نمایش نتایج: از شماره 1 تا 10 , از مجموع 10

موضوع: ╫๑۩๑╫--------- غدیر در شعر و ادب پارسی ----------╫๑۩๑╫

  1. Top | #1

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    August 2012
    شماره عضویت
    3467
    نوشته
    13,717
    صلوات
    28000
    دلنوشته
    1
    اللهم صلّ علی محمد و ال محمد و عجّل فرجهم
    تشکر
    27,703
    مورد تشکر
    58,273 در 13,378
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض ╫๑۩๑╫--------- غدیر در شعر و ادب پارسی ----------╫๑۩๑╫










    اگر حضرت خضر آب حیات نوشید و ماندگار ماند، ادبیات و فرهنگ مسلمانان نیز در سایه سار قرآن مجید و به راهنمایی خدا و رسولش از آب غدیر خم سیراب گشت و جاودانه شد.

    تو گویی نام و یاد مولای پارسایان علی(ع) آب حیات دلهاست که دیوانها را چنین دلربا ساخته و آثار ادبی وهنری را از آفت فنا و فراموشی پاک پرداخته است.
    و اینک مدح مولا، زینت بخش دلها و دفترهاست.

    کمتر شاعری می توان یافت که دست کم جرعه ای از خم غدیر ننوشیده، جان تشنه اش حلاوت حلالِ عشق علوی این شراب طهور را نچشیده باشد.

    نه تنها شعرای بزرگ عرب از حسان بن ثابت و کمیت اسدی و دعبل خزاعی گرفته تا سید حیدر حلّی و بولس السلامه و ازری کبیر، که شاعران حقجو و حقیقت گو هم از هر نژاد و زبان به اصالت این برکه با برکت و به زلالی این چشمه جوشان شهادت داده اند.

    در این میان شاعران پارسی گوی نیز به حقانیّت غدیرخم گواهی داده و گاه با سرودن چکامه های فاخر و بلند، و غدیریّه های غرّا و رسا، گوی سبقت از همگنان ربوده اند؛ چرا که ایرانیان مسلمان را از همان نخست به علی و آل پاکش گرایشی دیگر و برتر، ارادتی فزونتر و بهتر بود






    ویرایش توسط مدير محتوايي : 19-10-2013 در ساعت 08:26


  2.  

  3. Top | #2

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    August 2012
    شماره عضویت
    3467
    نوشته
    13,717
    صلوات
    28000
    دلنوشته
    1
    اللهم صلّ علی محمد و ال محمد و عجّل فرجهم
    تشکر
    27,703
    مورد تشکر
    58,273 در 13,378
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض





    شاعران بزرگ و بیدار هم که همیشه زبان گویای ملّت و مردم بوده اند مردمان مسلمان را به همین گرایش سفارش می کردند .

    چنان که «معروفی بلخی» از سرآمد شعرای ایران رودکی سمرقندی چنین حکایت کرده است:


    از رودکی شنیدم استاد شاعران
    کاندر جهان به کس مگرو جز به فاطمی 1

    وچنان است که بهار، ملک الشعرای خراسان گفته است:

    گرچه عرب زد چو حرامی به ما
    داد یکی دین گرامی به ما
    گرچه زِ جور خلفا سوختیم
    زآل علی معرفت آموختیم 2

    گفتنی است که پیشترها دانشمند خبیر علاّمه امینی غدیریّه های بسیاری را، که از همان روز نخست در محضر پیامبر اسلام(ص) خوانده می شده و قرن به قرن در طول تاریخ اسلام توسط دانشمندان و شاعرانِ بنام به زبان عربی سروده شده بود، از لابه لای متون و منابع بیرون کشیده و در اثر سترگ خود «الغدیر» منتشر ساخته بود پس از او نیز شاگردان و تربیت یافتگان در مکتب پربارش در تکمیل و تداوم آن کوشیده اند که نتایج برخی از آن کوششها هم اکنون انتشار یافته است3 و بعضی دیگر نیز در دست اقدام و انتشار است4.

    به همین دلیل نیازی نیست در این مقاله به غدیریّه های عربی پرداخته شود؛ گستره این کار بسیار بیشتر از آن است که در این مجال اندک بگنجد،زیرا صدها قصیده بلند بویژه پس از انتشار «الغدیر» توسط ارادتمندان ساحت قدس علوی سروده شده و انتشار یافته است، تا آنجا که می توان گفت کمتر دانشمند و شاعری را می توان یافت که قصیده یا قصایدی در توصیف و یادکرد غدیر نسروده باشد.

    حتی آنان که هیچگاه به شاعری شناخته نشده بودند و کسی از آنان بیت شعری نشنیده بود، غدیریه هایی سروده اند؛ شاعرانی که در میانشان از مرجع تقلید و فقیه و حکیم و عارف گرفته تا خطیب و ادیب و نویسنده و شاعران پرآوازه هم دیده می شود و گردآوری این همه خود گروهی از ادیبان و شاعران را می طلبد تا کاری را همانند و همسان «الغدیر» پی ریزند.




