(...◕✿◕◕✿◕ هویت برتر (1):آفرینش زن ◕✿◕◕✿◕...)

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

در میان ادیان توحیدی و غیرتوحیدی، اسلام با دیدگاهی ویژه درباره زن، به زن مسلمان هویتی برتر بخشیده است. این دین الهی، با رویکردی برتر و بی مانند در تکریم زن و ارزش های درونی اش، وی را در مرتبه ای هم طراز مرد قرار داده است.

اسلام، پای مال کردن شخصیت زن در عصر جاهلیت را رد کرد و شخصیتی ممتاز و ارجمند برای وی قائل شد. همچنین کتاب الهی قرآن بارها از وی به نیکی یاد کرده و دو سوره را به نام زنان نامیده است. یکی سوره نساء معروف به «نساء الکبری» و دیگری سوره طلاق معروف به «نساء الصغری».

در بررسی این ویژگی نخستین مرحله، به آفرینش زن و هدف آن مربوط است. در این نوشتار، دیدگاه اسلام و دیگر ادیان و ملل را در این زمینه بیان می کنیم.

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

آفرینش زن در نگاه ادیان و ملل

ادیان مختلف درباره آفرینش زن دیدگاه های متفاوتی دارند.

در آیین مسیحیت، زن جایگاه مناسبی ندارد و او را آفریده شده از جنس مرد و برای او می دانند. در رساله اول پولس می خوانیم: «مرد از زن نیست، بلکه زن از مرد است و نیز مرد به جهت زن آفریده نشده، بلکه زن برای مرد آفریده شده است».[1]

بر این اساس زن در آیین تحریف شده مسیح، آفرینش مستقلی نداشته و از وجود مرد آفریده شده است. همچنین در این دین، گناه اولیه آدم و حوا، به حوا نسبت داده شده است و زن را عامل سقوط مرد دانسته اند. مسیحیان معتقدند گناه از زن آغاز شده و او مسئول گناه بشر است. در این زمینه نیز در رساله اول پولس چنین آمده است: « و آدم فریب نخورد، بلکه زن فریب خورد و در تقصیر گرفتار شد.»[2] این نوع نگرش به زن، سبب آموزه های نادرست کشیشان درباره زن شد.

کشیشان اروپایی، زن را به نام های «سقوط مرد» و «گناه طغیان شیطان» می نامیدند.[3] هانری هشتم، پادشاه انگلستان حکمی صادر کرد که بر اساس آن، زنان، دزدان و ارواح خبیثه حق نداشتند کتاب مقدس را لمس کنند.[4] آنچه سبب شد در این حکم، زن را با دزدان و ارواح خبیثه در یک مرتبه قرار دهند، ناشی از آموزه های کلیسا و کشیشان و نادیده گرفتن حقوق زن در اندیشه ایشان بود.

در یهودیت موجود که دست خوش تحریف گردیده نیز دیدگاه مشابهی درباره آفرینش زن وجود دارد. بر اساس محتوای متون و منابع یهودیان، به ویژه کتاب مقدس، زن به عنوان پاره ای از جنس مرد آفریده شده که همواره وابسته و نیازمند به جنس مذکر است. همچنین زن در آغاز آفرینش، کمبود داشته و همین انگیزه اصلی ارتکاب او به گناه و سرکشی بوده است

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

در سفر پیدایش، ماجرای آفرینش زن این گونه بیان شده است: «خداوند خوابی گران بر آدم مستولی گردانید تا بخفت و یکی از دنده هایش را گرفت و گوشت در جایش پر کرد و خداوند با آن دنده که از آدم گرفته بود، زنی بنا کرد و وی را نزد آدم آورد و آدم گفت همانا این استخوانی از استخوان هایم و گوشتی از گوشتم است. از این رو، زن، نساء نامیده شد؛ زیرا از انسان گرفته شد.[5]

در آیین بودا، زن را موجودی با کالبد انسانی می دانند که از آغاز آفرینش، روح شیطانی در آن نهفته است. از نظر پیروان این آیین، زن، ظاهری چون فرشته دارد که در ژرفای قلبش، شیطان دام گسترده و روح شیطان در وجودش خانه کرده است. از این رو، تا مدت ها هیچ زنی را به کیش خود نمی پذیرفتند و می گفتند: خدایا! ما را از شر شیطان و نفس پست و زن حفظ کن و شعارشان این بود نجات، از هم نشینی با زن به دست نمی آید.

