آيا مردم در بهشت يا جهنم با هم ديگر صحبت مى كنند؟ اگر پاسخ مثبت است، با چه زبانى سخن مى گويند؟
در اصل ارتباط و مفاهمه (فهماندن مقصود به هم ديگر) در بين مردم در جهان آخرت، شكى نيست و آيات زيادى بر اين مطلب دلالت مى كنند; از جمله در آيات 39 ـ 46 سوره مدثر مى خوانيم (إِلاَّ أَصْحَـبَ الْيَمِين * فِى جَنَّـت يَتَسَآءَلُون * عَنِ الْمُجْرِمِين * مَا سَلَكَكُمْ فِى سَقَر * قَالُواْ لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّين * وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِين * وَ كُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَآئِضِين * وَ كُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّين); به جز ياران دست راست [كه نامه عمل آنها را به نشانه ايمان، به دست راستشان مى دهند]* آنها در باغ هاى بهشتند و از مجرمان [و گناه كاران]سؤال مى كنند: * چه چيز شما را در آتش [دوزخ] در آورد* مى گويند ما از نمازگزاران نبوديم* و بينوايان را غذا نمى داديم* و پيوسته با اهل باطل به هرزگى مشغول بوديم * همواره روز قيامت را انكار مى كرديم. و نيز سوره هاى واقعه، آيات 25 و 26; مؤمن، آيه 49 و 50; مؤمنون، آيه 107، 108 و اعراف، آيه 44 بر اين حقيقت دلالت دارند، اما اين كه ارتباط و مفاهمه به چه صورتى و با چه زبانى صورت مى گيرد و اساساً آيا زبانى كه در ميان اهل دنيا متداول و مرسوم است، در آن جا نيز كاربرد دارد يا نه و بسيارى از مسائل ديگر، براى ما مشخص نيست; البته در برخى روايات وارد شده كه مردم در جهان آخرت با زبان عربى تكلم مى كنند.[1]
ويژگى هاى جهنم را بيان كنيد؟
چون قرآن در مورد جهنم، سخن فراوان دارد و ذكر تمامى آنها ممكن نيست، كليات و عناوين آن را بدون ترجمه آيات بيان مى كنيم.
بايد توجه كرد كه تنها راه آشنايى با بهشت و جهنم، مراجعه به آيات و روايات است و آن چه در قرآن و روايات آمده، به گونه اى ترسيم شده تا براى ساكنان دنيا قابل درك باشد وگرنه بخش اعظمى از حقيقت آن ماوراى درك ماست. جهنم، معروف ترين نام دوزخ است كه 77 بار در قرآن تكرار شده است.