    ویرایش توسط مدير محتوايي : 19-10-2013 در ساعت 08:27


  4. Top | #3

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    August 2012
    شماره عضویت
    3467
    نوشته
    13,717
    صلوات
    28000
    دلنوشته
    1
    اللهم صلّ علی محمد و ال محمد و عجّل فرجهم
    تشکر
    27,703
    مورد تشکر
    58,273 در 13,378
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض




    بجاست که همین کار با همان ترتیب «الغدیر» درباره غدیریّه هایی که به زبانهای دیگر غیر از عربی، بویژه فارسی سامان داده شود.

    با اینکه بسیاری از متون و دیوانهای پیشینیان به صورت کامل در دسترس نیست و از گزند روزگاران در امان نمانده و بسیاری دیگر نیز همچنان بصورت نسخه های خطّی در کتابخانه های جهان خاک می خورند، باز مشکل می توان دیوانی را یافت که از نام امیرالمؤمنین علی(ع) و مدح مولای غدیرخم محروم مانده باشد.

    برای اثبات این سخن کافی است تا گلگشتی در آثار چهار شاعر بزرگ ایران یعنی فردوسی، سعدی، مولوی و حافظ داشته باشیم.

    حماسه سرای بزرگ باستان حکیم ابوالقاسم فردوسی (م411ق) گوید:


    چه گفت آن خداوند تنزیل و وحی خداوند امر و خداوند نهی
    که من شهر علمم، علیّم در است درست این سخن گفت پیغمبر است
    گواهی دهم کاین سخن را ز اوست تو گویی دو گوشم به آواز اوست
    اگر چشم داری به دیگر سرای به نزد نبی و وصی گیر جای
    منم بنده اهل بیت نبی ستاینده خاکِ پای وصی
    خود آن روز نامم به گیتی مباد که من نام حیدر نیارم به یاد
    بر این زادم و هم بر این بگذرم یقین دان که خاک پیِ حیدرم 5







    ویرایش توسط مدير محتوايي : 19-10-2013 در ساعت 08:29


  5. Top | #4

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    August 2012
    شماره عضویت
    3467
    نوشته
    13,717
    صلوات
    28000
    دلنوشته
    1
    اللهم صلّ علی محمد و ال محمد و عجّل فرجهم
    تشکر
    27,703
    مورد تشکر
    58,273 در 13,378
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض




    حکیم طوس، چنان که از ابیات بالا نیز پیداست، هرگاه از امام علی(ع) یاد می کند بیش از هر وصف دیگر به «وصایت» تکیه می کند و همیشه با تأکید صریح، حضرتش را «وصیّ» می نامد که همین خود می تواند حاکی از اعتقادی باشد که فردوسی بی گمان به حقانیّت غدیر داشت.


    از فردوسی که بگذریم به ترتیب تاریخی می رسیم به جلال الدین محمّد مولوی (م670ق) که در دیوان شمس تبریزی خویش گوید:

    تا صورت پیوند جهان بود علی بود تا نقش زمین بود و زمان بود علی بود
    شاهی که ولی بود و وصی بود علی بود سلطان سخا و کرم و جود علی بود …
    آن شیر دلاور که ز بهر طمع نفس در خوان جهان پنجه نیالود علی بود
    آن کاشف قرآن که خدا در همه قرآن کردش صفت عصمت و بستود علی بود
    آن عارف سجّاد که خاک درش از قدر از کنگره عرش برافزود علی بود
    آن شاه سرافراز که اندر ره اسلام تا کار نشد راست نیاسود علی بود
    آن قلعه گشایی که در قلعه خیبر بر کَند به یک حمله و بگشود علی بود
    چندان که در آفاق نظر کردم و دیدم از روی یقین در همه موجود علی بود
    این کفر نباشد سخن کفر نه این است تا هست علی باشد و تا بود علی بود6






    ویرایش توسط مدير محتوايي : 19-10-2013 در ساعت 08:30

  6. تشكرها 5

    مدير اجرايي (03-11-2012), شهاب منتظر (04-11-2012)

  7. Top | #5

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    August 2012
    شماره عضویت
    3467
    نوشته
    13,717
    صلوات
    28000
    دلنوشته
    1
    اللهم صلّ علی محمد و ال محمد و عجّل فرجهم
    تشکر
    27,703
    مورد تشکر
    58,273 در 13,378
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض






    ملای رومی در این غزل، مولا علی(ع) را مانند شاعری شیعی با اوصاف و امتیازهایی چون: «ولی»، «وصی» و «معصوم به نصّ قرآن» می ستاید. او در ضمن رباعیات خود چنین می گوید:

