خلیج فارس در آیینه تاریخ (تاریخ باستان)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

فتحعلی شاه قاجار برای جلوگیری از تجاوزهای «قواسم و اعراب عتوبی» در دوازدهم ذی‌حجه سال 1229 هجری قمری مطابق بیست و پنجم نوامبر سال 1814 میلادی پیمانی شامل یازده فصل، با دولت انگلستان منعقد كرد كه متاسفانه باید آن را از بدترین معاهدات در تاریخ ایران دانست.


زیرا به موجب مفاد آن ایران در حقیقت از لحاظ ارتباط سیاسی، به طور دربست تحت نظر دولت انگلستان قرار می گرفت. خلاصه تعهدات انگلستان به شرح زیر بود:



1-سالی یك صد و پنجاه هزار لیره به فتحعلی شاه بپردازد، به شرط این كه این مبلغ با نظارت نماینده آن دولت فقط برای نگهداری سپاه در سرحدات شمالی ایران صرف شود.



2-در امور داخلی افغانستان به هیچ وجه مداخله نكند.



3-از كمك و معاونت به سركشان و شاهزادگانی كه علیه تاج و تخت پادشاه قاجار قیام كنند، خودداری نماید.



4-اگر ایران به كمك نیروی دریایی انگلیس در خلیج‌فارس احتیاج داشته باشد به او (ایران) كمك كند مشروط بر این كه این امداد عملا برای آن دولت (انگلستان) میسر باشد. اگر دولت دیگری به خاك ایران تعرض كند، حتی‌المقدور از كمك مساعدت با ایران خودداری نكند

5-سرانجام قواسم مقهور شدند و شیوخ سواحل دریازنان در سال 1235 هجری قمری با انگلستان پیمانی مبنی بر ترك دریازنی امضا كردند.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

در اواخر قرن نوزدهم میلادی خرید و فروش سلاح در خلیج‌فارس جانشین برده فروشی شد و بوشهر و مسقط از مراكز مهم فروش آن بودند.


دولت ایران كه خطر مسلح شدن ایلات و عشایر را احساس كرده بود با كمك انگلستان به اقدامات شدیدی مبادرت كرد.



با این همه قاچاق سلاح ریشه كن نشد و تنها مراكز فروش از مسقط به بندرگاه‌های كوچك مكران منتقل گردید.



انگلستان بعد از این كه از توجه دولت روسیه به خلیج‌فارس و از توجه دولت آلمان به كویت مطلع گردید برای تثبیت موقعیت خود عهدنامه‌ای با شیخ مبارك، شیخ كویت منعقد كرد (1899م.) و اگرچه كویت تا اكتبر سال 1914 میلادی تابع دولت عثمانی بود لیكن طبق مفاد پیمان مذكور این كشور (كویت) تحت‌الحمایه انگلستان قرار گرفت.



در اوایل قرن بیستم به موجب مفاد قرارداد 1907 میلادی كه بین دولت‌های روسیه و انگلستان منعقد شد، انگلستان نقشه روسیه را برای نفوذ در خلیج‌فارس نقش بر آب كرد.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

با پیدایش نفت در مسجد سلیمان، خلیج‌فارس، سواحل، بنادر و جزایر این منطقه بیش از پیش مورد توجه انگلستان قرار گرفت.


دولت آلمان نیز برای راه یافتن به خلیج‌فارس امتیاز تاسیس راه‌آهن از آناتولی تا بغداد و بصره را از دولت عثمانی به خود اختصاص داد (1903م.). از طرف دیگر، طبق پیمانی كه در سال 1913 میلادی بین دولت‌های عثمانی و انگلستان بسته شد، به موجب مفاد آن، انگلستان حق نظارت بر تاسیس راه‌آهن در جنوب بصره را به دست آورد.


گذشته از این، دولت عثمانی خودمختاری كویت و پیمان‌های منعقد شده بین انگلستان و شیوخ خلیج‌فارس را به رسمیت شناخت و همچنین از دعاوی خود نسبت به قطر و بحرین و مسقط صرف‌نظر كرد.


در جنگ جهانی اول، دفاع از منافع انگلستان در خلیج فارس، متضمن دفاع از شیوخ دست‌نشانده و منابع نفتی جنوب ایران بود.

نقض بی‌طرفی ایران در جنگ جهانی اول، دخالت‌های ناروای انگلستان در امور داخلی ایران و انعقاد قرارداد 1919 میلادی با وثوق‌الدوله، نخست‌وزیر وقت، تماما برای حفظ منافع آن دولت در ایران، به ویژه در سواحل خلیج‌فارس بود.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

در جنگ جهانی دوم نیز، نقش خلیج‌فارس برای رسانیدن مهمات از طریق راه‌آهن سرتاسری به دولت روسیه بسیار تعیین‌كننده و به سود متفقین بود.


با این همه دولت‌های انگلیس و روسیه شوروی به بی‌طرفی ایران توجه نكردند و از طریق خلیج‌فارس و جلفا یكی بعد از دیگری سرتاسر ایران را به اشغال خود درآوردند.


