نماز آیات در صورتی واجب است که خورشید گرفتگی محسوس باشد

[معمار]

آیت‌الله محمد حسین احمدی فقیه یزدی، استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرنگار خبر گزاری رسابا اشاره به ایجاد پدیده خورشید گرفتگی جزئی عصر امروز در کشور به بیان احکام فقهی این آیه‌ الهی پرداخت و گفت: نماز آیات در صورت بر افراد واجب می‌شود که خورشید گرفتگی محسوس باشد.وی ادامه داد: منظور از محسوس بودن پدیده خورشید گرفتگی نیز این است که همه افراد آن را حس کرده و ببینند، اگر علائم خورشید گرفتگی به صورتی باشد که قابل رویت برای همه افراد نباشد در این صورت نماز آیات برای آن‌ها وجوب پیدا نمی‌کند.

استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم با بیان این‌که افراد باید به فتاوای مرجع خود در این‌باره عمل کنند، اظهار داشت: گاهی ممکن است خورشید گرفتگی به صورتی باشد که افراد بدون نیاز به چشم مسلح آن را ببینند در این‌ صورت وجوب نماز آیات برای آن‌ها قطعی است.

وی افزود: گاهی نیز خورشید گرفتگی به صورتی است که افراد نه با چشم مسلح و نه با غیر مسلح آن را رویت نمی‌کنند در این صورت برای آن‌ها نماز آیات واجب نیست، مورد سوم خورشید گرفتگی نیز به این شکل است که افراد آن را با چشم مسلح می‌بینند که در این صورت اختلاف فتوا میان مراجع وجود دارد.

آیت‌الله احمدی فقیه یزدی بیان داشت: برخی از مراجع رویت خورشید گرفتگی با چشم مسلح را همانند مشاهده با چشم غیر مسلح می‌دانند که در این صورت برای مقلدان آن‌ها خواندن نماز آیات واجب است، ولی برخی از مراجع رویت خورشید گرفتگی با چشم مسلح را همانند مشاهده با چشم غیر مسلح نمی‌دانند که در این صورت نماز آیات برای مقلدان آن‌ها وجوب پیدا نمی‌کند.

وی تصریح کرد: البته فتاوای اکثر مراجع درباره وجوب نماز آیات نسبت به پدیده خورشید گرفتگی این است که رویت آن بدون نیاز به چشم مسلح باشد ولی در هر حال باید مقلدان به فتاوای مراجع خود عمل کنند.

استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم درباره وجوب زمان نماز آیات نیز یادآور شد: همزمان با آغاز پدیده خورشید گرفتگی نماز آیات نیز وجوب پیدا کرده و تا به پایان رسیدن این پدیده ادامه می‌یابد و افرادی که در این زمان مقرر به هر نحوی نماز آیات را به جا نیاورند باید پس از آن نیت قضا کرده و این واجب الهی را به جا بیاورند.

آیت‌الله احمدی فقیه یزدی با بیان این‌که توجه پیدا کردن به سوی خداوند متعال و نعمت‌های الهی از فلسفه‌های ایجاد پدیده‌های همانند خورشید گرفتگی است، گفت: وقتی خورشید گرفتگی رخ می‌دهد افراد به برکات این نعمت الهی پی‌برده و شاکر خداوند متعال خواهند بود.

وی افزود: اگر خورشید همیشه به صورت طبیعی ادامه یابد و در آسمان باشد برای مردم عادی شده و مردم نسبت به این نعمت الهی توجه نمی‌کنند، از این‌رو شاید خداوند متعال پدیده‌های همانند خورشید گرفتگی را قرار داده است تا افراد به این نعمت‌های الهی توجه کرده و شاکر باشند.


نظر مراجع تقلید درباره نماز آیات

حضرت امام خمینی (ره) در مساله 1499 رساله توضیح المسائل می‌فرمایند: اگر بعد از باز شدن آفتاب یا ماه بفهمد که تمام آن گرفته بوده، باید قضای نماز آیات را بخواند ولی اگر بفهمد مقداری از آن گرفته بوده، قضا بر او واجب نیست.

حضرت آیت‌الله سیستانی نیز معتقد است که اگر انسان گرفتن آفتاب یا ماه را نداند و بعد از باز شدن آفتاب یا ماه بفهمد که تمام آن گرفته بوده، باید قضای نماز آیات را بخواند ولی اگر بفهمد مقداری از آن گرفته بوده، قضا بر او واجب نیست.

حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی در مساله 1293 توضیح المسائل بیان می‌دارد: اگر فردی بعد از گذشتن وقت بفهمد تمام خورشید یا ماه گرفته بوده، باید قضای نماز آیات را به جا آورد اما اگر تمام آن نگرفته باشد، قضا واجب نیست.