غفلت و بی خبری

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

در هفتمین آیه،به دنبال آیات قبل از آن که سخن از لجاجت فرعونیان در برابرآیات الهی و بلاهای مختلفی است که به عنوان بیدار باش بر آن قوم نازل شد و به دعای‏«موسی بن عمران‏»برطرف گردید،می‏فرماید:«(هنگامی که نه معجزات الهی در آنها اثرگذاشت و نه بلاهای هشدار دهنده)سر انجام ما از آنها انتقام گرفتیم و آنها را در دریا غرق‏نمودیم،زیرا،آنها آیات ما تکذیب کردند و از آن غافل شدند، فانتقمنا منهم فاغرقناهم فی‏الیم بانهم کذبوا بآیاتنا و کانوا عنها غافلین » (10)
همان گونه که از آیه استفاده می‏شود،سرچشمه بدبختی و هلاکت قوم فرعون،تکذیب آیات الهی و«غفلت‏»بود.
ممکن است‏«غفلت‏»سرچشمه تکذیب باشد،بنابراین ریشه اصلی،همان‏«غفلت وبی‏خبری‏»بوده است و یا این که بعضی از آیات را تکذیب کردند و بعضی را به فراموشی‏و«غفلت‏»سپردند که در این صورت هر کدام،عامل مستقلی محسوب می‏شوند.
بعضی از مفسران ضمیر«عنها»را به نقمت و عذاب الهی باز گردانده‏اند که در این‏صورت تنها تکذیب آیات الهی موجب بدبختی آنها محسوب می‏شود،ولی این احتمال‏بسیار ضعیف است،زیرا،این ضمیر در کنار آیات قرار گرفته و ظاهرا به آن بازگشت‏می‏کند.
بعضی از مفسران در این جا،سؤالی مطرح کرده‏اند که شاید همین سؤال سرچشمه‏احتمال بازگشت ضمیر«عنها»به نقمت و عذاب باشد و آن این که‏«غفلت‏»از اختیارانسان بیرون است و چیزی نیست که موجب عذاب الهی شود.
ولی پاسخ این سؤال روشن است،زیرا،در بسیاری از موارد،سرچشمه‏«غفلت‏»
اختیاری است.هنگامی که انسان به سراغ آیات الهی نرود و در آنها تدبر نکند و گوش به‏سخنان معلمان الهی ندهد، طبیعی است که حالت‏«غفلت‏»بر او چیره می‏شود و از همین رو،بسیار دیده‏ایم که افراد خطاکار را به خاطر غفلتشان مذمت کرده‏اند.