▐*♪♦♪*▌ عوامل تحکیم بهداشت روان در خانواده ▐*♪♦♪*▌

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

** عوامل تحکیم بهداشت روان در خانواده **










خانواده از اصلی ترین و پایه ای ترین نهادهای اجتماعی است
که پایه اصلی ساختار های اجتماعی را شکل می دهد .

اهمیت این نهاد در تمامی جوامع، مذاهب و فرهنگ ها مورد تایید قرار گرفته است.

در علوم روان شناسی اعتقاد بر این است که کارکرد و جایگاه افراد در خانواده
تاثیر مستقیمی بر بهداشت روان آنها دارد و حتی خود خانواده همبه عنوان
یک ساختار منسجم نیاز به قوانینی دارد که منجر به کاهش استرس، افزایش تعامل
و در نتیجه ارتقای بهداشت روان در افراد شود.

به صورت طبیعی اگر به ساختار خانواده بدون هیچ گونه مداخله ای دقیق شوید
چند شیوه تعامل را خواهید دید که به طور کلی به سه دسته تقسیم می شود:

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

1- اثرهای متعامل از طریق اعمال قدرت:

در این حالت اعمال قدرت به صورت سلسه مراتبی است و هر فرد وظیفه دارد
به تناسب جایگاه خود از افراد بالا دستی تبعیت نماید
و پدر به تنهایی و یا پدر و مادر با هم حمکران این مجموعه هستند
و دیگران باید بدون چون و چرا بایستی تبعیت نمایند.

[نیایش*خادمه یوسف فاطمه(س)*]

2- اثرهای متعامل از طریق برقراری رابطه و گفتگو:

سه شیوه تعاملی به صورت کانال ارتباطی، چرخشی و فاصله ای برقرار می شود.
در فرم ارتباط همه جانبه هر یک از عضوهای خانواده از طریق این کانال با یکدیگر
ارتباط دارند.به این صورت که افراد از طریق یک موضوع خاص یا در موقعیت های
مختلف می توانند نظرات خود را بیان نموده و یا خواسته های خود را بیان نمایند.

در فرم چرخشی یک نفر از اعضای خانواده به طور واسطه ارتباط بین افراد را برقرار
می سازد و معمولاً مادر این نقش را بر عهده می گیرد و بالاخره فرم فاصله ای است که در
اثرات متعامل افراد خانواده شکاف وجود دارد.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

3- اثرات متعامل از طریق ابراز محبت:

ابراز محبت در بین افراد خانواده های مختلف متفاوت است.
در بعضی خانواده ها به علت جدایی همسران یا طلاق،
علاقه مندی و محبت در اثرهای متعامل بین افراد خانواده
غالباً رو به کاهش می گذارد و روابط والدین و فرزندان دچار تضاد می شود.

البته به غیر از ایم موقعیت ها معمولاً شیوه های ابراز محبت
در طول زمان و در طول دوره های سنی متفاوت است
ولی به طور کلی برخی خانواده ها کاملاً صمیمی و به هم نزدیک هستند؛
برخی مواقع همه خانواده به غیر از یک نفر احساس صمیمیت و نزدیکی دارند
و بلاخره در برخی خانواده ها حلقه محبت مادر است
و تداوم و استحکام این حلقه به وجود مادر بستگی دارد.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

جایگاه و نقش مرد و زن در خانواده به چه صورتی است؟

زن و مرد همان گونه که عامل شکل گیری نهاد خانواده هستند
در تداوم و موجودیت آن نیز به این افراد بستگی مستقیم دارد.

همین شیوه حضور و میزان حضور و قبول مسئولیت آنها باعث شکل گیری
جو عاطفی متفاوتی خواهد شد که به آنها به صورت مختصر اشاره می شود:

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

1- خانواده متلاشی یا متزلزل:

پدر یا مادر و یا هردوی آنها به علت غیبت های طولانی،
یا طلاق و یا ترک، نزد فرزندان خود نباشند
و یا در حضور آنها مشاجره و منازعه شدیدی داشته باشند.
در نتیجه نوجوان، حساس، تندخو، بدبین به امور زندگی شده
و تمابل به زمینه های انحرافی پیدا خواهد کرد.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

2- خانواده دموکراسی:

مطلوبترین جو عاطفی را به کار می برد
و بچه های سالم و موفقی در آن رشد می کند.
البته باید شیوه های صحیح بیان افکار،
ارتباط موثر، شیوه درخواست و مذاکره
در این خانواده ها رعایت شود و افراد
در برخی مواقع نیز نیاز به تصمیم نهایی خواهند داشت
که بر مبنای سلسه مراتب بعضی اوقات
به نفع خانواده است که از آن تبعیت نمایند.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

3- خانواده آزاد مطلق:

اغلب بی بند و بار می باشند و تضاد افکار و عقاید ایجاد می شود.
خانواده متزلزل می گردد و بچه دارای خصوصیت هایی می شوند
که در خانواده های متزلزل رایج است.

معمولاً کمتر تعامل و تفاهم در این گونه خانواده ها وجود دارد
و هرکسی بر مبنای عقاید و افکار خود بدون توجه به منافع دیگران
و احترام به نظر و اندیشه آنها تصمیم گیری می کند.
ولی به صورت ناخواسته و طبیعی معمولاً تنش
و فشار به کل خانواده وارد خواهد شد.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

4- خانواده دیکتاتوری:

این دیکتاتور می تواند پدر، مادر یا حتی یکی از فرزندان باشد.
تعامل در این گروه ها سخت است و معمولاً کودتا
و پنهان کاری در این گونه خانواده ها بسیار رخ می دهد .

معمولاً در سن نوجوانی به دلیل سخت گیری و تصمیم گیری های
یک طرفهبرخی از کودکان از این قبیل خانواده فرار می کنند
یا اینکه در سن مناسب اقدام به شورش
علیه و طغیان علیه فرد دیکتاتور می کنند
و خود نیز معمولاً راه وی را ادامه می دهند.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

عدم رعایت بهداشت روانی در خانواده منجر به چه مشکلاتی خواهد شد؟

عدم رعایت حریم شخصی افراد و توجه نکردن به شخصیت افراد
احتمال آسیب را در افراد عضو خانواده بالا می برد.

در این خانواده ها به دلیل نزاع و محیط نا آرام افراد
از آرامش و امنیت روانی و جسمانی مطلوبی برخوردار نیستند
و همواره در تنش به سر می برند.

پدر و مادر الگوی کامل و عینی برای فرزندان هستند
و در صورت اختلاف و نزاع در حضور فرزند نگرانی و ناهماهنگی
بین تصورات کودک و دنیای واقعی به وجود می آید
کودک احساس بدی نسبت به دنیای واقعی پیدا خواهد کرد.

طلاق عاطفی بین پدر و مادر و عدم ابراز محبت واقعی،
حتی اگر در جلوی کودک مشاجره هم صورت نگیرد،
باعث احساس خلاء عاطفی در دو نفر و عدم شادمانی خواهد شد .

همچنین کودک مهارت ابراز محبت و نیز گرمای محبت را درک نخواهد کرد
و به همین دلیل در تعاملات بین فردی و ارتباطی آینده دچار مشکلات زیادی خو.اهد شد.