نمایش نتایج: از شماره 1 تا 10 , از مجموع 10

موضوع: ۞ طبقه‌بندی تفاسیر شیعه بر اساس روش‌های تفسیری ۞

  1. Top | #1

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    October 2010
    شماره عضویت
    10294
    نوشته
    16,245
    صلوات
    626
    دلنوشته
    6
    یا صاحب الصلوات ادرکنی
    تشکر
    13,262
    مورد تشکر
    14,402 در 4,696
    وبلاگ
    1
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض ۞ طبقه‌بندی تفاسیر شیعه بر اساس روش‌های تفسیری ۞











    طبقه‌بندی تفاسیر شیعه بر اساس روش‌های تفسیری


    بازشناسی روش‌های تفسیری شیعه،ضرورتی است که در صورت تحقق، توسعه و تداوم آن، افزون بر آشنایی با تلاش‌های مفسران پیشین و بهره‌مندی از تجارب و مهارت‌های فنی آنان در تفسیر قرآن،می‌تواند به ارائه تفاسیر تازه‌تر با ساختارهای علمی روز و متناسب با نیازهای علمی و عملی جامعه معاصر کمک کند.




    امضاء


  2. تشكرها 3

    نرگس منتظر (05-08-2013), شهاب منتظر (10-06-2013)

  3.  

  4. Top | #2

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    October 2010
    شماره عضویت
    10294
    نوشته
    16,245
    صلوات
    626
    دلنوشته
    6
    یا صاحب الصلوات ادرکنی
    تشکر
    13,262
    مورد تشکر
    14,402 در 4,696
    وبلاگ
    1
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض







    اشاره



    روش‌شناسی در هر علمی تعریف ویژه همان علم را می‌طلبد. بر این اساس، روش‌شناسی در دانش تفسیر نیز دارای تعریف خاصی است و با آنچه در سایر رشته‌های علمی مطرح است، تفاوت خواهد داشت. از میان تعریف‌های ارائه‌شده از روش تفسیر، شاید بتوان بر این تعریف تأکید بیشتری ورزید: «روش تفسیری، استناد به منابعی است که مفسر در تفسیر قرآن به کار می‌برد». از روش تفسیری به «راهی که مفسر در تفسیر قرآن می‌پیماید» نیز می‌توان یاد کرد. بر پایه این دو تعریف، منبع و راهی که مفسر در تفسیر قرآن برمی‌گزیند، روش تفسیری او به شمار می‌آید.
    بدین ترتیب، چنانچه مفسر در تفسیر قرآن از خود قرآن استعانت بجوید، «روش تفسیری قرآن به قرآن» را به کار بسته است. اگر با تکیه بر منبع روایت به سراغ تفسیر قرآن برود «روش تفسیر روایی» را برگزیده است. همین‌طور است اگر با منابع دیگری نظیر عقل، علم و عرفان به تفسیر قرآن بپردازد. میراث تفسیری شیعه را می‌توان از منظر روش‌شناسی تفسیری نگریست و آن را بر اساس روش‌هایی که مفسران به کار گرفته‌اند مطالعه کرد. مقاله حاضر در مقام داوری دربارة این روش‌ها نیست؛ بلکه به دنبال ارائه گزارشی از روش‌های به کار رفته در تفاسیر شیعه است.






    امضاء


  5. تشكرها 3

    نرگس منتظر (05-08-2013), شهاب منتظر (10-06-2013)

  6. Top | #3

    عنوان کاربر
    عضو آشنا
    تاریخ عضویت
    February 2013
    شماره عضویت
    5270
    نوشته
    38
    تشکر
    206
    مورد تشکر
    215 در 40
    وبلاگ
    6
    دریافت
    1
    آپلود
    0

    پیش فرض

    کسی که عبادت کند خدایی که برای آنان حجتی قرار نداده پس غیر خدا را عبادت کرده است.

