تذکّر چهارم: ضرورت دستگیری از مستمندان و نیازمندان
در وضعیّت اقتصادی نامطلوب فعلی که بسیاری از افراد با سختی و مشقّت زندگی خود را اداره میکنند، اهتمام به رفع نیازهای دیگران بسیار اهمیّت دارد. در آموزههای اسلام تأکید فراوانی بر رعایت قانوان مواسات شده است و اگر انسان بخواهد به معنای واقعی کلمه شاد باشد، باید دیگران را نیز در شادی خود سهیم کند. انتظار قرآن از یک مسلمان این است که از آنچه دارد، براى رفع حوائج دیگران نیز استفاده کند:
«لِیُنْفِقْ ذُوسَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَ مَنْ قُدِرَ عَلَیْهِ رِزْقُهُ فَلْیُنْفِقْ مِمَّا آتاهُ اللَّه»[6]
منظور قرآن کریم این است که هر کسى باید همانطور که براى خود و خانوادهاش به فکر خوراک و پوشاک و مسکن و ازدواج است، به فکر دیگران هم باشد. همانگونه که برای ایّام عید و نوروز خود و خانواده تلاش میکند، برای دیگران نیز نگران باشد و به آنها کمک کند. هر مسلمانى باید به اندازه وسعش دیگرگرا باشد. خودگرایى، خود محورى و خودخورى از نظر اسلام ممنوع است.
تقاضا دارم هنگام سال تحویل، پس از خواندن دعای «یا مقلّب القلوب»، برای دیگران نیز دعا کنید. متأسفانه همانطور که امروزه توجّه به دیگران کمرنگ شده، دعا برای دیگران هم کمرنگ شده است، در حالی که مسلمانان وظیفه دارند دست کم به همدیگر دعا کنند.
تذکّر پنجم: پرهیز از مسافرت بیهدفمتأسفانه در زمان حاضر رسم غلطی که در بین برخی از مردم در ایّام تعطیل بالاخص نوروز، رایج شده، آن است که ناگهان بدون هدف و بدون انگیزه مادی یا معنوی، به خاطر آنکه چند روز تعطیل است، به مسافرت میروند. در مسافرت نیز مجبورند برای تهیه مکان و امکانات سفر سختی بکشند و از استراحت محروم باشند. گویا واجب است در ایّام تعطیل با هر مشقّتی به سفر بروند و هرچه پول دارند بیهوده خرج کنند و خستهتر برگردند.
در این مسافرتهای بیمورد، مبالغ هنگفتی پول و سرمایه ملّی هزینه میشود، بنزین و سوخت فراوانی دود میشود، افرادی در اثر تصادف کشته میشوند و آنچه باقی میماند، احتیاج مادی و خستگی سفر و هزینههای هنگفت و بدهی ناشی از سفر برای خانواده است.
اگر دولت و صداوسیما به این رفتارها دامن نزنند، که میزنند، این همه هزینه و پول را میتوان در گسترش قانون مواسات هزینه کرد. قرآن کریم میفرماید: یکی از علامتهای مۆمنین آن است که از آنچه خداوند متعال به آنها ارزانی داشته، انفاق میکنند: «وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ»[7]
کسی که با مسافرت، چندین میلیون هزینه میکند و به جز خستگی، ضعف اعصاب و فشار روحی چیزی به دست نمیآورد، چگونه می توان انتظار داشت که به دیگران کمک کند؟
چادر به عنوان یک نماد ملّی و مذهبی، باید همیشه حفظ شود، امّا در برخی از خانوادهها، هنگام دید و بازدید،حجاب اصلاً به کنار میرود و آن را مخالف رسوم دید و بازدید میپندارند! به عبارت دیگر، چادر در میان خانوادهها، قدیمی شده و بیچادری و رونگرفتن، مُد شده است
تذکّر ششم: ضرورت برنامهریزی در دید و بازدید و پرهیز از ایجاد مزاحمتمقصود اسلام عزیز از صله رحم این است که همه به فکر همدیگر باشند و از هم دستگیری کنند و به رفع حوائج و نیازهای هم بپردازند و لااقل به همدیگر آزار نرسانند. دید و بازدیدهای نوروز هم باید برای تألیف قلوب و تحکیم پیوند بین خویشان و آشایان و تلاش برای رفع کدورتها باشد. امّا گاهی دیده میشود مردم در دید و بازدیدها برای همدیگر ایجاد مزاحمت میکنند و با رفت و آمد تحمیلی، موجب آزار و اذیّت دیگران میشوند.