«اهميت و جايگاه دشمن‌شناسی از ديدگاه قرآن»

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

«اهميت و جايگاه دشمن شناسي در قرآن»

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

گروه فضای مجازی:
موضوع «اهميت و جايگاه دشمن‌شناسی از ديدگاه قرآن»
عنوان مقاله‌ای است كه مورد بررسی قرار گرفته است.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) شعبه مركزی در اين مقاله آمده است:

در بحث «دشمن شناسی در قرآن» به جايگاه شناخت دشمن در قرآن پرداخته می‌شود و طی اين شناخت به واژگانی برخورد می‌كنيم كه شناخت دشمن را برای ما بهتر و راحت‌‌تر می‌نمايد.

در اين نوشتار، بيان خواهيم كرد كه اصل مطرح شده در قرآن در خصوص برخورد با دشمنان، يك اصل هميشگی و دائمی است و در تمام ادوار قابل استفاده است.



در قرآن به انواع دشمنان و در واقع به مراتب دشمنی اشاره شده است. از اين رو، هر دسته از دشمنان دارای خصوصياتی منحصربفرد هستند و راهكارهای مبارزه مختص به خود دارند. پس برای مبارزه با آنها بايد سياست‌های اصولی خاصی را به كار گرفت و دچار افراط و تفريط نگرديم و تنها براساس موازين الهی عمل نماييم.




با پيروزی انقلاب اسلامی، دشمنان اسلام بيش از پيش خود را برای مقابله با اسلام ناب آماده كردند. آنها همواره سعی نمودند تا از راه های گوناگون كيان و عظمت اسلام را متزلزل سازند; بنابراين برای دفاع از حريم اسلام و انقلاب اسلامی در مرحله اول بايد دشمن را شناسايی كرد و سپس با تاسی به اوليای الهی روش برخورد با آنان را آموخت;

زيرا دشمن با چهره های گوناگون ظاهر می شود و برای هر زمانی بايد سلاحی متناسب با آن زمان را به كار گرفت.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

جايگاه شناخت دشمن در قرآن


شناخت دشمن نقش مهم و اساسی در رويارويی انسان با دشمنان دارد، چرا كه، اگر توان انسان در رويارويی بسيار باشد ولی اطلاعات كافی را در دست نداشته باشد شكست خواهد خورد، هر موجود زنده ای دشمن دارد و به ميزان گستردگی وجود خود با دشمن بيشتری رو به رو است.



جمهوری اسلامی ايران، حكومتی است با روشی نو و مستقل كه مردمان آگاه و مستعد آن، اين حكومت را پذيرفته اند و تا پای جان در حراست از آن می كوشند.

چنانجه به چگونگی تشكيل اين حكومت و ابعاد آن توجه كنيم خواهيم يافت كه جمهوری اسلامی ايران به حتم دشمنان فراوانی دارد چنانچه دشمن را به خوبی نشناسيم شكست ما حتمی خواهد بود؛ اما شناسايی دشمن جمهوری اسلامی ايران تا حدی دشوار است زيرا اين حكومت نوپاست و دشمنان ما سال‌ها به اندوختن تجربه و آموزش در به كارگيری فنون استتار و اختفاء پرداخته‌اند، پر واضح است كه كشف و شناسايی آنان به راحتی و از راه‌های معمولی امكان پذير نمی باشد.

پس در شناخت دشمن و اهداف و روش های آنان بايد مسير ديگری در پيش گرفت و آن، بهره جويی از معارف و هدايت قرآن كريم است كه دشمن را به همراه نيرنگ های او به روشنی در برابر ديدگان ما به تصوير كشيده و راه مقابله و پيروزی را نيز تبيين نموده است.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

نظر به اين که قرآن هم جامعيت دارد و هم جاودانگي، در مي يابيم که هيچ موضوع مهمي در راستاي هدايت انسان نيست که در قرآن از آن صحبت نشده باشد به خصوص موضوع مهمي همچون ساختار جامعه اسلامي و عواملي که به طور مثبت يا منفي در ساختار آن موثر است.