    رومی، نشد از سرّ علی کس آگاه زیرا که نشد کس آگه از سرّ الاه
    یک ممکن و این همه صفات واجب لاحول ولا قوّة الاّ باللّه7

    مولوی در دفتر اوّل از مثنوی معنوی گوید:

    از علی آموز اخلاص عمل شیر حق را دان منزّه از دغل
    در غزا بر پهلوانی دست یافت زود شمشیری برآورد و شتافت
    او خدو انداخت بر روی علی افتخار هر نبی و هر ولی

    در ادامه همین مثنوی گوید:


    در شجاعت شیر ربّانیستی در مروّت خود که داند کیستی…
    ای علی که جمله عقل و دیده ای شمّه ای واگو از آن چه دیده ای
    تیغ حلمت جان ما را چاک کرد آب علمت خاک ما را پاک کرد
    باز گو دانم که این اسرار هوست زانکه بی شمشیر کشتن کار اوست…
    بازگو ای بازِ عرش خوش شکار تا چه دیدی این زمان از کردگار؟
    چشم تو ادراک غیب آموخته چشمهای حاضران را دوخته…
    راز بگشا ای علی مرتضی ای پس از سوء القضا حسن القضا…
    چون تو بابی آن مدینه علم را چون شعاعی آفتاب حلم را






    ویرایش توسط مدير محتوايي : 19-10-2013 در ساعت 08:31

  8. تشكرها 5

    مدير اجرايي (03-11-2012), شهاب منتظر (04-11-2012)

  9. Top | #6

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    August 2012
    شماره عضویت
    3467
    نوشته
    13,717
    صلوات
    28000
    دلنوشته
    1
    اللهم صلّ علی محمد و ال محمد و عجّل فرجهم
    تشکر
    27,703
    مورد تشکر
    58,273 در 13,378
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض






    در دفتر ششم مثنوی نیز به تفسیر حدیث من کنت مولاه فعلیّ مولاه می پردازد و می گوید:

    زین سبب پیغمبر با اجتهاد نام خود و آن علی مولا نهاد
    گفت هر کس را منم مولا و دوست ابن عمّ من علی مولای اوست
    کیست مولا آن که آزادت کند بند رقیّت ز پایت بر کَند
    چون به آزادی نبوّت هادی است مؤمنان را ز انبیا آزادی است
    ای گروه مؤمنان شادی کنید همچو سرو و سوسن آزادی کنید9




    ویرایش توسط مدير محتوايي : 19-10-2013 در ساعت 08:31

  10. تشكرها 5

    مدير اجرايي (03-11-2012), شهاب منتظر (04-11-2012)

  11. Top | #7

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    August 2012
    شماره عضویت
    3467
    نوشته
    13,717
    صلوات
    28000
    دلنوشته
    1
    اللهم صلّ علی محمد و ال محمد و عجّل فرجهم
    تشکر
    27,703
    مورد تشکر
    58,273 در 13,378
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض






    پس از مولوی می رسیم به شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی (م690ق) و می بینم که وی نیز کسی از اصحاب پیامبر(ص) را مانند علی(ع) نستوده است:

    جوانمرد اگر راست خواهی ولی است کرم پیشه شاه مردان علی است10

    سعدی در این بیت از امیرمؤمنان(ع) با نام «ولی» یاد می کند. او در ضمن قصیده ای حضرتش را «سردار اتقیا»، «معصوم مرتضی» و… می نامد:

    کس را چه زور و زهره که وصف علی کند جبّار در مناقب او گفته: «هل اتی…»
    دیباچهّ مروّت وسلطان معرفت لشکرکش فتوّت و سردار اتقیا
    فردا که هر کسی به شفیعی زنند دست ماییم و دست و دامن معصوم مرتضی11




    ویرایش توسط مدير محتوايي : 19-10-2013 در ساعت 08:32

  12. تشكرها 5

    مدير اجرايي (03-11-2012), شهاب منتظر (04-11-2012)

  13. Top | #8

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    August 2012
    شماره عضویت
    3467
    نوشته
    13,717
    صلوات
    28000
    دلنوشته
    1
    اللهم صلّ علی محمد و ال محمد و عجّل فرجهم
    تشکر
    27,703
    مورد تشکر
    58,273 در 13,378
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض




    مرحوم قاضی نور اللّه شوشتری از کتاب «خلاصة المناقب» مولانا نورالدین جعفر بدخشی قصیده ای از قصاید سعدی را نقل می کند که در ضمن آن سعدی گوید:

    به آن روزی که وحی آمد نبی را که از پالان اشتر ساخت منبر
    که بعد از مصطفی در کلّ عالم نَبُدْ فاضلتر و بهتر ز حیدر
    پس از احمد امام حق علی دان که بود او نفس معصوم مطهّر12

