الف: تفسیر آیات در مورد مهدویت:
مثالها:
3. وعده حکومت بندگان صالح و مؤمنان نیکوکار بر زمین:
وَ لَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ؛
«و به یقین، در زَبُور بعد از آگاه کننده (= تورات) نوشتیم که» بندگان شایستهام، آن زمین را به ارث خواهند برد. (انبیاء / 105)
از امام باقر (ع) حکایت شده که فرمودند:
«الکتب کلها ذکر، و ان الارض یرثها عبادی الصالحون» قال: القائم (ع) و اصحابه.
همه کتابهای آسمانی مصداق ذکر هستند و مقصود از آیه فوق امام عصر (ع) و یاران آن حضرت هستند.
آلوسی که از مفسران بزرگ اهل سنت است بعد از ذکر اقوال در مورد آیه فوق به این نتیجه میرسد که وراثت زمین و لوازم آن برای صالحان در مورد مؤمنان است و در عصر مهدی و نزول عیسی.
البته این وعده الهی در زبور داود در کتاب مقدس فعلی نیز آمده است:
«زیرا که شریران منقطع میشوند و اما متوکلان به خداوند، و ارث زمین خواهند شد .
و در جای دیگر آمده است:
صالحان وارث زمین خواهند بود... .
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لاَ یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً؛
«خدا به کسانی از شما که ایمان آورده و [کارهای] شایسته انجام دادهاند، وعده داده است که قطعاً آنان را در زمین جانشین خواهد کرد، همان گونه که کسانی را که پیش از آنان بودند، جانشین کرد؛ و مسلماً، دینشان را که برای آنان پسندیده است، به نفعشان مستقر خواهد کرد؛ و البته بعد از ترسشان (وضعیت) آنان را به آرامش مبدّل میکند، در حالی که مرا میپرستند [و] هیچ چیز را شریک من نخواهند ساخت».
(نور / 55)
از امام صادق (ع) حکایت شده که در مورد آیه فوق فرمود:
«نزلت فی القائم و اصحابه» . این آیه در مورد امام عصر (ع) و یاران او آمده است.
البته مقصود از نزول در این گونه احادیث همان تفسیر آیه است و نه شأن نزول اصطلاحی آیه. از اهل سنت ابن کثیر در ذیل آیه فوق با ذکر روایتی که تعداد سرپرستان امت را دوازده نفر معرفی میکند یکی از این خلفای عادل را مهدی موعود معرفی میکند که جهان را پر از عدل خواهد کرد.
روشن است که این وعده الهی که در کتابهای آسمانی پیشین و قرآن آمده است و نیز وعده الهی در مورد جانشینی مؤمنان نیکوکار بر کل زمین و حصول امنیت کامل هنوز تحقق نیافته است و بر اساس روایات فقط در زمان امام عصر (ع) تحقق مییابد.