از چهار عامل خطر بپرهیزید تا به خدا برسید
از چهار عامل خطر بپرهیزید تا به خدا برسید
یكى از پیران معرفت را پرسیدند كه: عارف را چگونه باید باشد؟
گفت: چنان باید كه از میان خویش و آن خداوند خویش چهار چیز بردارد:
1ـ یكى ابلیس را و هر چه او خواهد و خواست وى معصیت بُوَد، كه اندر وى زوال ایمان بُوَد، و اندر زوال ایمان دوزخ جاودان بود.
"كَمَثَلِ الشَّیْطَانِ إِذْ قَالَ لِلاِْنسَانِ اكْفُرْ فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ إِنِّی بَرِیءٌ مِنكَ إِنِّی أَخَافُ اللهَ رَبِّ الْعَالَمِینَ. فَكَانَ عَاقِبَتَهُمَا أَنَّهُمَا فِی النَّارِ خَالِدَیْنِ فِیهَا وَ ذلِكَ جَزَاؤُا الظَّالِمِینَ"؛ در مَثَل مانند شیطانند كه از انسان خواست به خدا كافر شود، پس از آن كه انسان از طاعت حق روى گرداند و از عبادت الهى برید، گفت من از تو بیزارم كه از عذاب پروردگار عالمین مى‌ترسم .
پس عاقبت شیطان و آدمى كه به خواست او كافر شد این است كه هر دو در آتش دوزخ مخلّدند و این دوزخ كیفر متجاوزان است .
2ـ و دیگر نفس و آنچه خواهد، كه نفس بدان كارى كند بد، و بدكردارى را جاى آتش بود، چنان كه گفت در قصه یوسف صدیق:
"وَ مَا أُبَرِّئُ نَفْسِی إِنَّ النَّفْسَ لاََمَّارَةُ بِالسُّوءِ إِلاَّ مَا رَحِمَ رَبِّی إِنَّ رَبِّی غَفُورٌ رَّحِیمٌ"؛ من خودستائى نكرده، نفس خویش را از عیب و تقصیر مبرا نمى‌دانم زیرا نفس به شدت انسان را به كارهاى زشت و ناروا مى‌خواند جز آن كه خدا به لطف خاص خود انسان را حفظ كند، كه خداى من بسیار آمرزنده و مهربان است .
3ـ و دیگر هواى تن را و آنچه او خواهد، و اندرین جهان هر كه به راحت بود بدان جهان رنج برد چنان كه گفت حق تعالى:
"أَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَوَاهُ"؛ اى رسول من دیدى حال آن كس كه هواى نفس خود را معبود خویش گرفت چگونه به ضلالت و گمراهى افتاد و هلاك گشت و به عذاب ابد دچار شد؟!"
4 ـ چهارم دنیا را و آنچه او خواهد دست بازدارى، كه دنیا از تو خدمت خواهد و فراموشى آخرت خواهد قوله تعالى:
"فَأَمَّا مَن طَغَى. وَ آثَرَ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا. فَإِنَّ الْجَحِیمَ هِیَ الْمَأْوَى."
و اما چون كسى طغیان كند دنیا را بر آخرت بخواهد، پس جهنم جایگاه اوست .
پس چون بنده عارف، این چیزها را از میان برداشت و معرفت قرار گرفت، و حلاوت معرفت یافت، پس هر كه با ابلیس صحبت كند از هاویه نرهد كه با خداوند صحبت كند از این همه برهد.
منبع:
عرفان اسلامی، حسین انصاریان، جلد 8
نقل قول
