حضرت علی(علیه السلام) فرمود:
ناتوانترين مردم كسى است كه در به دست آوردن دوست، ناتوان باشد. و ناتوانتر از او، كسى است كه دوستِ به دست آمده را از دست بدهد.
(نهج البلاغه، حكمت11، ترجمه عبدالمحمد آيتي)
شرح:
توانايى انسان، تنها در زور بازو نيست. بلكه توانايى روحى و اخلاقى، بالاتر و با ارزشتر از توانائى جسم است. قدرت جسمى، با گذشت زمان و افزايش سن، از بين مىرود، اما توانايى روحى و اخلاقى، بر اثر گذشت زمان بيشتر مي شود، و انسان را قوىتر و ورزيدهتر مىكند.
پس ما ضمن آنكه براى سلامت و قدرت جسم خود بايد اهميت قائل باشيم، بايد سعى كنيم كه توانايى روحى و اخلاقى هم به دست آوريم و هر روز به مقدار آن بيفزائم.
على(عليهالسلام) مىفرمايد: يكى از نشانههاى قدرت روح و توانايى اخلاق، اين است كه انسان بتواند با اخلاق و رفتار مناسب، براى خود دوستان زيادى پيدا كند. پس كسى كه نتواند براى خود دوست صميمى و خوب پيدا كند، از لحاظ روحى و اخلاقى، عاجز و ناتوان است.
اما، ناتوانتر از او، كسى است كه دوستى را که پيدا كرده، نتواند نگه دارد. يعنى با رفتار بد و اخلاق نامناسب خود، دوستان به دست آمده را از دست بدهد و در زندگى اجتماعى، تنها بماند. زيرا نگهدارى دوست، دشوارتر از به دست آوردن دوست است. يعنى براى حفظ دوستان به دست آمده، بيش از يافتن دوستان جديد، قدرت روحى و اخلاق لازم است.
برگرفته از کتاب پندهای کوتاه از نهج البلاغه، هئيت تحريريه بنياد نهجالبلاغه