    پس از سعدی به شاعر عارف،حافظ شیرازی (م792ق) می رسیم و می بینیم که لسان الغیب نیز همین نوا را می نوازد و می گوید:


    مردی ز کننده درِ خیبر پرس اسرار کرم ز خواجه قنبر پرس
    گر تشنه فیض حق به صدقی حافظ سرچشمه آن ز ساقی کوثر پرس13





    ویرایش توسط مدير محتوايي : 19-10-2013 در ساعت 08:32

  14. تشكرها 5

    مدير اجرايي (03-11-2012), شهاب منتظر (04-11-2012)

  15. Top | #9

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    August 2012
    شماره عضویت
    3467
    نوشته
    13,717
    صلوات
    28000
    دلنوشته
    1
    اللهم صلّ علی محمد و ال محمد و عجّل فرجهم
    تشکر
    27,703
    مورد تشکر
    58,273 در 13,378
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض





    و در غزلی که زبان زد خاص و عام است چنین گوید:

    ای دل غلام شاه جهان باش و شاه باش پیوسته در حمایت لطف الاه باش
    از خارجی هزار به یک جو نمی خرند گو کوه تا به کوه منافق سپاه باش …
    آن را که دوستی علی نیست کافر است گو زاهد زمانه و گو شیخ راه باش
    امروز زنده ام به ولای تو یا علی فردا به روح پاک امامان گواه باش14

    و در قصیده نخست که دیباچه دیوان نیز به حساب می آید چنین گوید:

    …نوشته بر در فردوس کاتبان قضا نبی رسول و ولی عهد حیدر کرّار
    امام جنّی و انسی علی بود که علی ز کل خلق فزونست از صغار و کبار
    علی امام و علی ایمن و علی ایمان علی امین و علی سرور و علی سردار…
    علی ز بعد محمّد زِ هر که هست بِه است اگر تو مؤمن پاکی بکن بر این اقرار…
    به حقّ دین محمّد بخون پاک حسین به حقّ مردم نیک از مهاجر و انصار
    که نیست دین هدی را به قول پاک رسول امام، غیر علی بعدِ احمد مختار15

    این رباعی معروف نیز زینت بخش دیوان حافظ است:

    قسّام بهشت و دوزخ آن عقده گشای ما را نگذارد که درآییم زپای
    تا کی بود این گرگ ر بایی، بنمای سر پنجه دشمن افکن ای شیر خدای16

    حافظ شیرازی در این اشعار به پیروی از احادیث معتبر و روایتهای متواتر، امام علی(ع) را «ساقی کوثر»، «کننده در خیبر»، «سرچشمه فیض حقّ»، «ولیِّ عهدِ رسول(ص)»، «امامِ انس و جنّ»، «پس از محمّد(ص) از همه برتر و افضل»، «قسّام بهشت و دوزخ»، «شیر خدا» و بالاخره، «به قول پاک رسول(ص) تنها امام اسلام پس از احمدِ مختار(ص)» می داند.





    ویرایش توسط مدير محتوايي : 19-10-2013 در ساعت 08:33

  16. تشكرها 3

    مدير اجرايي (04-11-2012), شهاب منتظر (04-11-2012)

  17. Top | #10

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    August 2012
    شماره عضویت
    3467
    نوشته
    13,717
    صلوات
    28000
    دلنوشته
    1
    اللهم صلّ علی محمد و ال محمد و عجّل فرجهم
    تشکر
    27,703
    مورد تشکر
    58,273 در 13,378
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض





    اینک که با اشعار لسان الغیب شیرازی گلگشت دلنوازمان در دیوانهای چهار شاعر بزرگ (ارکان اربعه شعر فارسی) به پایان رسید، بر می گردیم و غدیر خم را در آثار شاعران دیگر پی می گیریم. در این نوشته از سده چهارم هجری آغاز می کنیم و قرن به قرن تا سده چهاردهم پیش می رویم و زیر نام هر شاعر،اشعاری از او نقل می کنیم و محل شاهد را نیز می آوریم و در صورت لزوم توضیحی مختصر را نیز اضافه می کنیم.

    قرن چهارم

    1 کسایی مروزی، ابوالحسن مجد الدین (متولّد 341ق):

    مدحت کن و بستای کسی را که پیمبر
    بستود و ثنا کرد و بدو داد همه کار
    آن کیست بدین حال، که بوده است و که باشد جز شیر خداوندِ جهان، حیدر کرّار؟
    این دین هُدی را به مَثَل دایره ای دان پیغمبر ما مرکز و حیدر، خط پرگار
    علم همه عالم به علی داد پیمبر چون ابر بهاری که دهد سیل به گلزار17







    ویرایش توسط مدير محتوايي : 19-10-2013 در ساعت 08:34

  18. تشكرها 3

    مدير اجرايي (04-11-2012), شهاب منتظر (04-11-2012)

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi