اسرار ماه ذی الحجه
در نگاه عارفانه میرزا جواد ملکی تبریزی
روزها و ايام، هرکدام به تناسبِ موضوعاتِ خاص، مورد توجه مردم قرار گرفته و در نگاه ديني، براي آنها اعمال و آدابي ويژه بيان شده است. تا آنجا که عالمان بزرگوار دين در اين باره تأليفاتي چند به رشتة تحرير در آوردهاند. کتاب المراقبات مرحوم ميرزا جواد ملکي تبريزي نيز از اين دست نوشتهها است که از نگاه عرفاني و سير و سلوکي، مورد توجه خواص قرار گرفته است.
در اين نوشتار، ضمن پرداختن به اعمال ماه ذيحجه، سعي شده است تا زواياي عرفاني ماه حج تبيين و اعمال و آداب آن تشريح گردد و زائر خانة خدا با استفاده از آن، در راه سير و سلوک عرفاني و اخلاقي گام بردارد.
مقدمه
توجه به روزها و ساعتها و ماهها و سالها و نيز درک اوقات خاص و زمانهاي مخصوص به امور عبادي، همواره مورد توجه پيامبر عظيم الشأن اسلام و ائمة معصوم (علیهم السلام) بوده است. آنان به تناسب زمان و مکان، نکاتي را بيان داشته و خود را مقيد به عمل به آنها ميدانستهاند.
پيامبرگرامي اسلام، حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله) ، پيش از ورود به برخي از ماهها، خطبهايي ايراد نموده و وظيفة الهي خويش را که بر دوشش نهاده شده بود ادا ميکردند و البته خود نخستين عامل بدانها بودهاند. آن حضرت هيچ لحظه و آني را از بيان فضايل و اعمال مردم که راهي به سوي انسانيت و کرامت و شرافت انساني بود دريغ نميورزيدند.
در بيانات آن حضرت، بهترين لحظهها، بهترين ساعتها، بهترين روزها، بهترين ماهها و حتّي بهترين و پراهميتترين ايام عصر انسانها بيان شده و يادآوري و غنيمت شمردن آنها مورد تأکيد قرار گرفته است، تا آنجاکه آن حضرت و ائمه (علیهم السلام) در 24 ساعت شبانه روز، لحظات و ساعاتي را اختصاص به عبادت و راز و نياز ميدادند وکسي را نميپذيرفتند و اين غير از ساعتهاي عبادت عمومي؛ مانند نماز و غير آن بوده است.
پيامبر (صلی الله علیه و آله) ميفرمايند: «لِي مَعَ اللهَ وَقتٌ لاَ یَسَعُها مَلَکٌ مُقَرَّب وَ لاَ نَبِيٌّ مُرسُلٌ». 1