آثار سازندهی دین
آثار سازندهی دین بیش از آن است که در این گفتار بگنجد، ما در این جا به بیان برخی از آثار چشمگیر آن که مورد پذیرش اندیشمندانی مانند «آلبرت انیشتین» و غیره است میپردازیم.
1. دین مایه ی تکامل علوم
ایده ی خداپرستی این است که جهان، آفریدگار دانا و توانایی دارد و چون حکیم است، این جهان را بر اساس نظامی حکیمانه آفریده است، که اگر پیگیری انسانها قرار گیرد، بر بسیاری از این نظامات دست مییابد.
در برابر این فکر، ایده ی مادی گری است که میگوید:
جهان آفرینش مورد تصادف و اتفاق بوده و نیروی خلاقه ی جهان به اندازه ی یک کودک خردسال عقل و هوش ندارد، و چیزی که مولود چنین فاعل غیر عاقلی باشد، قطعاً در آن، کوچکترین نقشه و اندازه گیری وجود نخواهد داشت.
انیشتین، مذهب را عامل پیدایش علوم و فرضیه ها میداند که سخن ارزشمند او را در اینجا نقل میکنیم:
«من تأیید میکنم که مذهب قویترین و عالیترین محرّک تحقیقات و مطالعات علمی است، و فقط آنها که معنای کوشش خارج از حد متعارف و باور نکردنی دانشمندان را و مهمتر از همه، فداکاری و کوشش طلایه ها و پیش قراولان علمی یعنی کارِ خُرد کننده ی تئوری سازان را میشناسند، میتوانند نیروی عظیم هیجاناتی را که مصدر این همه ابداعات عجیب و کاشف واقعی فنون زندگی است، دریابند.
آیا چه الزامی و اعتقادی از نظم جهان هستی، و چه اشتیاق عجیبی «کپلر» و« نیوتن» را نیرو و توان میبخشد که سالها در تنهایی و سکوت محض، برای توضیح دادن و از پیچیدگی درآوردن نیروی جاذبه ی فلکی، رنج ببرند.
ولی تنها کسی میتواند یک تصور روشن از چیزی که به راهنمایان واقعی بشری الهام داده و به آنان نیرو بخشیده است، داشته باشد که خود در چنین راهی گام برداشته و سالها عمر خویش را در این راه صرف کرده باشد».
بلی آن چیزی که به فداکاران وجانبازان قرون، علیرغم شکستها و ناکامیهای ظاهری توان میدهد تا بار دیگر به پا خیزند و جهاد کنند، این احساس مذهبی مخصوص است .
یکی از معاصرین گفته است که در این عصر مادّه پرستی، فقط کارگران جدّی و واقعی علوم، آنهایی هستند که دارای احساسات مذهبی عمیق باشند.