اعتقاد به معاد، یکی از مۆثرترین و کاربردیترین نیروهای کنترل کننده برای انسان است؛ لذا علمای اخلاق و بزرگان دین، همواره به زنده نگه داشتن یاد معاد تأکید و پافشاری داشته و دارند و توصیه ایشان این است که انسان باید در شبانه روز، چندین مرتبه به یاد مرگ، قبر و قیامت باشد.
از منظر قرآن کریم، نه تنها یقین، بلکه ظن و گمان به وقوع قیامت نیز، یک نیروی کنترل کننده برای انسان و مانع سقوط او است:
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ ، وَیْلٌ لِلْمُطَفِّفینَ ، الَّذینَ إِذَا اكْتالُوا عَلَى النَّاسِ یَسْتَوْفُونَ ، وَ إِذا كالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ یُخْسِرُونَ ،أَ لا یَظُنُّ أُولئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ ، لِیَوْمٍ عَظیمٍ»[1]
وای به کم فروش! وای به کسی که به حقّ خودش قانع نیست و زیاده طلب و کم دهنده است.
مگر آنان گمان نمىکنند كه در روزى بزرگ برانگیخته خواهند شد؟ آیا گمان ندارند که روز قیامتی هست؟
خطاب این آیات شریفه، منحصر و مختص به کسبه و بازاریان نیست، بلکه شامل تمام کسانی میشود که به حقّ خود قانع نیستند. مثلاً کارمندی که انتظار دارد حقوق او زیادتر باشد و همیشه از کمبود حقوق گله میکند، ولی در هنگام کار، کم کاری و بیکاری و بدکاری دارد، مشمول این آیات خواهد بود.
اعتقاد به معاد، یکی از مۆثرترین و کاربردیترین نیروهای کنترل کننده برای انسان است؛ لذا علمای اخلاق و بزرگان دین، همواره به زنده نگه داشتن یاد معاد تأکید و پافشاری داشته و دارند و توصیه ایشان این است که انسان باید در شبانه روز، چندین مرتبه به یاد مرگ، قبر و قیامت باشد.
نابودی عالم هستی، پس از نفخ صور اوّل از آیات قرآن کریم و نیز از روایات، استفاده میشود که روزی عالم هستی نابود و عالم برزخ، تمام میشود.
در آن زمان، که معلوم نیست چند سال یا چند میلیون سال تا وقوع آن طول بکشد، به جز خداوند سبحان، هیچکس وجود ندارد و حق تعالی میفرماید:
«لِمَنِ الْمُلْكُ الْیَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ»[2]
خداوند متعال خطاب میکند: کسانی که گردنکشی میکردند و خود را قدرت محض میدانستند، کجایند؟
فرعون منشها و کسانی که میگفتند: خانهام و سلطنتم، کجا هستند؟ سپس خود خداوند پاسخ میدهد: احدی جز خداوند یگانه قهّار وجود ندارد.