آمریكا نیز در این جنگ برای اینكه از رقیبان و همرزمان خود عقب نماند، وارد میدان شد و موقعیت خود را در خلیج‌فارس و سرزمین‌های اطراف تثبیت كرد.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

پیشینه تغییر نام خلیج فارس




درباره نام خلیج فارس تا اوایل دههء 1960 میلادی هیچ گونه بحث و جدلی در میان نبوده و در تمام منابع اروپایی و آسیایی و آمریکایی و دانشنامه‌ها و نقشه‌های جغرافیایی این کشورها نام خلیج فارس در تمام زبان‌ها به همین نام یاد شده‌است.




اصطلاح «خلیج عربی» برای نخستین بار در دوره تحت قیمومت شیخ نشین‌های خلیج فارس توسط کارگزاران انگلیس و بطور ویژه از طرف یکی از نمایندگان سیاسی انگلیس مقیم در خلیج فارس به نام رودریک اوون در کتابی به نام حبابهای طلایی در خلیج عربی در سال 1958 نوشت که:

«من در تمام کتب و نقشه‌های جغرافیایی نامی غیر از خلیج فارس ندیده بودم ولی در چند سال اقامت در سواحل خلیج فارس متوجه شدم که ساکنان ساحل عرب هستند بنابراین ادب حکم می‌کند که این خلیج را عربی بنامیم» وی و فرد دیگری به نام سر چارلز بلگریو به قصد تفرقه بین ایران و کشورهای عرب این موضوع را مطرح کردند.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

سر چارلز بلگریو که بیش از 30 سال نماینده سیاسی و کارگزار دولت انگلیس در خلیج فارس بوده‌است، پس از بازگشت به انگلستان در سال 1966 کتابی درباره سواحل جنوبی خلیج فارس منتشر کرد و در آن نوشت که «عرب‌ها ترجیح می‌دهند خلیج فارس را خلیج عربی بنامند.»



بلافاصله پس از انتشار کتاب سرچارلز بلگریو که نام قبلی سواحل جنوبی خلیج فارس یعنی «ساحل دزدان» را بر روی کتاب خود نهاده اصطلاح «الخلیج العربی» در مطبوعات کشورهای عربی رواج پیدا کرده و در مکاتبات رسمی به زبان انگلیسی نیز اصطلاح «عربین گولف» جایگزین اصطلاح «پرشین گولف» شد.




فرآوری:طاهره رشیدی
منبع: بخش تاریخ ایران و جهان تبیان

[پارسا]

اكنون هم اگر بگوييم الخليج العربي چه بدي دارد ؟

ايران كه شاخه اي از ارب است ديگه
زبانش كه بيشتر اربي است تا فارسي
فرهنگش هم اربي است تا فارسي
دينش و حكومتش هم اربي است تا فارسي

پس اگر هم الخليج العربي بگوييم درست گفته ايم پس اگر بگوييم خليخ فارس دروغ است
چرا كه ايران هم شاخه اي از ارب است و در جهان ايران را بيشتر بنام كشوري ارب مي شناسند و درست هم براستي همينه

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

ايران كه شاخه اي از ارب است ديگه
زبانش كه بيشتر اربي است تا فارسي
فرهنگش هم اربي است تا فارسي
دينش و حكومتش هم اربي است تا فارسي

گرامی ! «ارب» یعنی چه ؟

تا آنجایی که بنده می دانم لغت «ارب» کلمه ای عربی است که با توجه به اعرابش این معانی را دارد :

1. أَرَبَ :
   أَرْباً العَقْدَ ( ب ): آن گره را محكم كرد
   - الرجُلَ : بر اندام آن مرد ضربه زد .
2. أَرَبَّ :
   إِرْبَاباً [ ربّ ] بالمكان : در آن مكان اقامت كرد
   - منهُ : به او نزديك شد .
3. أَرُبَ :
   أَرَابَةً و إِرَباً : آن مرد بينا و خردمند شد .
4. أَرِبَ :
   أَرَباً بالشي ء : در آن چيز ماهر شد ، آن چيز را بعهده گرفت
   - الرّجلُ : عضوهاى بدن آن مرد از هم جدا شد
   - اليه : به او نيازمند شد .
5. أَرَّبَ :
   تَأْرِيباً [ أرب ] الشي ءَ : آن چيز را استوار كرد
   - الشاةَ : بندبند گوسفند را از هم جدا كرد .

