(1) ـ از آنجا كه مطابق نقل سبط بن جوزي در تذكره، حضرت امام كاظم(عليه السلام) داراي چهار فرزند دختر به نام هاي، فاطمه كبري، فاطمة وسطي، فاطمه صغري و فاطمه اُخري بود. (بحار، ج 48،ص 317) در اينكه حضرت معصومه كداميك از اينها بوده،بعضي ترديد نموده اند، ولي از قرائن عظمت مقام حضرت معصومه (سلام الله عليها) نسبت به ديگران استفاده مي شود، كه او همان فاطمه كبري(عليه السلام) بوده است.
(2) ـ منتهي الآمال، ج 2، ص 121 و 149.
(3) ـ دلائل الامامه طبري شيعه، چاپ منشورات رضي، ص 149.
(4) ـ مناقب آل ابيطالب، ج 4، ص 367.
(5) ـ مستدرك سفينه البحار، ج 8،ص 257.
(6) ـ انجم فروزان، ص 58ـ گنجينه آثار قم، ج 1 ص 386ـ آقاي فيض در كتاب گنجينه مدعي است كه حجه الاسلام آقاي شيخ جواد مجهتد،در سفر حج، در كتابخانه مدينه طيبه، دو كتاب مذكور(لواقح و نزهه) را با زحمت يافته، و اين مطلب را از آن دو كتاب ديده است(گنجينه آثار قم، ج 1، ص 386).
(7) ـ زندگاني حضرت موسي بن جعفر، عمادزاده، ج 2،ص 375.
(8) ـ تاريخ قديم قم، تأليف حسن به محمد بن حسن قمي، ص 213، بحارالانوار، ج 48، ص 290، اعيان الشيعه، ج 8، ص 391، رياحين الشريعه، ج 5،ص 32، انوارالمشعشين ج 1، ص 208، منتهي الآمال، ج 2، ص 242، مراقد المعارف، ج 2، ص 163، دايره المعارف شيعه(سيد حسن امين)، ج 3، ص 231، گنجينة دانشمندان، ج 1، ص 14.
(9) ـ وسيله المعصومين، ميرابوطالبم واعظ تبريزي، ص 658، لواقح الانوار، طبق نقل انجم فروزان، ص 58، زندگاني حضرت معصومه، تأليف مهدي منصوري،(متوفي 1146 هـ .ق) ص 37، كريمة اهل بيت، ص 105.
(10) ـ مستدرك سفينه البحار، علامه شيخ علي نمازي، ج 8، ص 257.
(11) ـ رساله العربيه العلويه و اللغه المرويه، تأليف شيخ حر عاملي، طبق نقل كتاب حياه الست، مهدي منصوري، ص 11.
(12) ـ وسايل الشيعه، ج 14،ص3.
(13) ـ همان مدرك، ص 7 و 8.
(14) ـ همان مدرك، ص 117 و 118.
(15) ـ اصول كافي، ج 1، ص 317.
(16) ـ اصول كافي، ج 1،ص 216.
(17) ـ سفينه البحار،ج 2،ص 376(فطم)، بحار،ج 60، ص 219.
(18) ـ ستي در لغت به نام خانم و بانواست، اين مدرسه را از اين رو كه به بانوي جليل القدر حضرت معصومه (سلام الله عليها) منسوب است ستيه مي گويند، اما اينكه در افواه برخي از عوام افتاده كه در آنجا تنور حضرت بوده، اصلي ندارد و به هيچ وجه درست نيست، و گفتن بيت النور(خانة نور) به خاطر مقدس بودن آن مكان بسيار شايسته است، گويا بعضي در اثر ناآگاهي، به جاي بيت النور بيت التنور گفته اند.
(19) ـ همان مدرك ـ با توجه ب سالروز وفات حضرت معصومه(دهم يا دوازدهم ربيع الثاني سال 201) كه قبلاُ ذكر شده، و 16 روز در قم زيست، نتيجه مي گيريم كه ورود حضرت معصومه (سلام الله عليها) به قم تقريباُ در روز 23 ربيع الاول سال 201 بوده است.
(20) ـ رياض الانساب، ص 160، مطابق نقل كتاب حياه الست، تأليف مرحوم منصوري(متوفي سال 1406) ص 50.
(21) ـ الحياه السياسه للامام رضا، تأليف جعفر مرتضي عاملي، ص 428 قيام سادات علوي، ص 161 و 168.
(22) ـ وسيله المعصومين، تأليف ميرزا ابوطالب بيوك، ص 68.
(23) ـ اين اشعار در آغاز كتاب ذكر شد.
(24) ـ منهاج الدموع، ص 440.
(25) ـ بحار، ج 60، ص 219ـ بعضي احتمال داده اند كه آن دو نقاب دار حضرت رضا(عليه السلام) و امام جواد(عليه السلام) بوده اند.
(26) ـ همان مدرك، ص 229 و 220.
(27) ـ منتهي الآمال، ج 2، ص 162. و در كتاب تاريخ قديم قم، صفحه 218 آمده:"ام اسحاق و ام حبيب، در بقعة چسبيده به مرقد مطره حضرت معصومه (سلام الله عليها) دفن شده اند."
محدث قمي در جاي ديگر گويد:"از تاريخ قم، استفاده مي شود كه: زينب و ام محمد و ميمونه، دختران امام جواد بوده اند."(منتهي الامال، ج 2،ص 235).
(28) ـ علاوه بر اينها،نُه امام زاده ديگر، در كنار مرقد مطهر حضرت معصومه (سلام الله عليها) دفن شده اند كه ذكر آنها در بخش آخر خواهد آمد.
(29) ـ اقامه البرهان در اصول دين، تأليف ميرزا موسي فراهاني، ص 479(اين كتاب در سال 1302 هـ .ق تأليف يافته است.)
(30) ـ الفقيه، ج 1،ص 121ـ بحار، ج 22، ص 550.
------------------------------------
محمد محمدي اشتهاردي