با تاملي دقيق در آيات در خواهيم يافت که تا چه اندازه قرآن کريم نسبت به «شناساندن دشمن» حساسيت نشان داده است; به طوري که بيش از هزار و پانصد آيه از آيات قرآن پيرامون دشمن شناسي است. اين آيات، انواع دشمنان مومنان و نظام اسلامي، ابزار و شيوه هاي دشمن و راه هاي مقابله با آنان را به مسلمانان مي آموزد. قرآن کريم چهار گروه از دشمنان را نام برده است:


-«شيطان و همراهان او»،
-«کفار»،
-«برخي از اهل کتاب خصوصا يهوديان»
و «منافقين»،

که ما از اين چهار دشمن، به اسم دشمنان

-ايماني،
-خارجي - سياسي
و داخلي - سياسي

نام خواهيم برد.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

اما قبل از ورود به بحث بيان چند نکته ضروري مي نمايد:

اصل مشابهت تاريخي اقوام

ممکن است کسي بپرسد که مورد خطاب قرآن تنها اقوام گذشته بودند که در عصر نزول قرآن تا پايان آن دوره زندگي مي کرده اند نه نسل هاي آينده، در نتيجه قرآن براي همه عصرها و نسل ها سودمند و هدايت کننده نخواهد بود.


برخي گمان مي کنند که هيچ ارتباطي بين شگردهاي دشمنان در گذشته با آن چه که امروز اتفاق مي افتد وجود ندارد و شناسايي روش دشمنان اوايل اسلام که در قرآن بيان شده است سودي براي شناخت تاکتيک هاي کنوني دشمن ندارد چه اين که فاصله گذشته و حال از هر جهت، از زمين تا آسمان است.


ولي حقيقت آن است که اين يک برداشت سطحي است، چون قرآن علاوه بر اين که همه مسائل را بيان کرده، فراتاريخي هم مي باشد و قاعده «جري» و «انطباق;» اين که قرآن کتابي همگاني و هميشگي است و در غايب مانند حاضر جاري است و به آينده و گذشته مانند حال منطبق مي باشد، مورد تاييد و قبول همه مي باشد و در واقع، اين کتاب آسماني، صفت و اصل مهم «مشابهت تاريخي اقوام» را به رسميت مي شناسد.


آيات سوره هاي :

-بقره/118 «و قال الذين لا يعلمون لولا يکلمنا الله او تاتينآ ءايه کذ لک قال الذين من قبلهم مثل...»
-مومنون/ 44 و 81،
-مومن/ 5،
-سبا/ 24
و قصص / 58

بيانگر اصل «مشابهت تاريخي اقوام» مي باشند.


از مجموع اين آيات در مي يابيم راهکارهايي که در قرآن براي شناسايي و برخورد با دشمنان بيان شده در هر زماني کاربرد و قابليت اجرايي دارد و با استعانت از آيات قرآن مي توانيم موضع گيري مناسب و عاقلانه اي در برابر دشمن داشته باشيم.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

واژه هاي کليدي مرتبط با شناخت دشمن در قرآن

الف- عدو:

در قاموس قرآن «عدو» به معناي دشمن است; آن هم دشمني که هم در دل با انسان عداوت دارد و هم در ظاهر مطابق آن رفتار مي کنند. به طور کلي، دو نوع دشمن وجود دارد:

-يکي آن که يک شخص به فرد ديگر عداوت دارد همراه با انگيزه عداوت و دشمني.
-ديگري اين که فرد با قصد و انگيزه عداوت نباشد بلکه داراي حالتي است که فرد مقابل از آن متاذي مي شود.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

ب- مکر:

به معني خدعه و نيرنگ است. استاد مصطفي مراغي در تفسير خود مکرر اين گونه بيان کرده اند: «مکر در اصل تدبير مخفي است که مکر شده را نسبت به آنچه که گمان نمي کرد مي کشاند و غالبا در تدبير سوء و ناپسند به کار مي رود.»

ج- کيد:

به مفهوم حيله و نيرنگ، فريب دادن و کوشش کردن است. از اين جهت، به جنگ «کيد» گفته مي شود. کيد در هيچ زماني بدون تامل و انديشيدن به کار گرفته نمي شود.