یونانیان زن را زاده شیطان و عضو پاک نشدنی می دانستند که در هیچ کاری حق دخالت نداشت.[6]

در آیین چین، آفرینش پسران را از خدا و آفرینش دختران را از شیطان می دانستند.[7]

فرانسویان، زن را فرستاده و آفریده شیطان و رفیق مار می دانستند که برای ادامه نسل به شکل انسان به دنیا آمده است. مجمع دینی فرانسه در سال 1308 میلادی پس از بحث های بسیار درباره زن، او را انسانی دانست که برای خدمت به مردان آفریده شده است.[8]

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

دیدگاه ویژه اسلام درباره آفرینش زن

بر خلاف دیدگاه تحریف شده دیگر ادیان و نیز سایر ملل، در نگرش اسلام، زن از جنبه جسمی و روحی، از همان گوهری آفریده شده که مرد از آن آفریده شده است. بنابراین، مرد و زن در جوهر و ماهیت تفاوتی ندارند. این دیدگاه، از معانی بلند قرآنی گرفته شده است و از آیات الهی می توان به این مسئله پی برد.

خداوند در قرآن، به آفرینش انسان ها از یک زن و مرد چنین اشاره می کند: «یا أیُّها النّاسُ انّا خَلَقنکُمْ مِن ذَکَرٍ وَ أُنثی؛ ای مردم همانا شما را از یک مرد و یک زن آفریدیم». (حجرات: 13)

در جای دیگر نیز می فرماید: «هُوَ الَّذی خَلَقَکُمْ مِن نَفسٍ واحِدةٍ: اوست خدایی که همه شما را از یک تن آفرید». (اعراف: 189)

و نیز فرمود: «رَبَّکُم الَّذی خَلَقَکُمْ مِن نفسٍ واحِدةٍ: آن خدایی که همه شما را از یک تن بیافرید». (نساء:1)

نفس در این آیات، به گوهر و ذات شیء [انسان] اشاره دارد و نشان می دهد که تمام انسان ها از زن و مرد، از یک ذات و گوهر آفریده شده اند و سرآغاز آفرینش همه افراد، یکی است.[9]


همچنین خداوند در قرآن در آفرینش زن و مرد برای هیچ یک برتری و امتیازی قائل نشده و در شماری از آیات، به صراحت برتری را به میزان تقوای انسان قطع نظر از جنسیت نسبت داده است، که نتیجه قهری این دیدگاه، نفی نظریه ناقص بودن زن خواهد بود.

افزون بر قرآن، در احادیثی هم که روایت شده این مسئله رد شده است. از جمله زراره به امام صادق(ع) عرض کرد: نزد ما مردمی هستند که می گویند خداوند حوّا را از انتهای ضلع چپ آدم آفرید؟

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

امام صادق(ع) فرمود: «خداوند از چنین سنّتی به دور است. آیا خداوند توان آن را نداشت که همسر آدم را از غیردنده او بیافریند تا بهانه به دست گروهی ندهد که بگویند بعضی از اجزای آدم با بعضی دیگر نکاح کرد؟ خداوند بعد از آفرینش آدم، حوا را جداگانه پدید آورد. آدم بعد از آگاهی از آفرینش وی از پروردگارش پرسید: این کیست که نزدیکی و نگاه به او مایه انس من شده؟ خداوند فرمود: حواست».[10]

این روایت به روشنی بیانگر آن است که آفرینش حوا همچون آدم، نو و مستقل بود و حوا از دنده چپ آدم آفریده نشد.

بنابراین، در نگرش اسلامی، زن در آفرینش ارزشی والا و مستقل دارد. این دیدگاه، ویژه اسلام و نیز ادیان اصیل الهی است و چنین اندیشه ای در دیگر ملت ها و مکتب ها نبوده است.

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

[1]. رساله اول پولس، باب 11، آیه 8 و 9.

[2]. همان، آیه 14.

[3]. علی زمانی خلخالی، زن از دیدگاه اسلام، انتشارات قرآن، ص 28.
[4]. محمدرضا جلیلی، جایگاه زن در اسلام و یهودیت، انتشارات دستان، ص 36.
[5]. تورات، سفر پیدایش، باب 2، فقره 21 ـ 24.
[6]. زن از دیدگاه اسلام، ص 21.
[7]. همان، ص 26.
[8]. همان، ص 29.
[9]. جوادی آملی، زن در آینه جلال و جمال، ص 44.
[10]. شیخ صدوق، علل الشرایع، ج 1، باب 17.