محتواى سوره:
به گفته بعضى از مفسران مشهور ، به نظر مىرسد كه اين سوره در خلال سالهاى جنگ بدر و جنگ احد ( سالهاى دوم و سوم هجرت ) نازل شده است و بخشى از طوفانىترين دورانهاى زندگى مسلمين را در صدر اسلام منعكس مىكند .
روى هم رفته محورهاى اصلى بحثهاى اين سوره ، محورهاى زير است:
1 -بخش مهمى از آن از توحيد و صفات خداوند و معاد و معارف اسلامىبحث مىكند.
2 -بخش ديگرى پيرامون جهاد و دستورات مهم و ظريفى در اين زمينه و همچنين درسهاى عبرتى كه در دو غزوه مهم اسلامى ( بدر و احد ) بود سخن مىگويد ،
و همچنين شرح امدادهاى الهى نسبت به مؤمنان و حيات جاويدان شهيدان راه خدا.
3 -در قسمتى از اين سوره ، به يك سلسله احكام اسلامى در زمينه لزوم وحدت صفوف مسلمين و خانه كعبه و فريضه حج و امر به معروف و نهى از منكر و تولى و تبرى ( دوستى با دوستان حق و دشمنى با دشمنان حق ) و مساله امانت ، و انفاق در راه خدا و ترك دروغ و مقاومت و پايمردى در مقابل دشمن و صبر و شكيبائى در مقابل مشكلات و آزمايشهاى مختلف الهى و ذكر خداوند در هر حال ، اشارات پر معنايى شده است .
4 -براى تكميل اين بحثها ، بخشى از تاريخ انبياء از جمله : آدم و نوح و ابراهيم و موسى و عيسى و ساير انبياء (عليهمالسلام) و داستان مريم و مقامات اين زن بزرگ و توطئههاى پيروان متمرد حضرت موسى (عليهالسلام) و مسيح (عليهالسلام) در برابر اسلام ، نيز ذكر شده است .
مطالب اين سوره چنان به هم مربوط و هماهنگ است كه گوئى همه آنها يك جا نازل شده است.