  7. تشكرها 4

    نرگس منتظر (05-08-2013), شهاب منتظر (05-08-2013)

  8. Top | #4

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    October 2010
    شماره عضویت
    10294
    نوشته
    16,245
    صلوات
    626
    دلنوشته
    6
    یا صاحب الصلوات ادرکنی
    تشکر
    13,262
    مورد تشکر
    14,402 در 4,696
    وبلاگ
    1
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض







    مقدمه

    از صدر اسلام تاکنون کوشش‌های فراوانی در تفسیر قرآن کریم صورت گرفته است و کتاب‌های تفسیری بیشماری درباره کل یا بخشی از قرآن نوشته شده‌اند. لیکن به‌دلیل ورود برخی مطالب نادرست به متون تفسیری نمی‌توان به همه این تفاسیر اعتماد کرد و باید آنها را در معرض داوری و نقد قرار داد. برای داوری دربارة تفاسیر باید مبانی، اصول، قواعد و روش‌های به‌کار گرفته‌شده در آنها را شناخت و میزان صحت و سقم آنها را ارزیابی کرد (رک: شاکر، 1382: 7).

    اهمیت پرداختن به روش‌شناسی در حوزه دانش تفسیر قرآن از همین نکته برمی‌خیزد؛ زیرا مجموعه مباحثی که در قالب کلی روش‌شناسی تفسیر قرآن ارائه می‌شود، در حقیقت نوعی وضعیت‌سنجی، بررسی و تحلیل محتوایی و حتی شکلی تفاسیر موجود به شمار می‌آید. امری که در بهبود وضعیت موجود تفاسیر و رسیدن به نقطه مطلوب به کار خواهد آمد؛ افزون بر این، چالش ها، موانع، کاستی‌ها، ناراستی‌ها و ضعف‌ها را برملا کرده، راه را برای بهتر شدن تفاسیر بعدی هموار می‌سازد.







    امضاء


  9. تشكرها 3


  10. Top | #5

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    October 2010
    شماره عضویت
    10294
    نوشته
    16,245
    صلوات
    626
    دلنوشته
    6
    یا صاحب الصلوات ادرکنی
    تشکر
    13,262
    مورد تشکر
    14,402 در 4,696
    وبلاگ
    1
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض







    آگاهی از این مسائل جویندگان تفاسیر قرآن را از لغزشگاه‌ها، انحراف‌ها، تعصب‌ها و تصلب‌های فکری و فرقه ای می-رهاند.از دیگر سو آگاهی خواننده از روش و مبانی اندیشگی مفسر در داوری وی نقش‌آفرین است. خواننده در صورتی می‌تواند دیدگاه مفسری را رد کند یا بپذیرد که از مبانی، مکتب و روش وی اطلاعات کافی داشته باشد. به عبارتی، مقدمه قضاوت دربارة هر تفسیر و مفسری، آشنایی با روش و مبانی فکری آن مفسر است. بدون این مقدمه، نمی‌توان به داوری درستی دست یافت.


    با تأکید بر نکته‌های یاد‌شده، این مقاله بر آن است تا با جمع‌آوری اطلاعات و اخبار مربوط به روش‌های تفسیری شیعه، به ارائه نوعی گزارش و طبقه‌بندی از تفاسیر شیعه بپردازد. بنابراین، طبیعی است که از خود تفسیر به عنوان یک فرایند سخن نگوید بلکه با گزارش مجموعه‌ها و آثار تفسیری شیعیان، خواننده را با انواع روش‌های تفسیری شیعه آشنا سازد.







