(¯`•.*~.*ويژه نامه ولادت فرخنده امام جعفر صادق (ع)*.~*.•´¯)

[نرگس منتظر]

عید سلوک



عید، بهانه طلب است. به شکرانه روز تولدت ای صاحب علوم کامله! به گدایی معرفت آمده ایم. به درگاه نیاز، سر بر سجده نهاده ایم.

شادی مؤمنان حقیقی را بر همه روزهایمان ارزانی دار که روزهای سال، عید بندگی ست و برای دلبستگان شیعه جعفری، تنفس در مزرعه آخرت و زندگی، خود بهانه شادی ست.

مولای عقیده های پاک! دعامان کن که به حقیقت بندگی درآییم. یاریمان کن تا غرور فکر کردن، به دام فلسفه بدون دین دچارمان نکند!

ای متولد سرزمین محمد که سرزمین دل ما را در آشوب کشاندی. ای مقیم وادی حیرت!

به غربت نگاه جدت حسین علیه السلام قَسَمت می دهیم که راه یثرب حقیقت را نشانمان بده؛ آخر جای پای تو آنجاست؛ از همان وقت که کودک بودی، وقتی که جوان شدی، وقتی که به امامت رسیدی.

ما را به جشن میلاد مذهب جعفری راه بده،
ای تمام دین محمد صلی الله علیه و آله ، یابن رسول اللّه !

[نرگس منتظر]

خورشید مدینه

به یاد بحر حقایق، حضرت صادق علیه السلام

زبان رساى اسلام بود و مبین شریعت مصطفى(صلی الله علیه و آله).
با سخنانى حكیمانه، منطقى استوار، علمى سرشار، برگزیده روزگار به شمار مى‏آمد و ... بنده شایسته پروردگار.


در سال‎هاى سیاهى كه ابرهاى سلطه امویان، آسمان جهان اسلام را تاریك كرده بود و در سال‎هایى تیره‏تر، كه حكومت عباسیان، مسلمانان را به تیرگى نشانده بود.


او خورشید مدینه دین و دانش بود.
در میان این دو فصل سیاه و سرد و ابرآلود، چند صباحى كه خورشید وجودش از افق مكتب و مذهب تابید، اسلام و قرآن را جان بخشید.


او آبیارى نهال حق كرد تا این بذر ایمان پا گرفت و در افق ‏اندیشه‏ها تابان شد.
دین به نام او زنده گشت.
درخت علم، در بوستان كلامش رویید و به برگ و بار نشست.
گلشن فضل، از چشمه دانش او سیراب شد.
كتاب فقه، با «الفباى صادقى‏» نگاشته گشت.

وقتى چشمه فضل و فقه و علم و كمال او مى‏جوشید، حسودان و عنودان؛ ‏زبان به طعن مى‏گشودند و تیغ دشمنى بر مى‏كشیدند و پاى خصومت پیش ‏مى‏گذاشتند.
ولى... كدام دانشور را مى‏توان شناخت و نام برد كه از گنج دانش‏ حضرت صادق علیه السلام بهره نبرده باشد؟
و كدام معلم را مى‏توان یافت كه به اندازه او، تربیت‏یافته در مكتب عترت داشته باشد؟
حوزه‏هاى علمیه، نقش شاگردى او را به سر درهاى خویش نوشته‏اند.

فقیهان دین مدار، خوشه‎چین حدیث و حكمت صادقى‏اند.

آن چهار هزار گوش حكمت نیوش، كه از زبان این حجت ‏خدا حدیث ‏مى‏شنیدند و آن چهار هزار زبان و قلم كه به گفتن و نوشتن و ثبت ‏و نشر حقایق دین از زبان او مى‏پرداختند، هر كدام منشورى بودند كه آن نورهاى تابان را در رواق اندیشه‏هاى بشرى مى‏تاباندند و آن ‏معارف ناب و والا را از عرش بلند «علم لدنى‏» حضرتش، بر فرش‏ كتاب‎ها و دفترها فرود مى‏آوردند.

خوشا به حال آن چهار هزار حكمت‏آموز محضرش!

آنان، همچون نسیمى خوشبوى، از كوى معارف او گذشته، در پهنه ‏قلمرو اسلام، جوهره دین را پخش مى‏كردند و «قال الصادق‏» گویان، كام تشنگان معرفت را عطرآگین مى‏ساختند. عصرى بود كه بدعت گذاران و دین ستیزان، در قالب‎هاى مختلف به‏ تحریف چهره آیین محمدى(صلی الله علیه و آله) مى‏پرداختند.


امام صادق علیه السلام بود كه خورشیدگون مى‏تابید و آن اوهام و خرافات و تحریفات را مى‏زدود.

درود بر سلسله نورانى راویان احادیث؛

آنان كه حلقه‏اى از «تعبد» و «اطاعت‏» بر گردن داشتند و بر گرد «آل الله‏»، پروانه‎وار مى‏چرخیدند و خوشه‎چین محضر آن انوار تابناك مى‏شدند، تا جهان در ظلمت نماند و بشریت از این كوثر ناب ‏و زلال، محروم نباشد.


ابان بن تغلب‏ها، هشام‏ها، مؤمن طاق‏ها، جمیل بن دراج‏ها، ابوبصیرها، زراره‏ها، سماعه‏ها، عمار ساباطى‏ها، جابر بن حیان‏ها، مفضل‏ها، صفوان‏ها و ... صدها ستاره فروزان، هر یك در فروغ‎گسترى ‏مكتب امام صادق(علیه السلام)، نقشى عظیم داشتند و حاملان و وارثان و راویان و ناشران آن علوم بودند.

سیراب شدگانى بودند از این زمزم جوشان!
باده نوشانى بودند از این ساغر كوثرگون!

آنان، كام دل را با حلاوت «مكتب عترت‏» آشنا ساخته بودند و از پیشوایان دین، به ویژه از صادق آل محمد، نه تنها علم، كه عمل هم ‏مى‏آموختند و نه تنها دانش، كه عصاره دین را از زبان او مى‏گرفتند.

امروز، بام و در كشور ما، «صادقیه‏» است.
اینك، در كشور امام صادق(علیه السلام)، فرهنگ اهل‏بیت علیهم السلام، سارى ‏و جارى است.
امروز، هر جا كه شیعه‏اى است، جعفرى است.
و هر جا كه حوزه‏اى است، صادقى است! ...

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

مدهوش صبح «صادق»یم


سپیده صبح صادق، دمیده از سمت اشراق مدینه!

لعل لب فرشتگان، مترنم از نوای خوش بشارت است؛

بشارت آمدن کودکی از تبار صالحان و هادیان!

فرشتگان، سر از حجره‏های آسمان برآورده‏اند
تا رد روشن شهاب جعفر صادق علیه‏السلام را

تا کهکشان دامان پاک و پرستاره «ام فروه»، بدرقه کنند.

دشتی از اقاقیا و داوودی،

تا پای خانه پرنور باقرالعلوم صف کشیده‏اند

و چشم دوخته‏اند بر جمال بی‏مثال گل تازه دمیده‏اش.

شور و شوق، به سماع آمده است

در دیدگان خیس شیعیان علی. امشب،

نور سینایی صادق، بر قلب طور مدینه تابیده است

و عاشقان ولایت، مدهوش جلوه پرفروغ و ربانی اویند.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

مقدمش گلباران!

هفده ربیع، بهاری‏ترین فصل اهل زمین است.

در نیلوفرانه قدوم ختم رسل،

برای روشنی دیدگان جد عزیزش،

نور در دیدگان منتظر آینه‏ها پراکنده‏اند؛

نور عالم‏گیر صادق آل احمد را!

مولای عطوفی آمده است

که در تاریکی شبانه کوچه‏های مدینه،

به رسم علی علیه‏السلام ،

انبان نان فقیران بنی‏ساعده را بر دوش می‏گرفت.

زبانش از ذکر خدا لبریز بود

و بیش‏تر روزهایش به روزه سپری شد.

پینه دستانش، آشنای دیرینه بستان‏های مدینه بود.

آری! صادق آل محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله ؛ آمده است؛

صابر راه حق و رئیس مذهب عشق، آمده است.

قدومش گلباران!

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

علم اولین و آخرین



«صبر»ش چنان بود، که در مصیبت‏ها

همگان را به شگفتی وامی‏داشت.

«عفو»ش آن سان که برای آمرزش

دشنام‏دهندگان خویش، به نماز برمی‏خاست

و هدایتشان را در دعا از خداوند می‏خواست.

«سخاوت»های پنهانی‏اش،

شبان تارِ مدینه را روشن و دل‏های تهی‏دستان را

بسی خشنود می‏ساخت.

«عبادت»ش، چندان عاشقانه بود،

که پیوسته او را در ذکر و روزه و نماز،

به درگاه آن یگانه بی‏نیاز می‏دیدند

و علمش چنان بود که در مکتب او، چهار هزار شاگرد،

از مخالف و موافق، بهره می‏برد.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

از صدف «قال الصادق»



حجت ششم! مسجد مدینه، آذین شده است

برای طلوع انوار آسمانی فقه تو.

ستون‏هایش، گوش سپرده‏اند، شیوایی کلام فاضلانه‏ات را.

وجب به وجب زمین مدینه، عطر ملکوت گرفته است.

ملائک، بال گسترده‏اند بر خاک راه تو

تا پابوس احیاگر آیین محمدی صلی‏الله‏علیه‏و‏آله باشند.

فقه، می‏جوشد از لحظه‏های پرنور و صادقانه‏ات.

«قال الصادق»های تو، ستاره پاشیده است

بر تارک چند صدسال اجتهاد و فقاهت.

مکتب توحیدی‏ات،

در لحظه لحظه «شیعه بودن» شناور است.

یک عمر، درّ گران‏بهای احکام خدا،

از صدف «قال الصادق» تو تراویده است.

از هشام‏ها و مفضل‏ها، تا شیخ مفیدها و بحرالعلوم‏ها،

از خوشه خوش‏رنگ و بهشتی کلام تو روییده‏اند.

مولا جان! شیعه اگر زنده است،

شیعه اگر پویاترین مکتب دنیاست،

شیعه اگر اوج گرفته بر آسمان بالندگی،

همه به یمن تلألوی علم لدنی توست.

[parsa]

قال الصادق علیه السلام:
من أحب لله و أبغض لله و أعطي لله فهو ممن كمل إيمانه.

امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند:
هر كه براي خدا دوست دارد و براي خدا دشمن دارد و براي خدا عطاء كند ، از كساني است كه ايمانش كامل است.

اصول كافي ، ج 3 ، ص 189

[عاشورا* خادمه چشم براه گل نرگس*]

دوستان اهل بيت(ع)