اكنون هم اگر بگوييم الخليج العربي چه بدي دارد ؟

[پارسا]

راه دور چرا مي رويد گرامي ارب همان پارسي نوشت عرب است

در زبان پارسي وات عين جايي ندارد " ع" اربي است

زبان كه رفت ديگر داشته ها هم خواهي نخواهي مي روند زبان مادر فرهنگ هر كشوري است و در جهان مي كوشند آن را پاس بدارند
پس هر گاه واژه ای اززبانی به زبان دیگر می رود بنا بر دستور زبان کشور میزبان دگر گون می شود برای نمونه واژه ی ایران نژاد اگر به زبان اربی برود آنها ایران نجادمی گویند چون که در اربی واج " ژ " نیست اربها "ژ"را به "ج " بر می گردانند تا با دستور زبان آنها ساز گار شود و" ژ" را به الفبای خود نمي افزايند
اربها وا‍ژه ي گاز( Gas) را غاز مي كنند تا زبان خود را پاس دارند نه اينكه آن وات "گ" بيگانه را به الفباي خود بيفزايند !
واژه ی اربي مسجد اگر به انگلیسی برود آنهاMosqueمی گویند نه اينكه سر راست Masjed بگويند و اگر همان واژه به فرانسه برود mosquée می گویند. ینی بر پایه ی دستور زبان خود واژه ی بیگانه را ویرایش می کنند نه اینکه دربست بپذیرند
ولي نگاه كنيد در پارسی ما چی!؟
بد بختانه اگر واژه ای از اربی وفرنگي به زبانمان راه یافت افزون بر اینکه آن را بر پایه ی دستور زبان والفبای خويش دگر گون نکردیم که هیچ, بلکه جایی هم برای پذیرش واج هاي(حروف) هشت گانه ي "ع- ط- ص- ث- ظ-ق - ح- ض" بيگانه فراهم نمودیم !


پس اربها و ارب گراها از اين هنگامه بهره برده و اين وات ها را در انبان آبا پای پارسی چپاندند و شمار الفبای فارسی را از 24 به 32 رساندند
آری ما از روی خوش باوري وخود نا باوری از آن هشت واج آنها به خوبی پذیرایی کرده و بر تارک نشاندیم اما آنها هتا یک واج از 4 واج " پ- ژ- گ -چ" ما را به الفباي خود راه ندادند !
میهن دوست والاگهر هنگامی که همه ی کشورهای جهان واژگان میهمان را بر پایه ی دستور زبان خویش دگر گون می کنند چرا ما نباید واژگان بیگانه را برابر دستور زبان خود پیرایش کنیم ؟
برای نمونه ما که در پارسی " ع" نداریم چرا نباید عربی را اربی بنویسیم نه اینکه وات "ع" اربی را پذیرفته وآن را بر تخت نشانده تا خود جام گدایی بسوی واژگان ارب دراز کنیم ؟



خواهشمندم كه اينهمه زبان اربي اربهاي پر رو را پاس نداريد بلكه پارسي بنويسيد

آن اربهايي كه با پرو رويي هر چه بيشتر زبان ما را دگر گون و اربي زده كرده و اكنون هم در پي اينند كه آبخست هاي ( جزاير) ايراني را ببرند

و نام شاخابه ي باستاني پارسي را به الخليج العربي دگر گون كنند و فردا هم آش ديگري برايمان بپزند

هوشيار باشيد توي دهنشان بزنيد و از واژگان آنها هم بر نچينيد

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

خلیج فارس (شاخاب پارس یا دریای پارس)، آبراهی است که در امتداد دریای عمان و در میان ایران و شبه‌جزیره عربستان قرار دارد. مساحت آن ۲۳۷٬۴۷۳ کیلومتر مربع است،^[۱] و پس از خلیج مکزیک و خلیج هادسون سومین خلیج بزرگ جهان بشمار می‌آید.


خلیج فارس از شرق از طریق تنگه هرمز و دریای عمان به اقیانوس هند و دریای عرب راه دارد، و از غرب به دلتای رودخانه اروندرود، که حاصل پیوند دو رودخانهٔ دجله و فرات و پیوستن رود کارون به آن است، ختم می‌شود.^[۲] کشورهای ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین در کناره خلیج فارس هستند.


در این میان سواحل شمالی خلیج‌فارس تماماً در جغرافیای سیاسی ایران قرار دارند.^[۳]


به سبب وجود منابع سرشار نفت و گاز در خلیج فارس و سواحل آن، این آبراهه در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای مهم و راهبردی بشمار می‌آید.



نام تاریخی این خلیج، در زبان‌های گوناگون، ترجمه عبارت «خلیج فارس» یا «دریای پارس» بوده‌است.


همچنین در تمام سازمان‌های بین‌المللی نام رسمی این خلیج، «خلیج فارس» است اما برخی از کشورهای عربی در دهه‌های اخیر آن را خلیج عربی یا به سادگی، خلیج می‌نامند.^[۴]سازمان آب‌نگاری بین‌المللی از نام خلیج ایران (خلیج فارس) برای این خلیج استفاده می‌کند.^[۵]




1-«جغرافیای خلیج فارس». کانون پژوهش‌های خلیج فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۳.

2-Documents on the Persian Gulf's nameB: اسناد نام خلیج فارس، میراثی کهن و جاودان، محمد عجم،تهران ۱۳۸۸ ISBN 978-600-90231-

3-محمد خواجوئی. «ایران و نظام امنیتی خلیج‌فارس». روزنامه همشهری، ۳۰ آذر ۱۳۸۹. ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۳. بازبینی‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۰.

4-«Omission of 'Persian Gulf' Name Angers Iran» ‎(انگلیسی)‎. World Press.com، ۲۶. بازبینی‌شده در ۱۰ آگوست ۲۰۱۰.