    امضاء


  11. تشكرها 3


  12. Top | #6

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    October 2010
    شماره عضویت
    10294
    نوشته
    16,245
    صلوات
    626
    دلنوشته
    6
    یا صاحب الصلوات ادرکنی
    تشکر
    13,262
    مورد تشکر
    14,402 در 4,696
    وبلاگ
    1
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض







    پیشینه



    هیچ تفسیری را نمی‌توان یافت که بر پایه روش علمی خاصی نچرخد؛ بنابراین، روش تفسیر قرآن پیشینه‌ای به درازای تاریخ تفسیر قرآن دارد. اما «روش‌شناسی تفسیر قرآن» به زبان علمی امروزی، که توجه بسیاری از قرآن‌پژوهان معاصر را به خود جلب کرده، موضوعی جدید است. از این روی، بایستی سابقه روش‌شناسی تفسیر قرآن را بیشتر در آثار تفسیرپژوهان معاصر جست‌وجو کرد. کتاب‌هایی در این‌باره نگارش یافته، مقاله‌هایی چند و چون آن را بررسیده و پایان‌نامه‌هایی نیز به این موضوع اختصاص یافته‌اند.



    در چند دهة اخیر بیشتر این آثار به زبان عربی و فارسی هستند و غالباً با مراجعه و مطالعه همه تفاسیر، روش‌شناسی تفسیر قرآن را به‌طور کلی بررسیده اند. برخی نیز به سراغ روش‌شناسی یک تفسیر یا یک مکتب تفسیری رفته‌اند. در این میان نوشته‌هایی نیز تنها نام روش‌شناسی تفسیر قرآن را بر خود دارند و در واقع سخن چندانی در این زمینه ندارند (رک: علوی مهر، 1381: 57 و 58)



    علی‌رغم عمر کوتاه پژوهش و نگارش در زمینه روش‌شناسی تفسیر قرآن، پدیدآورندگان آثار موجود با بازخوانی تاریخی، مقایسه‌ای و خرده‌گیرانة اسلوب‌های تفسیری، تلاش ارزشمندی برای آشنایی با زحمات و اندیشه‌های قرآن‌پژوهان گذشته انجام داده و مشعل فروزانی فراروی دانش‌پژوهان امروز و فردای قرآن قرار داده‌اند (مؤدب، 1380: 30).





    امضاء


  13. تشكر

    شهاب منتظر (31-08-2013)

  14. Top | #7

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    October 2010
    شماره عضویت
    10294
    نوشته
    16,245
    صلوات
    626
    دلنوشته
    6
    یا صاحب الصلوات ادرکنی
    تشکر
    13,262
    مورد تشکر
    14,402 در 4,696
    وبلاگ
    1
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض






    چیستی روش تفسیر



    پیش از پرداختن به چیستی «روش تفسیر» بهتر است به اختصار دو نکته درباره روش‌شناسی علوم و واژه‌های معادل و مترادف با روش تفسیر بیان شود.


    1. روش‌شناسی یا متدولوژی (Methodology) اصطلاحی است که در متون علمی بسیار به کار می‌رود، اما تعریف‌های متفاوتی از آن ارائه شده است.[1] بنابراین، به نظر می‌رسد برای دستیابی به تعریفی روشن از روش‌شناسی، بهتر است نخست با ماهیت روش آشنا شد؛ زیرا میان روش و روش‌شناسی پیوندی عمیق برقرار است.
    منابع لغت فارسی، معانی بسیاری را برای واژة «روش» برشمرده‌اند؛ ازجمله: طرز، قاعده، قانون، راه (تبریزی، 1361: 2/ 976)، ترتیب و نظام، رفتار، طریقه، پیشرفت و انتظام، مسیر (نفیسی، 2535: 3/ 1707)، معبر، راهرو (معین، 1375: 2/ 1690)، هنجار، شیوه، اسلوب، نسق، منوال، سبک، گونه، سنت، نمط، رسم و آیین و نهج (دهخدا، بی‌تا: 8 / 12378). معادل عربی این واژه «منهج» و معادل انگلیسی آن مِتُد method است. (شاکر، 1382: 45).
    از اصطلاح روش نیز تعریف‌های گوناگونی ارائه شده است.[2] از مجموع این تعریف‌ها می‌توان روش را چنین تعریف کرد: «ابزارها و شیوه‌های جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل، نقد گزاره‌ها و معارف بشری، و نحوۀ چینش آنها. یا قواعد کلی درست اندیشیدن». با توجه به این تعریف، «روش‌شناسی شاخه‌ای از دانش است که با نگاه درجه دوم، روش به کار رفته در هر علمی را برمی‌رسد؛ یعنی منظم و اصولی به شناخت، بررسی و نقد انواع روش‌ها و ارزیابی کارایی و محدودیت‌های آنها در علم مورد نظر می‌پردازد و مفاهیمی را که روش به آنها نیاز دارد، تبیین می‌کند» (رک: نادری، 1389).






