ائمه اطهار (علیهم السلام) در دوران پربرکت حیات خود به عنوان اسوه های زندگی و کارشناسان دین در بین مردم شناخته میشدند و رفتار و گفتار و کردارشان نزد دیگران به عنوان حجت شرعی تلقی می شد. خاندان اهل بیت عصمت و طهارت در مواجهه با مسائل عصر خود راهکارهای ویژهای داشتند و برای ماندگاری اثرات رفتارشان، میراث شفاهی و کتبی از خود به یادگار گذاشتند و نوع برخورد ائمه اطهار با مسائل پیرامونی شان متناسب با شرایط خاص زمانی و مکانی متفاوت بود.
برخی از این رفتارها به همان دوره تاریخی محدود بود و برخی دیگر از اقدامات فراتر از زمان و مکان بود و جنبه عام پیدا می کرد. این میراث گرانبها بخصوص در مورد دو امام همام یعنی امیرمومنان و امام سجاد(ع) از اهمیت بیشتری برخوردار است. وجود آثاری همچون نهج البلاغه و صحیفه سجادیه نمونه های معتبر برجای مانده از میراث گرانبهای شیعی است که دقت در محتوا و مضامین آن، خواننده را با میزان توجه ائمه اطهار نسبت به رعایت حقوق مردم آشنا می سازد.
در این میان به تناسب روزهایی که در آن قرار داریم - ماه مبارک شعبان - و محوریت امام زین لعابدین(ع) در این روز خوبست که تاملی داشته باشیم در نوع نگاه و اندیشه آن امام بزرگوار درباره «انسان» و نیز جایگاه و حقوقی که در عرصه اجتماع برای یکایک افراد جامعه قائل بودند و مقایسه اجمالی آن با آرای بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی(س).