عبدالله بن بکير که از ياران امام صادق(ع) است روايت مي نمايد: "امام (ع) فرمود: ما دوست داريم شيعه ما" در اينجا امام توصيف دوستان خود را آغاز مي نمايد. "عاقل باشد" پس آنان از شيعيان خود مي خواهند که عاقل باشند و بيش از آن که به تربيت جسمشان مي پردازند به پرورش عقل خود اقدام نمايند. تا اين که داراي عقلي باشند که به واسطه آن حقايق هر چيزي را درک کنند و نيک را از بد تشخيص دهند. "فهيم باشد" حقايق امور را به درستي تشخيص دهد. "فقيه باشد" در دين فقيه باشد. "بردبار باشد" سعه صدر داشته باشد. اگر کسي به او اهانتي روا داشت بدي را با بدي پاسخ ندهد. بلکه خشم خود را فرو بخورد و از مردم در گذرد و به کسي که به او اهانت کرده است خوبي نمايد. "اهل مدارا باشد." مدارا اين است که به گونه اي با مردم تعامل داشته باشي که حساسيتها و مشکلات روابط اجتماعي ايشان را دامن نزند. البته مدارا با نفاق تفاوت دارد. چرا که بعضي از مردم مدارا را مساوي با نفاق مي دانند که اين نادرست است. از پيامبر(ص) روايت شده است: "خداوند مرا به مدارا با مردم دستور داده است همان گونه كه به اداي واجبات دستور داده است." آمده است که خداوند به موسي(ع) وحي کرد: "با آفريده هايم مدارا کن." وقتي که با مردم همزيستي داري، موارد حساسيت برانگيز مردم را در نظر داشته باش و با در نظر داشتن اينها تعامل خود را با ايشان ساماندهي کن. ماهيت روابط اجتماعي اين را اقتضا مي نمايد. اما در رابطه با حق و باطل، مدارا براي اين است که بهتر بتواني انديشه را در جان مردم جاي بيندازي. پس مدارا ابزاري اجتماعي است. اين که مردم مي گويند: فلاني ملاحظه وقتش را مي نمايد. به اين معناست که او امکانات مالي خودش را در نظر دارد و وقتي که کاري را انجام مي دهد به امکانات مالي خود نگاه مي نمايد. همين طور مي گويند: او سلامتي خود را در نظر دارد. او کاري نمي نمايد که به سلامت بدني ومالي او آسيب وارد آيد. "صبور است" زيرا صبر براي ايمان مانند سر براي بدن است. "راستگوست" شيعه ما بايد از راستگويان باشد. زيرا راستگويي اوج ايمان است. "با وفاست" به عهد و پيمان خود وفادار است.
سپس امام صادق(ع) مي فرمايد: "خداوند تبارک و تعالي پيامبران خود را با مکارم اخلاقي ويژگي داد." زيرا آنان نشاندهنده قله رسالت هستند و الگو مي باشند. زيرا رسالت فکري در وجود پيامبر گرد آمده است تا وحي الهي را براي مردم بيان دارد و با تبلور در زندگي خود، رسالت عملي هم در وجود او قرار دارد. "پس اگر اين صفات در کسي وجود دارد بايد خداوند را به خاطر آن سپاس گويد و هر کس که اين صفات در اونيست بايد بايد به درگاه خداوند عزوجل تضرع نمايد و اين صفات را از او بخواهد." پس همان گونه که انسان در نيازمنديهاي مالي و سلامتي و امنيتي به درگاه خداوند تضرع مي نمايد، بايد در نيازمنديهاي اخلاقي خود هم بايد چنين کاري را انجام دهد. بايد از خداوند بخواهد که مکارم اخلاقي را به او عنايت فرمايد."راوي گويد: گفتم فدايتان شوم اين مکارم اخلاقي کدامند؟ فرمود: پرهيزگاري و قناعت." از خداوند بخواهد که اين دو ويژگي را به او عنايت نمايد. قناعت اين نيست که وقتي خداوند نعمتي را به انسان داد، او آن را بر خود حرام کند بلکه قناعت اين است که در چيزهايي که بواسطه تلاش و کوشش بدست مي آيند، خودداري داشته باشد. معناي ديگرش اين است که انسان به داشته هاي مردم چشم ندوزد. بلکه به داشته هاي مالي و امکانات خودش قناعت داشته باشد. "و صبر و شکر و بردباري و حياء و سخاوت و شجاعت و غيرت" البته غيرت در موارد بايسته بايد وجود داشته باشد و منظور داشتن غيرت بدون دليل نيست. "و نيکوکاري و راستگويي و اداي امانت" سپس امام صادق(ع) به ياران خود مي فرمايد: "خداوند براي شما اسلام را به عنوان دين برگزيده است" پس چگونه بايد با اسلام خود رفتار کنيد و سعي نماييد که ياوران خوبي براي اسلام باشيد؟ وقتي که با اسلام حرکت مي نماييد. "پس همنشيني با اسلام را با سخاوت و خوش خلقي به خوبي تلافي نماييد." يعني سعي کن در زندگي خودت کريم و با سخاوت باشي و سخاوت اسلام را متبلور نمايي و نيز داراي اخلاق نيکو باش تا از تو به مردم جز خير و نيکي نرسد. پس زماني که با اين دو ويژگي با اسلام خود حرکت مي نمايي تصوير زنده و پويا از اسلام ارائه مي دهي که مردم را به سوي اسلام جذب مي نمايد.