    امضاء


  15. تشكر

    شهاب منتظر (31-08-2013)

  16. Top | #8

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    October 2010
    شماره عضویت
    10294
    نوشته
    16,245
    صلوات
    626
    دلنوشته
    6
    یا صاحب الصلوات ادرکنی
    تشکر
    13,262
    مورد تشکر
    14,402 در 4,696
    وبلاگ
    1
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض





    2. گاهی ممکن است وجود واژه‌های برابر و مترادف با روش، موجب خلط مفاهیم و اصطلاحات، در مباحث مربوط به روش‌شناسی علوم شود. بنابراین می‌بایست برای درک بهتر مفهوم و اصطلاح روش و روش‌شناسی تفسیر، تفاوت آن را با اصطلاحات مشابه نظیر گرایش، سبک، مکتب و مذهب تفسیری روشن کرد. چه بسا ممکن است در آغاز از هر سه اصطلاحِ روش، گرایش و سبک تفسیری یک معنا به ذهن تبادر کند؛ لکن هر یک از این اصطلاحات دارای مرزهایی هستند که محدوده معنایی‌شان را از دیگران جدا می‌کنند.


    شاید دلیل نامنقح بودن تعریف این چند اصطلاح را بتوان در این نکته یافت که بیشتر مفسران (به‌ویژه مفسران کهن) مبانی و روش‌های تفسیری خود را منقح نساخته‌اند و حتی تعریفی از این اصطلاحات عرضه نکرده‌اند. از آنجا که این مباحث، با این عناوین، مباحثی نوظهور هستند، چه بسا در یک مورد، از اصطلاحات مختلفی استفاده شود. از این رو، گاهی به‌جای روش‌های تفسیر، اصطلاح گرایش‌های تفسیری، مذاهب تفسیری و مکاتب تفسیری به کار می‌رود. همچنین گاهی واژه‌های مبانی، اصول و قواعد به‌جای یکدیگر به‌کار رفته‌اند، که موجبات خلط مفاهیم و اصطلاحات را پدید آورده است (رک: شاکر، 1382: 39).



    امضاء


  17. تشكر

    شهاب منتظر (31-08-2013)

  18. Top | #9

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    October 2010
    شماره عضویت
    10294
    نوشته
    16,245
    صلوات
    626
    دلنوشته
    6
    یا صاحب الصلوات ادرکنی
    تشکر
    13,262
    مورد تشکر
    14,402 در 4,696
    وبلاگ
    1
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض






    اگرچه بسیاری از آثار موجود در این زمینه،[3] کوشیده‌اند تا تعریفی از این اصطلاح و معادل‌های آن ارائه کنند ــ و بعضاً نیز شاید با بدیهی دانستن معانی و تعاریف این اصطلاح‌ها از کنار آنها گذشته‌اند ــ اما به‌نظر می‌رسد همچنان تا رسیدن به تعریفی جامع و مانع فاصله بسیار است. شاهد این مطلب سردرگمی خوانندگانی است که پس از مطالعه این آثار، هنوز تصور روشنی از این اصطلاحات پیدا نکرده‌اند.



