پدرش، امام رضا (ع) زندگی می‌کرد».

وی ادامه داد: با گذشت زمان، تعدادی از مؤلفان اهل سنت که به نوعی متعصب بوده و با اهل بیت علیهم‌السلام دشمنی دیرینه‌ای داشتند اما در معرفی امام جواد (ع) نتوانستند برخی از واقعیات را انکار کنند لذا تعابیر مختلفی را در ارتباط با امام محمد تقی (ع) به کار برده‌اند که از آن جمله می‌‌توان به «ذهبی» در قرن هشتم اشاره کرد که وی صاحب آثار مهمی مانند «تاریخ الاسلام» است و در ارتباط با حضرت جواد آورده است: «ایشان به جواد، قانع و مرتضی ملقب شد».

[شهاب منتظر]

*مستشرقان به دلیل بهره‌گیری از منابع اهل سنت، هیچ‌گاه فضائل و مناقب اهل بیت‌(ع) را به طور کامل منعکس نمی‌کنند.


حجت‌الاسلام خانجانی با بیان اینکه «ذهبی» در خصوص امام جواد (ع) جمله «از سروران و بزرگان و آقایان آل بیت نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بود» را ذکر می‌کند، خاطر نشان کرد:

این تعبیر نشانگر این است که حضرت جواد (ع) از جوانمردان و بزرگان اهل بیت پیامبر (ص) بوده و یکی از کسانی هستند که به جود، بخشش و سخا وصف شده است و به همین دلیل ایشان را جواد می‌نامند.

این استاد حوزه و دانشگاه به شخصیت دیگری از اهل سنت به نام «ابن تیمیه» اشاره کرد و گفت: «ابن تیمیه» فردی است که تفکرات اشتباه و غلط وی مبنای تفکرات امروزی وهابیان قرار گرفته است.

او نیز در یکی از آثار خود، امام جواد را از بزرگان و افراد سرشناس بنی هاشم معرفی کرده و ایشان را ملقب به سخاوت می‌داند همچنین سایر مؤلفان اهل سنت نیز این گونه امام جواد (ع) را یاد می‌کند.وی تصریح کرد: اعتراف به عظمت و بزرگی امام جواد علیه السلام را زمانی می‌توان درک کرد که مشاهده می‌شود در دورات حیات گوهربار این امام همام، اختناق و خفقان آنقدر شدید بود که حتی شیعیان نمی‌توانستند با امام معصوم ارتباط برقرار کنند و از طرف دیگر تحریف، جعل و حذف مناقب اهل بیت (ع) به اندازه‌ای وسیع بود که تلاش می‌شد تا هیچ کدام از این خصوصیات منتشر نشود.

اما با وجود آنکه امام جواد (ع) سن زیادی نداشتند و دسیسه و توطئه حاکمان و جائرانی که روایاتی را علیه ائمه اطهار علیهم‌السلام در جامعه رواج می‌دادند کم نبود ذکر بزرگی و عظمت امام جواد (ع) اهمیت و جایگاه ویژه‌ای داشت.

حجت‌الاسلام خانجانی اظهار داشت: مستشرقان نیز با استفاده از منابع اهل سنت در ارتباط با ائمه علیهم‌السلام سخن گفته‌اند لذا یکی از آثار مهمی که در این راستا می‌‌توان به آن مراجعه کرد مدخلی است که در ارتباط با امام جواد (ع) در دایرةالمعارف اسلامیکا توسط فردی به نام «ویلفرد مادلونگ» به رشته تحریر در آمده است لذا براساس اینکه این فرد در نگارش آن از منظر منابع اهل سنت، بهره برده است طبیعتا نمی‌توان انتظار داشت که فضائل و مناقب اهل بیت(ع) را به طور کامل منعکس کند.وی با اشاره به نوع نگرش «مادلونگ» در دائرةالمعارف اسلامیکا عنوان کرد:

«مادلونگ» در این مقاله عمدتا سه محور مشخصات فردی امام جواد(ع)، توطئه مأمون در ازدواج حضرت و امامت ایشان و اختلاف بر سر کمی سن امام جواد(ع) را مورد بررسی قرار داده است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه عنوان کرد: بنابراین، تمام مدخلی که در دایرة‌المعارف اسلامیکا به امام جواد (ع) پرداخته بود بسیار محدود است و از این رو نه تنها بسیاری از سخنان ایشان که به وسیله اتصال به وحی می‌‌توانست منبع مناسبی از علوم باشد مطرح نشد بلکه در برخی از موارد نیز مطالبی مطرح شده است که صحت و درستی آن‌ها نیازمند نقد و بررسی است.

وی در پایان با تاکید بر اینکه مناظرات علمی امام، امتحاناتی که از امام (ع) به عمل آمد، تفوق علمی، اثبات جایگاه والای علمی حضرت جواد (ع) به طور آشکار و فراوانی در منابع شیعه نقل شده و برخی از منابع اهل سنت به ذکر آنها پرداخته‌اند، ابراز داشت: اما با این حال مشاهده می‌شود در متون مستشرقان موقعیت علمی و برجستگی اخلاقی امام (ع) نادیده گرفته شده و تمرکز آنها فقط بر کمی سن حضرت هنگام امامت بوده است چراکه این گروه در صدد اثبات موقعیت علمی امام جواد (ع) نبوده‌اند.

منبع : رجا نیوز