[عاشورا* خادمه چشم براه گل نرگس*]

يقين شعار مؤمن است

ابي بصير از امام صادق(ع) روايت مي نمايد که آن حضرت فرمود: "چيزي نيست مگر اين که براي آن حدي وجود دارد. گويد: گفتم: فدايت شوم حد توکل چيست؟ فرمود: يقين." يعني اين که مؤمن بايد به خداوند يقين داشته باشد. اين که خداوند برتر از همه چيز و پشت سر هر چيز است. اين که بر هر چيزي قادر است. پس بايد به او توکل کرد . زيرا اگر انسان عقيده نداشته باشد که خداوند بر همه چيز قادر است و خداوند به همه چيز عالم است و خداند با همه چيز است، چگونه مي تواند به او توکل نمايد؟ پس توکل بايد ناشي از يقين باشد. در دعا آمده است: "خداوندا! يقين و حسن ظن به خودت را روزي من بگردان و اميدت را در دلهاي ما تثبيت کن و اميد ما را از غير خودت قطع نما تا اين که به غير تو اميد نبنديم و به جز تو اطمينان نکنيم." سپس ابي بصير سؤال خود را از امام صادق(ع) ادامه مي دهد. "گويد گفتم: حد يقين چيست؟" يعني چگونه مي توانيم يقين را در جان خود اندازه گيري نماييم؟ "فرمود: با وجود خداوند از کس ديگري نترسي." زيرا انسان وقتي به خداوند يقين داشته باشد، خدايي که آفريدگار تمام چيزهاست، ديگر از کسي ترسي ندارد. زيرا خداوند مسلط بر همه چيز است. خداوند متعال از وقتي که پيامبر(ص) در غار بود براي ما سخن مي گويد. مي فرمايد: «الا تنصروه فقد نصره الله اذ اخرجه الذين کفروا ثاني اثنين اذ هما في الغار اذ يقول لصاحبه لا تحزن ان الله معنا فانزل الله سکينته عليه – بنابراين پيامبر نمي ترسد. زيرا او احساس مي نمايد که خداوند با اوست. از اين رو به همراه خود اطمينان مي دهد تا ترس او را ببرد - و ايده بجنود لم تروها» (توبه/40)
يکي از ياران امام صادق(ع) ضمن پرسش از آن بزرگوار، عيبجوييهايي را که شيعيان به سبب وابستگي به امام صادق (ع) متحمل مي شوند، براي آن حضرت نقل مي نمايد. درست مثل اين روزها که بعضيها به سبب وابستگي به اين گروه يا آن فرد مورد شماتت و سرزنش واقع مي شوند. در روايت آمده است: "ابوالصباح الکناني به امام صادق(ع) گفت: مردم به واسطه شما، چه چيزهايي را متحمل مي شوند؟" پيوند ما با شما ما را به دشواري انداخته است و مردم به جهت اين رابطه ما را مورد محاسبه قرار داده و متهممان مي کنند. "امام صادق(ع) فرمود: مردم به خاطر من چه چيزهايي را متحمل مي شوند؟ " آن چه چيزي است که مردم متحمل مي شوند؟ "گويد: هنوز بين ما و مردي حرفي است و مي گويد که جعفري (شيعه) خبيث است" امام اين مسأله برايش دشوار است. درست مثل بسياري از مجاهدان و صالحان و مصلحان که مردم به اين گونه در باره ايشان حرف مي زنند. اينان هم اندوهناک مي شوند. زيرا مردم اصل قضيه را نمي دانند. "فرمود: مردم به خاطر من شما را سرزنش مي کنند؟ ابوالصباح گفت: آري. فرمود: به خدا سوگند! کساني که از جعفر پيروي کنند چه اندکند" پيوند با من جنبه شخصي ندارد. "ياران من کساني هستند که ورع و عمل براي آفريدگار و اميد پاداششان بسيار باشد. اينان ياران من هستند." از ديدگاه امام صادق(ع) کساني ياوران ايشان هستند که از طريق آن حضرت با خداوند ارتباط دارند و اين ارتباط جنبه شخصي و غير الهي ندارد. از اين رو به يکي از ياران خود مي فرمايد: "شنيدم که امام صادق(ع) مي فرمايد: بر تو باد تقواي الهي و ورع و کوشش" يعني کوشش در عمل "و راستگويي و اداي امانت و خوش خلقي و همسايه داري خوب و به غير زبانتان دعوتگر مردم باشيد." يعني الگوي زنده براي مردم باشيد. در حديث امام صادق(ع) آمده است: "بر شما باد رکوع و سجود طولاني." چرا که اين نشانه عبوديت است. "زيرا اگر از شما رکوع و سجده خود را طولاني نمايد، ابليس از پشت او ندا دهد: اي واي! او اطاعت کرد ومن عصيان کردم. او سجده کرد و من ابا ورزيدم." علي بن زيد بن ابيه مي گويد: "من نزد امام صادق(ع) بودم که عيسي بن عبدالله القمي وارد شد و امام از او استقبال نمود و او را نزديک خود نشاند. سپس فرمود: اي عيسي بن عبدالله! از ما نيست" اين واژه خيلي مهم و بزرگ است. يعني از روش و خط ما اين نيست "و کرامت ندارد کسي که در شهري صد هزار نفر يا بيشتر باشند و کسي از او پرهيزگارتر باشد." يعني اگر يکي از شما در برابر صد هزار نفر باشد، بايد پرهيزگارترين ايشان باشد و بيش از همه از محارم الهي پرهيز نمايد. از امام صادق(ع) روايت شده است که فرمود: "ما کسي را مؤمن نمي شماريم مگر اين که براي تمام دستورات ما پيرو و مريد باشد. آگاه باشيد که يکي از نشانه هاي پيروي از دستور و خواست ما، پرهيزگاري است. پس بدان زينت يابيد که خداوند شما را رحمت مي نمايد و با دشمنان ما مکر و حيله نماييد که خداوند شما را احياء مي نمايد."
در انتها حديث ديگري را ذکر مي نماييم. ابي يعفور مي گويد که امام صادق (ع) فرمود: "با غير زبانتان دعوتگر مردم باشيد تا مردم از شما پرهيزگاري و صلاح و نيکي ببينند که اين دعوت کننده است." ائمه(ع) و امام صادق(ع) همگي اين گونه بوده اند. خط تشيع اين است. عقيده و احکام و اخلاق اسلامي اين گونه است. پس بياييد تا در زندگي خود خط اهل بيت را که همان خط اسلام اصيل است تبلور ببخشيم تا اين که مردم را به با ارزشهايي که مورد تأکيد آنان بوده و ما در زندگي خود تبلور بخشيده ايم، به سوي آنان جذب کنيم. والحمد لله رب العالمين

فکر و ثقافة، سال ششم، شماره 240.

[parsa]

قال الصادق علیه السلام:
ان المسلمين يلتقيان، فافضلهما أشدهما حبا لصاحبه.

امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند:
از دو مسلمان كه به هم برخورد مي كند آن كه ديگري را بيشتر دوست دارد بهتر است.

اصول كافي ، ج 3 ، ص 193