    اکنون و با توجه به دو نکته بالا به تبیین چیستی روش تفسیری باز می‌گردیم. مقصود از اصطلاح روش تفسیر، مستند یا مستنداتی است که مفسران در فهم و تفسیر آیات قرآن از آنها بهره‌گرفته‌اند (رک: مؤدب، 1380: 165). برخی نیز گویا معنای «مبنا» و «روش» را مترادف دانسته و با در کنار هم گذاشتن این دو واژه، همین تعریف را در این‌باره به کار برده‌اند (رک: عمید زنجانی، بی‌تا: 215).


    از «روش تفسیری» به «منهج تفسیری»، «منابع تفسیری»، «گرایش‌های تفسیری»، «اتجاه تفسیری» و نظایر اینها هم تعبیر شده است؛ اما می‌توان با دقت نظر مرزهای معنایی هر یک را از دیگری جدا کرد. برخی قرآن‌پژوهان با اشاره به خلط‌های موجود در این باره، مدعی‌اند با سه اصطلاح «روش»، «گرایش» و «سبک بیانی» می‌توان این اصطلاح‌ها را ضابطه‌مند کرد. بر پایۀ این دیدگاه «روش تفسیری چیزی جز داوری بر اساس منابع و مستندات تفسیر نیست» (رک: شاکر، 1382: 44ـ47).



    بنابراین، مراد از اصطلاح روش تفسیری، ارجاع و داوری بر پایه منابع و مستنداتی است که مفسر در تفسیر قرآن از آنها بهره می‌برد. تعریفی که از روش تفسیر در دو کتاب المناهج التفسیریه و روش‌ها و گرایش‌های تفسیری ارائه شده، به این تعریف نزدیک است (رک: سبحانی، 1384: 73 و 74؛ علوی مهر، 1381: 9، 10، 26 و 27).




    امضاء


  19. تشكر

    شهاب منتظر (31-08-2013)

  20. Top | #10

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    October 2010
    شماره عضویت
    10294
    نوشته
    16,245
    صلوات
    626
    دلنوشته
    6
    یا صاحب الصلوات ادرکنی
    تشکر
    13,262
    مورد تشکر
    14,402 در 4,696
    وبلاگ
    1
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض






    روش‌های تفسیری



    همان‌طور که اشاره شد، روش تفسیری، داوری بر پایة منابع و مستنداتی است که مفسر در تفسیر قرآن آنها را به کار می‌بندد. اگر از این حیث به تفاسیر شیعه بنگریم، می‌بینیم که این تفاسیر بر پایة منابعی چون قرآن، روایت، عقل، علم و عرفان یا تلفیقی از مجموع این منابع شکل گرفته‌اند. به این ترتیب، اگر مفسری در تفسیر خود از منبع قرآن بهره ببرد، می‌توان روش تفسیر او را «روش تفسیر قرآن به قرآن» نامید.


    اگر مفسر دیگری بر روایت تکیه کند، روش او «روش تفسیر روایی یا نقلی» خواهد بود و روش مفسری که بر عقل و اجتهاد تأکید بورزد، «روش تفسیر عقلی» یا «اجتهادی» نام خواهد گرفت. همچنین است اگر منبع دیگری نظیر علم و عرفان دستمایه تفسیر قرآن شود. برخی، روش‌های تفسیری را در دو بخش کلی «عقلی» و «نقلی» خلاصه و آنگاه روش تفسیر عقلی را در شش دستة عقلی صرف، کلامی، اجتماعی، علمی، باطنی و صوفی، و روش تفسیر نقلی را در چهار گروه قرآن به قرآن، بیانی، ادبی و روایی معرفی کرده‌اند (رک: سبحانی، 1384: 75ـ156). در ادامه برخی از مهم‌ترین روش‌های تفسیری شیعه را برمی‌شماریم.






    امضاء


  21. تشكر

    شهاب منتظر (09-09-2013)

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi